>
’n Ver plek vir Zilla
Margaret Bakkes
Human & Rousseau
Hoofstuk 1
Die argument tussen Zilla en haar pa duur reeds weke.
“Nee,” sê haar pa. “Volstrek nie. Hierdie brief sê jy het plek in die koshuis gekry en koshuis toe gaan jy. G’n ordentlike meisiekind loop bly op haar eie in ’n kamer nie. Dis moeilikheid soek.”
“Pa vertrou my nie.”
“Dis nie ’n kwessie van vertrou nie. Dis ’n kwessie van verstandig wees.”
“As ek moet koshuis toe, gaan ek nie. Vandat ek weet, sit ek in ’n koshuis. Ek is klaar met koshuise.”
“Jy is ’n hardkoppige meisiekind. Miskien moet ek jou daarby hou. Ek kan vir jou werk op die dorp kry.”
“Dan moet ek in tannie Kit se losieshuis gaan bly en Pa weet self hoe dit daar gaan. Definitief erger as by die plek waarvan Myra skryf.”
“Jy sal nog jou kop stamp, Zilla. Ek sien dit kom. Eers die uitheemse kursus en nou wil jy alleen by vreemdes gaan bly.”
“Dis nie vreemdes nie, Pa. Dis Myra se tannie wat al jare kamers aan studente verhuur. Sy bly naby die kampus en ek kan my ou skoene agternagooi dat ek daar plek gekry het. En wat die kursus betref, Pa het self gesê dis al wat Pa se ma altyd gedoen het, om stillewes van bakke rose te skilder. Is dit dan nou vir Pa so snaaks dat ek ook wil skilder?”
“Luister, Zilla. Van skilder het my ma menige dag vergeet dat daar kos op die tafel moet kom. Ek meen nou maar, ’n vrou het haar plek en dié ding wat jy wil doen, gaan jou net meer eiewys maak.”
“Pa jaag spoke op. Gee my nou net ’n kans om te bewys dat Pa verkeerd is.”
“Lyk my nie ek het veel van ’n keuse nie. Maar jy moet self die koshuis laat weet dat jy nie meer kom nie. En nie by my kom huil as die kamerstorie nie uitwerk nie.”
“Dit sal uitwerk, Pa sal sien. Ek sal beter kan leer so.”
Verlig pak Zilla Fourie later die middag ’n laaste paar goedjies in die nuwe stel tasse wat sy en haar pa die vorige week op die dorp gekoop het. Omdat Kiepersol ver van die dorp af is, moes sy vandat sy ses was koshuis toe gaan. Vir haar sal ’n koshuis altyd sinoniem wees met verlange en hartseer. Veral ná haar ma se dood het hierdie gevoelens haar lewe oorheers, sodat sy in die week verbete probeer uithou het om gedurende die naweke op die plaas weer asem te skep.
Dis nou al drie jaar en haar pa het nog nie weer getrou nie. Sy weet hy is eensaam en ook bekommerd oor haar en sy onvermoë om ma ook te wees. Sy klap die tas toe en hardloop na buite. Sy sien hom oor die groen kweek van die werf aankom en sy lang, krom figuur maak haar meteens hartseer. Sy sal hom nooit teleurstel nie. Hy het alreeds te swaar gekry in sy lewe.
“Ek maak vir ons koffie, Pa. Ek sal dit stoep toe bring.”
“Dit sal lekker smaak.”
Hulle sit aanvanklik sonder woorde hulle koffie en drink, elkeen besig met sy eie gedagtes.
“Ons moet maar vroeg ry. Pretoria lê nie hier nie.”
“Ja. En Pa moenie hartseer wees as ek weg is nie. Sodra ek klaar geleer het, kom ek terug. Dan kom doen ek die twee dinge waarvan ek die meeste hou: ek kom skilder na hartelus en ek kom help Pa boer.”
“Ag my kind, iemand sal lank voor daardie tyd met jou wegloop.”
“Die man wat my wil hê, sal op Kiepersol moet kom boer, Pa.”
“Ons sal maar moet sien, Zillatjie. Dalk besluit jy later anders. Kom maar naweke as jy kan. Ek het uitgevind Vrydag se middagtrein kom omtrent middernag op Poorthalte aan. Ek sal jou daar kom kry as jy laat weet.”
“Ek sal so dikwels kom as wat ek kan.”
“Sus Hes het laat weet sy kom volgende week. Sy sal weer laat skoonmaak van ’n kant af en die vrugte inlê. Sy sal seker ’n paar maande bly, tot een van haar kinders haar weer nodig het.”
“Dis goed, dan is Pa darem nie so alleen nie.”
Hulle kom die volgende dag teen die middag in die stad aan en kry Zilla se nuwe blyplek sonder veel moeite. Sy is aangenaam verras met die kamer en met die vrou wat hulle ontvang. Myra se tannie is ’n statige, ouerige vrou met helderblou oë. Die kamer is ruim met ’n groot noordevenster en die tuin buite die venster is welig en kleurryk.
Frans Fourie kyk tevrede rond. Dis anders as wat hy hom voorgestel het. Zilla sal aard hier. Dis darem waar, van ’n koshuis het sy genoeg gehad, arme kind. En dit lyk na ’n goeie vrou, hierdie tannie van Myra. Hy sal met ’n geruste hart kan terugry Kiepersol toe.
Myra maak haar die volgende dae touwys. Myra is ’n tweedejaar, maar hulle was kamermaats in die skoolkoshuis. Myra se ouers is stadsmense wat hulle dogter ’n plattelandse skoolopvoeding wou gee.
“Eintlik was ek in die pad, Zilla. Ma en Pa gaan dikwels uit. Dan weet hulle nie wat om met my te doen nie. Dit gaan maar so vandat my broer uit die huis is.”
’n Bietjie sinies, Myra Bredenkamp, maar ’n goeie vriendin. Kyk hoe het sy vir haar dié plek by mevrou Grabe gekry. Sy kan op haar staatmaak terwyl alles nog nuut is.
Zilla geniet die oriënteringsweek en toe haar klasse begin, voel sy byna glad nie meer vreemd nie. Die kursus boei haar uit die staanspoor. Sy was reg: haar kamer en haar kursus voldoen aan al haar verwagtings. Sy kan egter nie ontken dat sy soms baie na haar pa en na die plaas verlang nie.
Dis Myra wat Piero op ’n dag aan haar uitwys. Sy sou hom anders seker nooit eens raakgesien het nie, want hy is nie opvallend nie. Korterig, stewig, met iets uitheems in die donker gesig en hare.
“Hy is ’n senior student by Beeldende Kunste, Zil. Jy moes hom al daar rond gesien het. Glo die beste student wat die departement nog gehad het.”
“Wie is hy, Myra? Hy lyk soos ’n buitelander. En verwaand daarby.”
“Nogal, ja. Sy ma is glo Italiaans. Dis by haar wat hy sy talent gekry het. Piero Basson. Sy Italiaanse oupa was ’n bekende beeldhouer in die jare voor die oorlog.”
Sy sien hom ’n paar dae daarna in die klas vir grafiese kuns toe sy ’n verlore boek gaan soek. Hy is alleen by die steendrukpers en sy huiwer ’n oomblik. Hy kyk op en sien haar.
“Kom maar in, ek byt nie.”
“Ek was nie bang vir byt nie,” kap sy terug, half ergerlik oor die man se selfversekerdheid.
“So ’n kwaai meisie is seker vir niks bang nie?”
“Nee. Net vir die tokkelossie en vir Brolloks en Bittergal.”
Hy lag kop agteroor en toe sien Zilla haar boek. Sy raap dit op en draai verlig om.
“Waar gaan jy so haastig heen?” kom hy tot verhaal.
“Ek het gekry wat ek gesoek het.”
“Ek
