bekyk haar gesig in die spieël. Goeie beenstruktuur, groot oë en ’n neus lank genoeg vir die Roxy-elite. Sy kan selfs saam met Rose op die stoep gaan sit.
’n Bietjie maskara, ’n tikkie poeier. Sy krap in haar handsak vir haar lipstiffie, kom weer op die hospitaal se brief af. Met ’n swiep van haar arm maak sy die onderste laai oop, gooi die brief in. “Bly,” sê sy, “en verdwyn.” Klap die laai hard toe.
Cheryl bars by die kamer in. “Ma? Met wie praat Ma?”
“Op of af?” vra Dulcie en bondel haar hare op haar kop, laat dit weer op haar skouers val. Dan besef sy Cheryl is veronderstel om by die hospitaal te wees.
“Jy’s gou terug?”
“Nee, ons het nog nie gegaan nie. Rose het gebel om te sê ons moet nog ’n uurtjie of wat wag, hulle wag nog vir die dokter om vir Bowie te ontslaan. Ek en Puck het net gou Checkers toe gegaan om vir hom ’n speelding te koop, om hom stil te hou.”
“O ja, ek wou nog vir hulle iets gekoop het, gister al,” val dit Dulcie by.
Cheryl bekyk haar ma van haar kroontjie tot haar toontjie. “Wow, Ma, Ma lyk . . . sexy. Vir wie nogal?”
“Wel, nie eintlik vir enigiemand nie. Ek het net gedink aangesien almal so . . . verwese en beseer lyk, kan ek net sowel op my beste lyk.”
“Hmm, ek hoor Ma. Onthou, die bure loer.”
“Regtig?”
“Regtig. Daar’s ’n polisiekar voor die huis en twee manne in die sitkamer. Hulle vra na Ma. En die bure hang by die vensters uit.”
“Régtig?”
“Nee, ek speel sommer. Komáán, die polisie wag.”
Dulcie staan nog met haar hande in haar hare.
Cheryl kyk haar stip aan. “Laat dit hang,” sê sy.
Hoofstuk 5
5
Shorty voel oorstuurs. Dis Sondag, die dag ná al die gebeure by Chesterlaan nommer 199, Roxy. Eers het die dokter gekom, toe die poelies, die undertakers, die bure en al die nuuskieriges wat voor die huis saamdrom. Sommer so, sonder invitation, soos Louwkie sou gesê het. Party het by die hek gestaan asof hulle daar hoort.
Die poelies het goed uit Louwkie en Oubaas se kamer uitgedra. Hulle het selfs vir Oubaas uitgedra. Al het dit onverwags koel geword en begin reën, het die poelies nogtans elke venster in die plek oopgemaak. Sy het haar hart in haar hande gehou toe sy sien hoe hulle toilet spray oral rondspuit.
Louwkie sou nie daarvan gehou het nie, maar sy het nie vrae gevra nie, dit was nie haar plek om die poelies uit te vra nie. Sy het eenkant gestaan en alles en almal in stilte aangekyk.
Nou sit sy in die vaal kantoortjie by die poeliesstasie.
Die man agter die lessenaar oorkant haar rol sy oë. Sy self knip nie ’n oog nie, want sy bang hom niks. In die oggend as hy opstaan, stink sy asem nes hare. Dan gaan hy na die kleinhuisie en maak sy shitz nes sy. Hy voel die koue, sy voel die koue, hy voel pyn, sy voel pyn. Daar is geen verskil nie.
Dis net sy taal wat anders is.
“Begin by die begin,” sê die man in uniform.
Hy praat Engels, sy’s nie onnosel nie, maar hy praat met so ’n dik aksent, dis moeilik om hom te verstaan. Hy druk ’n knoppie op ’n masjientjie wat dadelik saggies begin gons. Shorty snork onderlangs, sy bang ook nie masjiene nie.
Sy mompel iets, kyk in die verte, verby mense se koppe, deur die venster. Van wanneer af werk die poelies op Sondae? wonder sy.
“Ouma, jy moet hard praat,” sê die man. “Ek kan jou nie mooi hoor nie.”
Shorty pers haar lippe saam. “Is jy doof?”
Die mans lag.
Sy sit en kyk hoe hy met die masjientjie vroetel, benige vingers wat trek en druk en uiteindelik afskakel. Hy staan op, gaan praat met iemand in ’n taal wat sy herken, van lank gelede.
Haar ma was ’n bruin vrou van Kimberley se geweste, haar pa ’n Zulu van Shayamoya. Hulle het aan die rand van ’n suikerrietplantasie gebly, met groen weivelde so ver as die oog kan sien. Sy en ’n ouer nefie moes na die skape en koeie omsien en het uitgelate deur groen valleie en oor heuwels met lang gras gehardloop.
Haar boetie is jonk oorlede en haar pa is kort daarna vort, op soek na groot geld in Egoli. Sy was net nege jaar oud. Haar pa het nooit teruggekom nie.
Op haar tiende verjaarsdag het haar ma gesê: “Vandag verlaat ons dié plek vir ewig. En van vandag af, Shorty, is jou van nie meer Tshabalala nie, maar Present. Jou pa het vergeet dat hy ’n dogter het.”
Haar ma het nooit weer ’n woord Zulu gepraat nie. Maar wanneer die donkerte in haar kop wegtrek, het Shorty haar pa se stories onthou, en ’n familie wat om die vuurtjie sit.
’n Ander man kom sit oorkant haar. Hy is ’n jong boykie, mooi gesig, mooi vel. Heel waarskynlik deur sy ma geborsvoed tot op vyf, ses jaar. Definitief plattelands, sy kan dit aan sy houding en maniere sien.
“Ouma, wat is jou naam?” vra hy mooi, skakel die masjientjie weer aan.
Sy stem is beleef, soos iemand wat respekte het vir gryshare. Sy hou daarvan, hy kon net sowel haar kleinseun gewees het. Eintlik haar agterkleinkind, ja.
“My naam is Florence Present.” Las gou by: “My ma het my na Florence Nightingale vernoem. Jy weet, die nurse van die groot oorlog.” Hy lyk verward en sy verduidelik: “Sy was the lady with the lamp.”
Die jong man knik, ’n plooi op sy voorkop.
“My ma het vir ’n oumies in die suikerplantasies gewerk, en dié het vir my die naam van Shorty gegee.” Sy glimlag. “Jy weet, omdat ek so kort is.”
Die jong man met die gladde vel knik sy kop en glimlag terug.
“Waar is jy gebore, Ouma?” vra die boykie.
Shorty kyk hom verbaas aan. Is sy nie veronderstel om oor Louwkie te praat nie?
“In Natal. Dit word nou KwaZulu-Natal genoem.” Sy is miskien oud, maar sy is nie onnosel nie.
“Hoe oud was Ouma toe Ouma na Gauteng gekom het?”
“Ek was ’n jong meisie van omtrent twintig jaar, maar toe was dit nog Transvaal genoem, en nog Apartheid.”
Shorty kan aan die manier waarop die jong man haar aankyk, sien dat hy impressed is met haar. Hy knik weer en glimlag en sy voel lus om hom oor sy kop te streel.
“Hoe lank werk Ouma al vir meneer en mevrou Louw?”
“Hulle is albei dood. Daar is nie meer werk nie.”
Die jong man van die platteland glimlag flou. “Ek weet,” sê hy, “maar hoe lank hét Ouma vir hulle gewerk?”
“Vier-en-vyftig
