Dis net haar hare.
Lank, pragtig en blink, maar ’n vangnet vir stof en kieme. Hy wonder of mense met lang hare die moeite doen om dit elke dag te was. Om van die hare wat in jou kos hang nie eens te praat nie.
Hy weet Pikkie het haar ook al goed deurgekyk; hy het al gesien hoe dié by haar vlerksleep. Hulle is mekaar se portuur, en het dieselfde velkleur, dieselfde kultuur, dieselfde woonplek. Hy het al gewonder oor hulle twee.
Toe Pikkie by die hospitaal begin werk het, het matrone Te Water hom na haar kantoor geroep.
“Max, jy weet môre begin hier ’n nuwe portier. Sy naam is Pikkie Peetman en alhoewel hy,” sy het ’n oomblik gehuiwer, “skraal in die skrif is, het hy ’n breë rug en sterk arms. En ’n gewilligheid om hard te werk.”
Dis Pikkie in ’n neutedop: dik, dom en sterk. ’n Kort mannetjie met ’n borselkop, ’n swart snorretjie, oë wat effens uitpeul en eendepote.
“Max, môre,” groet Ana. “Is jy op pad om iemand te gaan haal?”
“Môre, Ana. Nee, ek vat die rolstoel na Danny-hulle toe. Miskien kan sy maintenance-ouens iets aan die wiel doen.”
Sy loer oor die toonbank en hy kry die lieflike soet geur van katjiepiering, die boom wat sy ma destyds so vertroetel het.
“Wat is verkeerd met die ding?” wil sy weet.
“Nie veel nie, hy’s net ’n bietjie wankelrig. Dokter Van Zoor het hom ’n hou met sy Merc gegee.”
Hulle lag albei. Geen verduideliking is nodig nie.
“Is hy goed genoeg om ’n pasiënt op te laai? Dokter Chetty wil ’n man ICU toe stuur.”
“Hy’s nog goed genoeg, as die man nie te swaar is nie.”
“Thanks, man. Ek het die ou oom gesien, hy’s ’n lightweight, bene van plêstiek. Weet jy, die arme man kners vreeslik op sy valsies. Hy lyk vir my nie meer by die kop nie. Sy naam is Johannes de Beer. Ek bel gou die dokter om te sê . . .” Toe lui haar skakelbord.
“Strubenshof Privaat Hospitaal, goeiemôre!”
Hy stap aan, hy weet sy’s klaar gepraat.
Dokter Attie Cloete, die ortopediese sjirurg, se kamers is aan sy regterkant, en met die verbyloop loer hy in. Stefna, die ontvangsdame, waai vir hom. Hy waai terug, dink vir die soveelste keer hoe pragtig sy is. Stefna. Ses letters.
Sy is een van die mense wat nie vinnig loop van punt A na punt B nie, maar stadig hardloop. Heen en weer, sale toe en terug, ontvangs toe en terug. Haar koffiebruin oë lag altyd, sonder uitsondering. Haar teenwoordigheid genoeg om enige swaar gemoed op te kikker.
Sy het hom eenkeer vertel sy is ’n ywerige leser van biografieë en reisboeke. Sy het die land al ’n paar maal deurkruis, woon op haar eie. Op dertig is sy vier jaar ouer as hy, maar sy lyk vier jaar jonger.
Sy knoop altyd so in die verbygaan ’n kort geselsie met hom aan. Hy weet sy is met almal ewe vriendelik, maar nogtans, as sy net eendag lank genoeg sal stilstaan, sal hy haar graag beter wil leer ken. In dokter Attie se kamers is sy eenvoudig te besig om alleen mee te gesels.
Volgende keer as sy deurgestorm kom, sal hy sommer saamloop, besluit hy, haar ’n bietjie uitvra oor die boeke wat sy lees. Hy wonder of sy ’n musiekinstrument kan speel, miskien die klavier, en van watter soort musiek sy hou.
Voor hy nog sy waaiende hand vir haar laat sak het, het sy reeds weggekyk. Haar donker kop is afgebuig terwyl sy die telefoon antwoord.
Hy draai in by dokter Chetty se kamers.
Die ou oom is inderdaad so lig soos ’n plastiekemmer. En hy lyk nogal onkapabel, maar darem silwerskoon. Langs hom staan ’n ou tante, rond soos ’n vaatjie, gesweet soos ’n perd, al hygend.
“Jy moet tog versigtig wees, ou seun,” vermaan die tante. “Die oom is al amper negentig.”
Hy tel oom De Beer soos ’n baba van die stoel af op, maak hom gemaklik in die rolstoel. Eers met die voete se neersit op die pedale besef hy dat hy alles uitgevoer het sonder om te huiwer. Is hy tog stadigaan besig om daaraan gewoond te raak? Miskien was dit die oom se onmiskenbaar nuwe sokkies en pantoffels, inderhaas gekoop vir hospitaal toe kom.
Hy kyk op, vas in twee dowwe oë wat vra om verlos te word. Die flou glimlag, knersende tande en houding van iemand op ’n ander planeet.
Onwillekeurig dink hy aan ’n fliek wat hy jare tevore gesien het. Die wêreld was oorbevolk met biljoene, sodat mooi landskappe en diere lank nie meer bestaan het nie. Mense het gelewe van die Staat se groen beskuitjies en gebly in gate, hole en holtes.
Hulle kon kies om te sterf, en hoe gouer, hoe beter, want die toestand op aarde was haglik. Maar voor jy die laaste asem uitblaas, kon jy by ’n teater inloop om te sien hoe die wêreld ’n honderd jaar gelede gelyk het.
Uitgevat in jou vrees en verwagtinge, loop jy in by die fliek, betaal jou koebaaikaartjie en gaan sit. Verkyk jou aan bome wat swaai in die wind, blomme, waterstrome, diere, vlaktes van gras, voëls met reënboogkleure, winkende graanlande, ongelooflike ruimtes en tafels gelaai met vet spyse.
Dan, terwyl die trane oor jou wange loop en jou hart in jou borskas ruk, druk iemand die knoppie. Jy sterf net daar en jou liggaam gaan op die vervoerband na die fabriek. Kom anderkant uit in die vorm van ’n groen beskuitjie. Voedsel vir die massas.
Moes hierdie ou oom nie al lankal die knoppie gedruk het nie? wonder hy. Sy vrou kon haar groen beskuitjie op die sideboard of in haar showcase gesit het en elke dag aan hom gedink het.
Hy sug saggies. Wat is die punt van jou jonkheid en krag as die lewe gedurig die wortel van krankheid en dood voor jou neus swaai?
In die paar minute tot sy beskikking kyk hy die oom goed deur. Die ou man se gelaat het dieselfde vaal kleur as sy hemp wat aan sy geraamtemaer skouers hang. Sy dik bos grys hare staan woes, val alkante toe, sy mond en kennetjie versteek agter ’n snor amper so groot soos sy gesig.
Welkom, Albert Einstein.
Plooivelle is gedrapeer om ’n hoendernekkie. Die reuk van seep en ’n sweempie naskeerroom hang in die lug. Of is dit handeroom? Miskien die tante s’n.
Hy draai die rolstoel om en begin stoot, kyk af op die oom se kraag, sy dun nekkie al dobberend op die twee maer skouerknoppe. Die wêreld van die kranke is sonder vreugde, maar vreemd genoeg ook sonder verskrikking, die aanvaarding daarvan ’n soort troos.
Die vaatjie loop langs die rolstoel, een hand op die oom se skouer, want hy neuk al vorentoe. Sy druk hom behendig terug met ’n “Toe nou, Beertjie, sit stil, jy gaan afval.” Sy klink soos ’n blaasbalk wat probeer om vuur van vonke te maak.
Max druk die oom se leertassie stywer tussen arm en lyf vas en verslap sy pas. Hy besef hy moet stadiger loop. Die tante kan nie byhou nie en oupa De Beer wil nie agtertoe nie.
“Ek kyk al . . . so lank na die oom . . .” hyg die tante langs hom. Sy sluk ’n bietjie lug, kom dan weer op dreef: “Maar ek is al amper sewentig . . . ook nie meer vandag se kind nie . . . ek kan nie meer alles bybring nie.”
Hy
