het ’n natuurlike aanleg vir gimnastiek gehad. Wanneer ek nie by die gimnasium was nie, het ek by die huis geoefen – elke keer wanneer ek die kans gekry het. Dit was vir my lekker om aan kompetisies deel te neem. Wanneer die toeskouers se aandag op my was, het die adrenalien deur my liggaam gepomp. Binne ’n jaar was ek die nasionale kampioen in my ouderdomsgroep. Aan dié titel het ek deur al my laerskooljare heen vasgeklou.
Teen daardie tyd was ek vyf keer per week in die gimnasium. My lewe het gedraai om oefen. Ek het geen tyd vir ander buitemuurse aktiwiteite gehad nie. Buiten in die klaskamer, het ek ook nie juis interaksie met ander kinders van my ouderdom gehad nie. Ek het al die partytjies, oorslaapaande en naweekpret misgeloop. My lewe was van vroeg af reeds eendimensioneel. Maar ek het gefloreer op die opwinding van wen; op die adrenalien; op die gevoel om op die podium te klim en die skare se applous te ontvang. Op veertien het Suid-Afrika se nasionale gimnastiekafrigter my raakgesien en in haar oefengroep opgeneem. Wat ’n voorreg en eer! Dit het meegebring dat ek ons huis moes verlaat en in Johannesburg gaan bly. My afrigter het ’n pleegfamilie gevind wat bereid was om my by hulle in die huis te neem. Voordat ek tot verhaal kon kom, was ek ingeskryf by ’n nuwe skool, ver van my ouerhuis af – ’n vreemdeling op ’n vreemde plek, in ’n gimnasium waar ek saam met die bestes in Suid-Afrika afgerig is.
Dit was groot spronge vir ’n skaam, onseker en beskermde jong meisie. Ek kon dit regkry om die indruk te skep dat ek in beheer van my lewe was, maar eintlik het ek leeg gevoel. Ek was bang, eensaam en siek van verlange. Die gimnasium was my skuilplek. Terwyl ek geoefen het, is my gedagtes ten volle in beslag geneem deur die motivering om die beste te wees. Ek kon sewe dae per week, vier uur per dag daarheen ontsnap.
In die volgende drie jaar het ek die voorreg gehad om as ’n lid van die Springbokspan deel te neem. Ons is afgerig deur Nellie Snyman, die wonderlikste afrigter ooit. Hierdie vrou het haar lewe gewy aan, ja, opgeoffer vir ons ses meisies. Ter wille van haar het ons met volle oorgawe geoefen, het ons bloed, sweet en trane gestort. Ons was ’n hegte groep wat saam gewerk en met mekaar meegeding het. Dit was ’n uitdaging en terselfdertyd uiters bevredigend. Ons het gestreef na volmaaktheid, en gedy op die gloed van oorwinning, op die voorreg om op nog ’n podium te klim om die goue medalje te ontvang. Om te wen was alles. Ek het geleef om te wen en gewen asof my lewe daarvan afhang.
Op sewentien was ek op die kruin van my loopbaan en reeds bekend in die land. Danksy sekere sportfotograwe en TVkameramanne het ek as “Suid-Afrika se goue meisie” bekend geraak. Ek was altyd reg vir die kameras en gretig om die skare te bekoor. Ek het uitgeblink in my spel met my bewonderaars. Nadat ek ’n hele paar kontrakte as model aangebied is, het ek ’n rol gekry in ’n Suid-Afrikaanse fliek – ironies genoeg met die titel Winners 2 – asook in ’n teaterproduksie met die naam Director of the opera. Die ouderdomsbeperking van hierdie produksie was hoër as my ouderdom in daardie stadium. Dit was soos ’n droom … die pers, die paparazzi en die gewildheid. Ek was die middelpunt van aandag en belangstelling, en só het ek ook geleef. Die wêreld was aan my voete.
Ses maande voordat ek matriek moes skryf en net voor die laaste internasionale kompetisie van die jaar, het ek egter besluit om gimnastiek te laat vaar. Ek wou ophou gimnastiek doen terwyl ek nog op die kruin was. ’n Agent in wie ek ’n weersin gehad het, het beheer van my sake oorgeneem. Ons het ’n uitval gehad, en daarna het ek my aan alles onttrek. Maar ek het geen alternatiewe plan vir my toekoms gehad nie. Die een dag was ek nog ’n heldin, en net die volgende dag … ’n nul.
Die besluit om my rug te draai op alles wat positief in my lewe was en só iets te bewys aan die mense wat ek verafsku het, sou baie jare later met vernietigende gevolge weer opduik. Gevolge wat ek sou kon vermy het as ek die lesse van selfbeheptheid vroeër in my lewe geleer het.
Daar was skielik ’n groot leemte in my lewe. “Wat nou?” het ek gewonder. “Wat moet ek doen met al die vry ure in my dag? Wat moet ek met my lewe maak?”
Tot in daardie stadium het ek altyd gedoen wat vir my voorgesê is. En ek het goed daarin gevaar. Maar ek het alles agtergelaat. Ek moes skielik aanbeweeg, ’n nuwe begin maak. Ek het geen idee gehad wat ek met die res van my lewe wou doen nie. ’n Selfgesentreerde vrees het my beetgepak. Ek het verloor wat ek gehad het – sukses, talent, bekwaamheid. En nie bereik wat ek so graag wou gehad het nie – nog meer erkenning en nog meer sukses. Die vrees dat my lewe nie aan ander se verwagtings sou voldoen nie, was besig om my grootste nagmerrie te word.
My liggaamlike lewensreël van vier uur per dag, sewe dae per week in die gimnasium was iets van die verlede. Ek het my heeltemal aan die kalklig onttrek. Ek het dus hope vrye tyd gehad om aan my “ek”-obsessie af te staan. Dit was al mate van beheer wat ek oor gehad het. Ek het my waarde gemeet aan wat ander mense van my gedink het. Alles het om my beeld en prestasies gedraai. Ek het my innerlike bevrediging buite myself gesoek. Maar ek moes hard soek. My obsessie met myself en my beeld het my op die pad na selfvernietiging laat beland. Dit het begin met die angsgedagte dat ek vet sou word. Ek het gesien wat met sommige van die ander gimnaste gebeur het nadat hulle opgehou het om so intensief te oefen. My selfbeheptheid het my begin verteer, en my angs is vererger deur die vrees dat ek nie meer so gewild sou wees nie. Omdat ek mislukking gevrees het, het ek bang geword om dit in die buitewêreld te waag. Eindelose ure lank het ek niks gedoen nie, uitgestel en vermy, my oor my beeld gekwel. Tog het ek prikkels van sukses ervaar saam met elke sprankie erkenning, soos wanneer ek gewig verloor het.
My obsessie met kos het my nuwe loopbaan geword. Om ’n ete oor te slaan was deel van die oefening. Ek was net so toegewy aan my doelwit om nie vet te word nie – aan my hongerstaking – as wat ek vroeër aan my gimnastiek was. Ek sou enigiets doen om nie te eet nie. Ek het my afgesonder sodat ek nie saam met ander aan tafel moes sit en eet nie. Wanneer ek na ’n restaurant saamgenooi is, was ek vol verskonings. Dit was vir my heerlik wanneer iemand opgemerk het ek het gewig verloor. Saam met die hongerpyne het ek gevoel ek bereik iets. Dit was vir my ’n oorwinning. ’n Gevoel van euforie het my oorweldig en vir my die krag gegee om voort te gaan. Ek het myself aanhou uithonger, in afwagting van die volgende erkenning en oorwinning. Só het ek die aandag gekry waaraan ek gewoond was, al het dit het vanuit ’n negatiewe hoek gekom. Die ontkenningsiekte het my verslaaf. My hegte familie- en vriendekring se lewe is daardeur ontwrig, maar die hele tyd was ek totaal onbewus van wat ek besig was om te word en van die hartseer wat ek veroorsaak het. Ek was ’n gevangene in my eie liggaam. My lewe het bestaan uit leuens en kompulsiewe en obsessiewe gedrag. Ek het die soort mens geword wat ek nog altyd verafsku het.
In 1977 is ek in die hospitaal opgeneem. Daar het ’n artikel in die koerante verskyn wat ’n naam en ’n beskrywing aan my siekte gekoppel het – anorexia nervosa. Weens my jarelange innerlike stryd teen my gewig het ek myself baie liggaamlike en emosionele skade aangedoen. Op die ou end was ek ’n wrak. Ek moes tussen lewe en dood kies. My lewe is heeltemal oorgeneem deur een enkele obsessie. En hoe meer ek dit probeer beheer het, hoe meer het dit my beheer. Daar was min van my selfbeeld oor, en ek was bang dat ek nooit weer die beste sou wees in wat ek ook al sou aanpak nie. Dit het my in ’n kluisenaar laat ontaard.
Ek moes hierdie gevoel afskud, maar ek het nog altyd ongemaklik gevoel tussen mense. So dikwels het ek gevoel ek is net nie goed genoeg nie.
Een aand by een van my vriende se mondigwordingspartytjie het iemand vir my ’n drankie aangebied, my heel eerste kennismaking ooit met alkohol. Miskien moet ek liewer sê, my heel ergste kennismaking. Van die eerste slukkie af het ek ’n gevoel gekry wat my uitkyk op die lewe verander het. Dit het vir my moed gegee, en selfvertroue.
Tydelike verligting was binne my bereik. Ek het die perfekte medisyne gekry. Drank het vir my die selfvertroue gegee om uit my dop te kruip en die wêreld te verower. Van ’n nul tot ’n heldin in een aand! Uiteindelik het ek gekry waarna ek gehunker het – hierdie vloeistof wat my gevoel oor die lewe kon verander. Só het ek toe die middelpunt van elke partytjie geword. Ek het elke verskoning en elke geleentheid om te drink aangegryp. Ek het gevoel ek is onmisbaar.
In
