iets kleins,” het ek oor my skouer geroep. “Niks wat ons nie kan hanteer nie.”
As ek geweet het wat ek sê, het ek eerder my mond gehou.
4
“Is jy hier?” wou Brian twee maande later presies op die verkeerde oomblik fluisterend en met vraende oë van my weet.
Hy en Bert het langs mekaar in die besoekersafdeling van die hof gesit, albei met gejelde hare, albei in sportbaadjies en oopslaanhemde – voëls van eenderse vere, een keer in hulle lewe byna soos broers. Brian se toerygskoene het opvallend geblink. Ek het dit vroeër die oggend op die trappe buite die hof reeds opgemerk.
Bert se seilskoene het ’n klankie gehad. Buite die hofgebou kom jy dit nie agter nie; in die hofsaal tref dit jou soos ’n formalienlek in ’n hospitaal. Bert was aangesê om vir hom ’n ordentlike langbroek, hemp en baadjie te gaan koop, maar hy het bly uitstel. Die klere aan sy lyf het hy toe uiteindelik by Brian geleen. Omdat sy voete soveel groter as Brian s’n is, het die metamorfose egter by sy kouslose enkels geëindig. Bert glo nie aan kouse nie.
As die aanleidende faktor nie ’n morsige hofsaak was nie, sou die verbasende voorkoms van my broer in geleende vere my veel meer geamuseer het. Op Müllerhof dra Bert alles wat niemand verwag nie: groen kniebroeke met groot geel sonneblommotiewe, Madibahemde, jeans wat met skeure en stopsels van die fabriek af kom, oorgroot plakkies wat hy slip-slops noem, leerarmbande en truie met motgate daarin.
Brian het my nie te veel dinktyd gegun nie. Hy het sy duim en middelvinger vinnig en met ’n syagtige klank teen mekaar geskuur, asof hy my met fluistervingers uit ’n doolhof wou terugroep. Hierso, Katryn, hierso. Ek soek jou hiér.
Hier. Wat Brian eintlik wou weet, was waarom niks in my na hom uitgereik het nie. Waarom ek juis op die dag waarop Pa deur die staatsaanklaer onder kruisverhoor geneem sou word, emosioneel so ver van hom af was.
As iemand ’n paar weke tevore vir my gesê het dat ek met soveel verwondering in ’n vol hofsaal na Pa se agterkop sou sit en staar, sou ek gesê het dis onmoontlik. “Verwondering” was nie die soort woord wat ek gebruik het om enige faset van my en Pa se verhouding te beskryf nie. “Radeloosheid” sou tot kort tevore ’n meer beskrywende woord gewees het.
Ek en Pa was min of meer lewenslank radeloos met mekaar gewees. Jare lank het ek ’n flentertjie verlange om as pa kontak met my te maak by hom gesoek, die vermoë om vibes aan te voel. Hy kon nie. Ek het soms op die sakekanaal ingeskakel wanneer hy op televisie verskyn het en dan na hom en die onderhoudvoerder gesit en staar asof ek twee vreemdelinge se gesprek probeer volg. Selfs sy naam het vir my onbekend geklink: “By ons in die ateljee het ons vir Eggert Müller, Sakeman van die Jaar, internasionaal bekend en ’n baanbreker op vele terreine. Sy en sy sakevennoot-eggenote se filosofie ten opsigte van belegging in die milieu waarin hulle personeel werk en ontspan, maak nou al etlike jare opslae in die sakewêreld …”
Eggert, het ek soms gedink terwyl ek so na my pa se lewendige gesigsuitdrukking en energieke handgebare op die televisieskerm sit en staar. Ander mense, buitemense, ken hom, ek nie. Tog is hy my pa. Eggert Müller, my suksesvolle, onbereikbare baanbrekerpa.
Pa was sekerlik ook maar radeloos met my. Toe ek jonger was, wou ek hê hy moes die eerste sprokiesprins in my lewe wees. Slaag hy nie daarin nie, het ek hom woedend daaroor verwyt. Toe ek uiteindelik die onmoontlike eis laat vaar het en net ’n pa wou gehad het met wie ek so een keer in twee weke miskien ’n kwartier lank sonder onderbrekings kon praat, het hy sy rug op ons gedraai om sy eie geheime speletjies met LeanRLeanest se soetlief van ’n skakelbeampte te gaan speel.
“Katryn?” Weer die vingergeskuur, weer die wrywingsklank van vel teen vel.
Ek het my vererg. Kyk daar, het ek vir Brian beduie. Daar lê my pa die eed af: die waarheid, die volle waarheid en niks anders as die waarheid nie, so help my God. Kyk hoe lyk hy vandag: van die image wat hy soos klere aangetrek het vir openbare optredes is daar niks oor nie. Jy weet hoe dit die afgelope paar weke met hom gaan; jy weet wat tans agter toe deure op Müllerhof aangaan.
As Pa se sogenaamde bekering eg is, as sulke bekerings nie by die mens nie maar by God begin, het die God by wie Pa nou tuisgekom het dit nie juis makliker vir Pa gemaak nie. Ma is onoortuigbaar; sy draai haar rug op Pa wanneer hy iets uit die Bybel vir haar wil voorlees. Elke joernalis by elke koerant in die land moet ’n fanatieke agnostikus of ateïs wees. Hulle penne is almal in gif gedoop.
Kyk hoe alleen staan my pa daar, Brian. As jy issues het, laat ons hulle vanaand in die woonstel op Müllerhof uitsorteer.
Ouma het haar kop in ons rigting gedraai. As daar iets soos ’n toekenning vir die bes geklede vrou in die hof bestaan, is Ouma die eerste aanspraakmaker op die titel, het ek gedink. Beenwit hare in ’n perfekte bollatjie met ’n elegante haarnetjie daarom vasgetrek; stringetjie pêrels om die nek; pienk tweestuk met wye moue en klein knopies; perlemoenkleurige skoene met strikkies; handsak en handskoene. Die koningin van Engeland sou haar ’n lady genoem het.
Die staatsaanklaer wou by Pa weet of hy bewus was van die feit dat Nuwe LeanRLeanest met Hoodia, die vlagskipproduk van die maatskappy, die stowwe nitrosofenfluramien, sibutramien en fenfluramien bevat.
“Ja, ek was bewus daarvan,” het Pa geantwoord.
“Was u bewus van die toksiese newe-effekte van nitrosofenfluramien, sibutramien en fenfluramien?” het die staatsaanklaer gevra.
“Ja, ek was bewus daarvan,” het Pa geantwoord.
’n Ruising het deur die hof gegaan.
“Kan u aan die hof verklaar hoe dit gebeur het dat nitrosofenfluramien, sibutramien en fenfluramien sedert 2007 in die nuwe LeanRLeanest-kapsules voorkom wat deur u maatskappy aan die handel gelewer is, meneer Müller?”
“Ek het daartoe opdrag gegee,” het Pa geantwoord.
Daar het ’n donker gedreun deur die hofgebou met sy bruin lig gegaan. Dis mense wat so dreun, het ek vaagweg gedink, maar ek was net so geskok soos Willem Botha, Pa se advokaat, wat dié antwoord hoegenaamd nie verwag het nie.
Nagte en nagte se werk, het ek onsamehangend gedink. Ons het etikette verwyder en pulp en sakke vol pille laat wegry. In ’n laaste wanhoopspoging het ons selfs pille in gate so diep soos grafte in Müllerhof se grond begrawe. Alles tevergeefs, alles verniet.
Alles wat ons met die hand afgehaal en waarvan ons in die vroeë oggendure ontslae geraak het, is terug. Pa het dit weer gaan uitgrawe. Pa het dit tot in die hofsaal gebring. Nou staan dit bekend as die waarheid, die volle waarheid en niks anders as die waarheid nie.
Vyf woorde kan ’n mens se hele lewe verander, het ek ’n maand of twee later geweet. Vyf onverwagte woorde kan ’n slim advokaat met ’n reputasie wat vir niks skrik nie só ontwrig dat hy soos ’n mens in ’n koma bly sit. Vyf woorde kan ’n hofsaal skud.
Vyf onverwagte woorde kan later, ná baie vrae deur ’n staatsaanklaer wat sy eie opgewondenheid oor die verloop van sake beswaarlik kan onderdruk, gereduseer word tot net een woord. Die finale woord is dan ook die woord wat ’n gesin, ’n maatskappy en sommer die hele verslankingsbedryf oopstel vir ’n tsoenami.
“Erken u dus aanspreeklikheid en skuld, meneer Müller?”
“Ja,” het Pa hard en duidelik geantwoord. En asof hy alle misverstande uit die weg wou ruim: “Ek erken aanspreeklikheid en skuld.”
Opskudding. Chaos.
