Hermien, wat ook nou naderstaan. “Sy bak die lekkerste koeksisters in die dorp.”
En sy en die oom eet heel moontlik die meeste daarvan self, dink Zoely toe sy sien hoe die tannie uit haar klere bars.
“Het tannie enige pyn?” vra sy.
Die vrou knik. “My arm,” beduie sy. “’n Vreemde gevoel in my borskas. Asof iemand ’n groot klip op my bors gerol het en my arm … dis seer. En ek is so moeg, nursie, doodmoeg.”
“Dis nie ’n nursie nie, tannie,” giggel Hermien. “Dis die nuwe dokter – dis dokter Du Toit.”
“’n Dokter?” sê die oom verontwaardig. “As sy ’n dokter is, is ek Superman!”
Zoely wil haarself verdedig, maar besluit daarteen. Wat nou van belang is, is dat mevrou Nolte nie verder ontstel word nie.
“Kan tannie deurstap spreekkamer toe?” vra sy so kalm as moontlik.
“Ek kan probeer,” hyg die vrou.
“Kom help my,” vra Zoely vir Hermien. “Ons moet die tante in dokter Vincenzo se spreekkamer kry.”
“Dokter Vincenzo se spreekkamer?” Hermien se oë is groot.
“Dis reg, ja. Hopelik is alles wat ons nodig het daar.”
“Ek weet darem nie, Dokter. Dokter Vincenzo is baie heilig op sy goed.”
“Dit kan nie anders nie, Hermien. Kom!” sê Zoely.
Maar Hermien huiwer nog. “Solank Dokter net nie vir mý voorstoot as dokter Vincenzo hier aankom nie.”
Zoely vererg haar. Dis duidelik wie se woord wet is hier rond.
“Ek sal jou nie voorstoot nie, Hermien,” sis sy. “Ek is heeltemal mans genoeg vir dokter Vincenzo as hy klagtes het.”
Hermien giggel. “Dis ook weer waar. So het ons mos gesien.”
Dis nie die persepsie wat Zoely wou skep nie – dat sy ’n feeks is wat mans vir brekfis opeet – maar daar’s nie nou tyd om dit reg te stel nie.
“Kom, oom,” vra sy. “Kom help ons asseblief.”
“Ek … kan sélf loop,” keer die tante.
Maar haar bene vou onder haar en tussen Zoely en die oom en Hermien en selfs ’n paar van die ander pasiënte wat naderstaan om te help, moet hulle haar feitlik spreekkamer toe sleep.
Zoely stuur dadelik die nuuskieriges uit en maak die deur toe. Dis net Hermien en die oom wat saam met haar en die pasiënt in die spreekkamer agterbly. Sy kyk om haar rond. Ja, sy kon dit dink. Hier blink alles, nie ’n dingetjie uit sy plek nie. As sy moet raai, is die modernste apparaat vir noodbehandeling hier beskikbaar.
Dankie, dokter Vincenzo, dink sy in sy afwesigheid. Jou spreekkamer red my vandag van ’n groot verleentheid.
Sy neem dadelik die vrou se bloeddruk. Soos sy verwag het, is dit hemelhoog. Toe eensklaps roep mevrou Nolte uit, gryp na haar bors en sak inmekaar.
Wat Zoely gevrees het, het gebeur. Sy hoef nie eens die pasiënt se karotispols in haar nek te voel nie – sover haar kennis en ondervinding strek, is dit inderdaad ’n hartarres wat hier voor haar oë afspeel.
Die oom kreun asof dit hý is wat pyn verduur. Zoely wil hom uitstuur, maar sy’s bang om dit te doen. Sy weet teen hierdie tyd dat gesinslede graag wil bystaan wanneer so iets gebeur. Soms is dit die enigste tyd wat hulle gegun word om afskeid te neem.
“Oom,” vra sy en hou haar stem so kalm as moontlik, “help my om die tannie op die mat te laat lê.”
“Maar sal sy nie koud kry nie? My ouvrou lê nooit op die mat nie.”
Dis nie nou ter sake nie, maar Zoely besef dat hy in ’n toestand van skok is en nie noodwendig rasioneel sal optree nie.
“Toemaar, oom, die mat is lekker sag.” Sy lig in mevrou Nolte se oë. Die pupille is groot, maar daar is geen reaksie nie.
Sy draai na Hermien. “Dis taamlik ernstig,” fluister sy. “Laat weet asseblief vir dokter Vincenzo.”
Hoe gouer hy by haar kan aansluit, hoe beter is mevrou Nolte se kans om te oorleef, besef Zoely maar net te goed. As daar ’n hartstilstand is, moet die hart so gou moontlik weer aan die gang gekry word, en sy is nie seker of sy dit alleen sal regkry nie.
Sy druk met haar een hand op mevrou Nolte se voorkop en buig haar kop agteroor. Sy plaas die vingers van haar ander hand onder die benerige deel van die onderkaak en lig die ken sodat die tande amper sluit. Sy luister angstig of daar asemhaling is. Daar’s niks …
“Die vrou het valstande,” laat die oom hulpvaardig hoor. “Moet ons dit uithaal?”
Zoely skud haar kop. “Dis nie nodig nie, oom.”
Miskien moet sy hom uitstuur. Miskien is alles wat hy hier sien te ontstellend vir hom. Dit help nie sy kry die tannie deur en die oom gee in nie. Onsekerheid oor haar bekwaamheid staan soos ’n draak met ’n vuurspuwende bek voor haar, maar die dokter in haar neem tog oor. Die nagevolge van wat vandag hier gebeur, gaan in ’n groot mate van háár afhang.
Gelukkig kom Hermien weer die spreekkamer binne.
“Is hier ’n kardiopulmonêre resussitasiemondstuk wat ek kan gebruik?” vra Zoely gejaag.
“’n Wát?”
“’n KPR-mondstuk,” verduidelik sy. “Vir mond-tot-mond-asemhaling.”
“O! Ja, natuurlik. Ek dink dokter Vincenzo hou alles hier in sy stoorkamer. Maar die deur is toe. Ek weet nie of ons dit mag gebruik nie.”
“Ons mag!” verseker Zoely haar. “Maak oop en gee aan.”
Toe dit lyk asof Hermien huiwer, jaag sy haar dringend aan. “Maak gou, daar is nie tyd om te mors nie!”
Zoely plaas die KPR-mondstuk in die pasiënt se mond, druk haar neus toe, neem ’n diep asemteug en blaas asem in die vrou se longe. Een keer, twee keer … Sy lig haar kop, kyk of die tannie se borskas uitdy, maar sien nog niks. Toe plaas sy die hak van haar linkerhand op die onderste helfte van die vrou se sternum, min of meer op die tepellyn, en vleg die vingers van haar hande inmekaar. Sy maak haar arms reguit en sluit haar elmboë, met haar skouers direk bo haar hande geposisioneer.
Die diepte van die borskasdrukke moet vier tot vyf sentimeter wees, onthou sy, en teen ’n honderd per minuut toegedien word. Sy begin hardop tel: “Een en twee en drie en vier en vyf en …”
Tot by vyftien. Toe dien sy weer twee asemteue toe, maar nog steeds sien sy geen teken dat die pasiënt op haar eie begin asemhaal nie. Vrees wil haar verlam, maar sy stry met alles in haar daarteen. Sý kan nie nou vou nie, die pasiënt is van háár afhanklik. Vaagweg hoor sy die oom se gekerm.
Sy neem diep asemteue om die maksimum suurstofkonsentrasie in haar uitasemhalings te verseker, en verloor heeltemal tred met die tyd terwyl sy beurtelings kunsmatige asemhaling en drukking op die pasiënt se bors toepas. Die ou instink
