staan op, maak die vioolkissie oop, haal sy viool uit, haal die harpuis uit die laaitjie. Die strykstok word opgewen, harpuis aan die hare gesmeer, stempenne ’n bietjie gedraai tot die klanke suiwer uitkom.
Hy druk die viool in die knak van sy nek.
Violin: Four-stringed instrument tuned in fifths, played with a bow, and held between the shoulder and chin. Meneer Le Duc, sy musiekonderwyser, se woorde aan hom met sy eerste vasvat van die viool.
Merci, monsieur Le Duc, jy het my goed geleer.
Hy gaan staan met sy rug na die venster, voete effens uitmekaar, haal diep asem en begin om die snare te bestryk, die strykstok ’n verlenging van sy arm. ’n Stukkie Couperin, Leclair, Duval. Franse komponiste op hul beste.
Molto adagio, saggies, saggies. Met nat sand wat deur sy tone peul en die reuk van soutwater in sy neusgate, die dreuning van die branders op die agtergrond.
Die see. Hy moet teruggaan. Maar alleen?
Hoekom nie?
Die viool is ’n alleen-instrument. Hy sal kniediep die see inloop, sy viool teen sy skouer oplig. En op die maat van Beethoven se Negende Simfonie, met koorstemme wat dreun in sy ore, sal hy die finale speel, allegro assai.
Daar is nie ’n kamer groot genoeg in die wêreld om dié klanke te hou nie, geen akoestiek goed genoeg nie. Dis die oseaan, die gedruis van waters, die breek van branders en geskree van seevoëls. Niks anders as die see kan met die finale vergelyk word nie.
Daar is ’n eensaamheid aan die see só erg jy wil huil en doodgaan van verlange, geluk en blydskap. Dit laat ’n gat in jou hart as jy weggaan, wat net kan genees as jy terugkeer. Om weer ’n gat te word as jy nogmaals weggaan.
La mer,
qu’on voit danser le long des golfes clairs,
a des reflets d’argent.
La mer . . .
Die see dans teen die helder golwe en gooi silwer weerkaatsings.
Vergeet van tannie Hartjie se wasgoed, die hospitaal se patetiese siek mense, stinkende gastrotoilette, skoonmakers wat oor en weer skree, en polishers wat jou tot waansin dryf met hul geraas.
Hy sien die reëndruppels in die deinende oseaan val, die lug pragtig witgrys en die wêreld omhul deur ’n wasige sagtheid. En uiteindelik ontmoet drade van gedagtepunte mekaar, maak ’n volledige sirkel.
La mer.
Hoofstuk 2
2
Suster Doortjie is vroegoggend weer heen en weer teater toe. Toe sy en Max die eerste pasiënt terugvat saal toe, kom dokter Pottas Piek op hulle afgestorm nog voor hulle die teaterdeure bereik. Hy gryp die lêer op die trolliebed se voetenent, maak oop en begin lees.
“Gee my jou pen, asseblief, suster,” vra hy.
Max bekyk hom onderlangs. Sy blonde hare kruip onder sy teaterkappie uit, sy gesig rooi van inspanning. Dié man is ’n regte Dr Jekyll en Mr Hyde, jy weet nooit watter kant die wind met hom waai nie. Gewoonweg lyk sy yl blonde krulle soos ’n pruik, sy bewegings neuroties, korrek.
Suster Doortjie gee die pen aan.
“My liewe suster, maak tog seker dat sy dié kry,” tik dokter Piek op die lêer. “Sy is geneig tot erge braking ná narkose.” Hy skryf, praat ingedagte met homself: “Een ampulle metoclopramide.”
“Ek maak so, dokter.”
Hy maak nog ’n paar notas, dan sy handtekening.
“O, hallo, Max.”
“Môre, dokter.”
Toe beweeg hulle weer.
Hy loop voor, trek aan die bed en suster Doortjie stoot. Dan staan die bed met die drie mense vir ’n oomblik stil in die breë gang. Hy trek die reuk van narkose ’n laaste maal diep in sy longe in en maak dan die teaterdeure behendig toe.
Hy kyk suster Doortjie vlugtig deur. Haar uniform is netjies, hier en daar ’n mooi plooi ingestryk. Die twee penne wat bo by haar sakkie uitsteek, ewe lank, en die dienende hande wat die traliebed vasklem, goed versorg.
“Hy’t seker vergeet om haar die inspuiting vir naarheid te gee, dié dat hy die ampulle inderhaas kom bylas,” brom sy.
“Jy moenie kla nie, suster, vandag is jy liéwe suster.”
“Ag toe nou, teen vanmiddag is ek weer die vark in Palestina.”
Hy draai sy rug op haar en met sy regterhand trek hy aan die bed. Hulle gaan om die eerste draai. Trek, stoot. Trek en stoot.
“Môre, suster Doortjie, môre, Max.”
“Môre, matrone,” koor hulle twee.
Matrone Te Water se glimlag is opreg, warm, maar die vinnige wegdraai van die bruin oë verklap alles en sy hart krimp. Mara te Water. Die hospitaal se Mama Afrika. Brown and beautiful.
Hy wens hy kan die insident met haar man, dokter Kees te Water met die kokaïen op sy pinkie, wegtower, maar hy kan nie. Hy weet sy weet, en sy weet hy weet. En so loop hulle daagliks verby mekaar asof hulle niks weet nie. Nogtans. Hy weet hulle moet die een of ander tyd daaroor praat. Wanneer sy gereed is om te praat, sal hy gereed wees.
Af met die lang gang.
Mense skuur verby, staan ’n oomblik stil om te vra of dit die regte pad na die patoloë toe is, staar die vrou op die bed onbeskaamd aan. Hospitaalpersoneel kom aangeloop; hulle groet oor en weer, verneem vinnig hoe dit gaan.
Af met die gang terwyl hy die bed kantlangs stuur. Die jong fisioterapeut, Dottie, met haar handdoekie oor haar skouer, loop ook verby. Sy knipoog vir hom, ’n breë glimlag op haar fyn gesiggie. Slierte hare hang lank en deurmekaar oor haar skouers, wip op en af met elke tree, haar lyfie skraal en wulps.
“Ag, los tog,” sê suster Doortjie in die verbygaan. “Tien ander het alreeds vanoggend vir hom ooggeknip.”
Dottie lag uitbundig. Hy draai sy kop vinnig om haar mooi eweredige tande te sien, maar sy het reeds haar rug gedraai en skynbaar van hom vergeet.
Ook maar goed so. Sy is te verslons om hom te interesseer, en haar diploma in sy vergulde raam hang skeef teen haar muur. Hy het dit op ’n keer gesien toe hy ’n pasiënt moes inbring vir fisio. In elk geval het hy gehoor dokter Chetty is een van haar aanhangers.
Rukash Chetty is Strubenshof se enigste spesialis-internis. Volgens die vrouepersoneel is hy pragtig, sy oë smeulend, sy tande skitterend, sy geaardheid vriendelik en opgeruimd, sy bankbalans sewe syfers lank en is hy ’n good catch.
Max kan hom nogal indink dat dokter Chetty in Dottie sal belangstel. Sy is net so ’n opgewekte, gesellige ekstrovert soos hy, en min of meer dieselfde ouderdom. Party skindertonge sê Chetty en Dottie se verhouding is al ver gevorder, ander meen Dottie is net die ryk dokter se tydverdryf.
Wat Max vir
