hier is eerlikheid, sê die Britse ouerskapsafrigter Lorraine Thomas. Sê vir jou kind as jy nie nou na haar kan luister nie. Dis beter as om te maak of jy luister, al doen jy dit ook met die beste bedoelings, soos dat jy regtig wil lyk asof jy belangstel. (Sy gáán dit anders interpreteer.)
Maak eerder ’n ander plan: Neem byvoorbeeld tien minute van jou dag om aktief na haar te luister. Maak ’n punt daarvan om minder te praat en meer te luister wat sy sê. Fokus net op haar – sonder enige onderbrekings. Gee haar baie positiewe en spesifieke terugvoering. (Moenie iets anders doen terwyl julle gesels nie, kort voor lank dwaal jou gedagtes dalk.)
Die Gautengse kommunikasiekenner Scott Dunlop sê jy moet ook let op nieverbale tekens. As sy eintlik deur haar lyftaal vir jou die teenoorgestelde sein as wat haar woorde is, vra haar daaroor deur byvoorbeeld te sê: “Ek kan sien jy lyk baie bekommerd, kan ek jou met iets help?” Wys altyd jy is ingestel op wat sy sê.
’n Ma se wenk
“Doen moeite om haar maats se name te onthou en insidente waarvan sy jou vertel het. Jou geloofwaardigheid as goeie gesprekvoerder duik na zero as sy jou eers moet herinner aan gebeure of maats se name.”
VRAAG 16
My kinders is baie lief vir hul grootouers, maar veral my ma begin oud raak, en ek is so bang sy kom iets oor. My twee kinders is nog glad nie voorbereid op die dood nie. Hoe benader ek die gesprek hieroor? Ek voel ons moet betyds hieroor gesels.
ANTWOORD
Die dood van ’n geliefde bly een van die moeilikste dinge om te hanteer – vir oud en jonk. Daarom is ’n mens dikwels maar geneig om weg te skram van gesprekke oor die dood, of jy voel ongemaklik om met jou kinders daaroor te praat of hul vrae eerlik te beantwoord. Maar om die onderwerp te vermy kan jou kinders net verwar en onseker maak.
Erika sê dis eerstens belangrik dat jy self gaan nadink oor wat jy oor doodgaan en die hiernamaals dink en glo, want ’n gesprek hieroor gaan waarskynlik baie en moeilike vrae by jou kind ontlok.
Praat doodgewoon en rustig oor die begrip dood, sommer so in ’n alledaagse gesprek om die etenstafel. Julle kan begin by iets in die natuur wat hulle reeds ken, soos die siklus van ’n sywurm, mot en papie, of die groei en veranderinge van ’n blaar deur die vier seisoene heen. Dis ’n praktiese en maklik verstaanbare manier om dit te verduidelik. Beklemtoon ook die positiewe van sulke veranderinge en dat dit ’n normale en logiese verloop van die lewe is. Daarna kan jy dit deurtrek na mense in die algemeen en later ook na mense vir wie julle lief is. Julle sal heel moontlik ’n paar keer hieroor gesels totdat die volle omvang daarvan vir jou kinders duideliker is.
Soms betrap kinders jou onverhoeds. Judith Ancer, ’n sielkundige van Johannesburg, sê jonger kinders kan dikwels uit die bloute na vore kom met vrae oor die dood, soos: “Wat gebeur as Mamma doodgaan?”
Judith sê agter hierdie vrae skuil nie soseer ’n sielkundige belangstelling of morbiede angstigheid oor die dood nie. Eintlik wil hulle maar net weet iemand sal daar wees om hulle te versorg as jy sterf. (Verseker hulle dan ook dat iemand wat na aan hulle is, daar sál wees.)
Erika beaam dit en sê vir jonger kinders is die abstrakte aard van die begrip dood dikwels nog baie moeilik om te verstaan. Hulle sal tipies verwag dat die persoon in ’n stadium moet terugkeer, en dis vir hulle moeilik om die finaliteit en onomkeerbaarheid van dood te begryp. Hulle kan ook wonder oor die behoeftes van die oorledene. Probeer prakties, omvattend en konkreet bly as jy vir hulle verduidelik. Lees ook vraag 17.
VRAAG 17
Watter slaggate moet ek vermy as ek met my kind oor die dood gesels?
ANTWOORD
Vermy eerder eufemistiese verduidelikings wat jou kinders die verkeerde idees gee. Dit is byvoorbeeld nie sinvol om te sê dat iemand “net slaap” nie, of dat God die persoon “geroep” het nie. Dit kan hulle onnodig bang maak, soos dat hulle nie wil gaan slaap nie, of dat hulle vrees God kan hulle ook wegroep uit hulle omgewing.
Hou dit op jou kind se ouderdomsvlak – moenie onnodig lang en ingewikkelde detail vir klein kindertjies probeer verduidelik nie. Ná die aanvanklike bekendstellingsgesprek oor die dood kan jy dalk net hulle vrae beantwoord en nie dadelik op al die ander inligting oor die dood ook fokus nie, sê Erika.
Moenie stoei met “moeilike antwoorde” nie. As dit vir jou makliker is, lees ’n boekie saam met jou kind hieroor. Die boekie gee dalk al ’n paar moeilike antwoorde wat jy nie self hoef uit te dink nie. Die prentjies kan die gesprek ook makliker verstaanbaar maak.
’n Ma se wenk
“Moenie vrae ignoreer, omseil of leuens vertel nie. Antwoord soveel as wat jou kind in daardie stadium tevrede stel. As ’n vraag jou uitboul, sê jy gaan eers daaroor dink en terugkom na hom toe. En kom dan terug as jy weet.”
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
