het haar reeds laat weet. En sy het ’n ooreenkoms onderteken dat sy tot verdere kennisgewing nie met jou of enigiemand anders daaroor sal praat nie.”
Johan kyk by die venster uit. Dan weer na die minister.
“Wat het julle vir haar gesê? Dis my enigste familie wat nog …”
“Ons weet, meneer Castelyn.” Die minister se stem is amper simpatiek.
“Ons het vir haar gesê ons stuur jou op ’n geheime sending. En dat jy fine is.”
Sy verval in ’n hoesbui. Johan moet wag voor hy weer kan praat.
“Minister, ek is dankbaar vir die Suid-Afrikaanse regering se rol in my vrylating. Die kos in Togo se tronke is nie aan te bevele nie. En ek is bly as julle reken ek is bruikbaar, maar hoe gaan ek vir die departement werk as ek nie as diplomaat kan fungeer nie?”
Die minister gee ’n wrang laggie. Sy is ten volle ingelig oor Johan Castelyn se smokkel met wapens en diamante in Afrikalande en kontak met buitelandse agentskappe.
Sy huiwer voor sy verder praat.
“Meneer Castelyn, jy weet dat ons jou nou na die Nasionale Intelligensie-agentskap vir opleiding stuur. Die regering het ’n spesiale projek vir jou,” haar stem nou hees na die hoesbui.
“Jy gaan steeds as diplomaat geakkrediteer en uitgeplaas word, maar jou opdrag gaan ietwat anders wees. Dis ’n uitsonderlike situasie en jy gaan slegs drie maande opleiding ontvang. Dan gaan jy Parys toe om ons nuwe ambassadeur te monitor.”
Sy wag om te sien hoe Johan reageer. Hy kyk net vir haar.
“Jy ken die omgewing en jou Frans is goed. Boonop weet niemand van jou nie en het jy geen ander lynfunksie-verantwoordelikhede behalwe om ons oor die ambassadeur op hoogte te hou nie.”
“Maar …”
“Dis ’n sensitiewe saak. Ons wil nie NIA of die agente van die Suid-Afrikaanse Geheime Diens hiervoor gebruik nie. Maar hulle sal jou behoorlik touwys maak.”
Johan het ’n vae idee wat die touwys maak behels. Hoe om kollegas se telefone af te luister en hulle bewegings dop te hou en daaroor verslag te doen. Hy weet nie of hy daarvan gaan hou nie.
“Ek gaan net een mens monitor?”
“Ja, die ambassadeur.”
“En vir hoe lank?”
“So lank as wat nodig is. Dis ’n vierjaar-aanstelling,” sê sy met ’n sug.
Johan besef dis ’n geleentheid om weer Europa toe te gaan. In elk geval is enigiets beter as die haglike omstandighede van die gevangenis in Togo. Hy het soms gewonder of hy ooit weer daar gaan uitkom.
“Ek veronderstel … beggars can’t be choosers,” sê Johan. Hy vee met die agterkant van sy hand oor sy voorkop.
“Ons is bewus van hoe jy die Suid-Afrikaanse ambassadeur in Togo se lewe gered het. Jy is ’n bate vir ons land. Jou agtergrond maak jou spesifiek geskik om enige verwysing na, of navrae oor wapenverkope of onderhandelings oor wapens deur die ambassadeur, aan jou hanteerder te laat weet.”
Die minister staan op. Sy bied hom haar hand aan. Einde van die ontmoeting.
“Sterkte met jou opdrag. Dis in landsbelang en jou lojaliteit is baie belangrik. Jy sal gereeld verslag doen aan ’n senior beampte by NIA en indirek aan my. Ons maak staat op jou.”
Johan het gemengde gevoelens wanneer hy saam met die agent na buite stap. Dis nie vir die minister nodig om vir hom te sê dat hý ook dopgehou gaan word nie. Hy weet ook dat sy betrokkenheid by NIA ’n lewenslange verbintenis beteken, maar hy het duidelik nie veel van ’n keuse nie.
Buite is daar nou ’n swaar wolklaag oor Pretoria. Vreemd vir April. Eintlik sou hy graag eers sy land weer wil ervaar, maar is tog bly hy kan Europa toe gaan. Dit spaar hom die verduidelikings aan kollegas en familie oor wat in Togo gebeur het. Die redes vir die monitor van die ambassadeur en wat alles van hom verwag gaan word, sal hy moet uitvind soos dinge ontvou. Een ding is seker, die Franse vroue gaan hul keer moet ken. Twee jaar is ’n lang tyd.
2
“Madam Speaker, this government is guilty of large-scale fraud and corruption! Miljarde rande van ons belastingbetalers se geld word op onnodige wapens uitgemors en individue raak skatryk daardeur. Ek gaan die bedrog voor hierdie parlement oopvlek, al is dit die laaste ding wat ek doen. Ek het name en verklarings van betrokkenes en niemand gaan my stilhou nie! Daar is mense in die parlement wat voordeel trek uit omkoopgeld!”
’n Rumoer en gelag is hoorbaar uit die agterbanke.
“Order! Order! Miss Cloete, I hope you can substantiate your allegations, because …”
Weer eens groot rumoer uit die agterbanke.
“Order! Honourable members of Parliament, order! We cannot continue the debate if you do not give the opposition a chance to state their case.”
Daar is ’n effense bedaring.
“Has the honourable member anything more to say? We need to move on with business.”
Die speaker van die Nasionale Vergadering gluur oor haar brilletjie na die jong parlementslid. Die agterbankers skree so hard dat Nerine Cloete ophou praat en gaan sit.
“Sy sal dit nie buite die parlement sê nie. Sy lieg!”
Toe sy weer opstaan om verder te probeer praat, staan van die agterbankers ook op en begin sing en dans en steur hulle nie aan die speaker se pogings tot orde nie. Sommige begin op die sitbanke toi-toi en skree beledigings vir die opposisielede.
Wanneer Nerine haar handsak vat en uitstap met die ander lede van opposisiepartye agterna, verander die gejou in ’n gejuig. Sy wil met niemand praat nie en ignoreer lede van die media wat haar probeer voorkeer. Buite stap sy weg van haar kollegas en pyl op die parkeergarage af. Sy moet wegkom.
Nerine Cloete is op 33-jarige ouderdom een van die jongste en mees talentvolle politici in die nuwe, demokratiese Suid-Afrika. Sy het nie alleen ’n briljante akademiese agtergrond nie, maar het danksy haar goeie voorkoms en aangename persoonlikheid die vermoë om mense van haar te laat hou en na haar te laat luister. As ’n bruin mens wat apartheid eerstehands ervaar het, het sy egter ook ’n vasberadenheid en hardkoppigheid. Sy is daarvoor bekend dat sy nie skroom om die president en kabinetslede aan te vat wanneer sy van hulle verskil nie.
Net voor sy in haar motor klim, is die parlementêre verslaggewer van die Mail & Guardian voor haar.
“Mejuffrou Cloete, ek moet u gou iets vra …”
Sy kyk geërg na die joernalis.
“Ja, meneer Hubert? Ek het regtig nie nou lus om met die media te praat nie.”
“Mejuffrou Cloete, ons kan dit off the record doen, maar ek moet weet of u nuwe inligting bekom het oor die wapenaankope.”
Sy kyk vinnig
