hom verstandiglik nooit gekeer nie.
“Waarom soek jy dan ook die verkeerde perd uit?” vra sy nou.
“Volgende keer soek jy hom vir my uit, hoor. Dan sal ons sien.”
“Goed,” belowe sy laggend.
Toe hulle by mevrou Pienaar kom, ontdek Annie tot haar verbasing dat sy en Piet nie die enigste gaste vir die aand is nie. Omdat mevrou Pienaar niks gesê het nie, het sy aangeneem dat net sy en Piet daar gaan eet, want die Pienaars het haar dikwels uitgenooi om by hulle te kom eet en kuier. Hulle twee dogters is albei getroud en weg, die een op ’n plaas in Natal, die ander in Kaapstad, en hul enigste seun, Kosie, studeer in Holland. En om die brandende verlange na haar eie kinders te stil vul mevrou Pienaar maar gedurig haar huis met Saailaagte se jongmense. Hulle verjaag gewoonlik die ondraaglike stilte wat so swaar op die mooi huis rus en laat herlewe die ou dae toe haar woelige kinders die huis laat weergalm het.
In die groot voorkamer sit die Du Prés alreeds. Liesel en Abie Greef is daar en ook Colin Buys, Abie se mededinger om Liesel se gunste. En Nellie Vermeulen, die tikster wat in Ben Pienaar en Andries Celliers se kantoor werk. Kobie is daar, baie opvallend in ’n tamatierooi rok waarteen haar blonde, glansende hare en die waswit vel pragtig afsteek. Sy lyk soos ’n duur, uitheemse blom daar tussen hulle en Annie kyk met ongeveinsde bewondering na haar.
“Hallo, skat,” groet mevrou Pienaar haar. “Hoe kry jy dit reg om so koel te lyk?”
Die voordeurklokkie lui weer en die volgende oomblik is Johan de Kock ook in die kamer. Annie staan naby die deur waar mevrou Pienaar nog met haar gesels, en sy is die eerste persoon wat Johan sien toe hy inkom. Onmiddellik, soos ’n sluier wat val, verloor die bruin oë hul opgewektheid. Koel en beleef soos gewoonlik beantwoord sy sy groet, en meteens draai Johan vererg en sonder om ’n woord verder te sê sy rug op haar. En daar is Kobie, mooi en warm en vriendelik, die algehele teenstelling van die ysnooientjie daar by die deur. En hoe lyk dit dan of ons vriend Piet ook weifel vanaand! Trek die geurige rooi roos vanaand sterker as die koel, afsydige sneeuklokkie? Want Piet en Kobie sit in ’n hoek van die kamer, Piet op die armleuning van Kobie se stoel, en die twee is vir die oomblik geheel en al verdiep in mekaar se geselskap.
En op ’n skielike ingewing, met ’n innerlike spotlaggie vir homself, stap Johan ook nader. Hy neem ’n stoel en gaan ook langs Kobie sit.
Die volgende oggend laat Johan Maria na sy kantoor roep.
’n Bietjie huiwerig, meer as ’n bietjie verbaas, kom staan sy onseker voor hom en wonder waar haar werk tog te kort geskiet het. Seker maar Matesis. Dis die een vak wat sy ten spyte van die grootste inspanning tog nie heeltemal kan baasraak nie. Ongelukkig is dit nou meneer De Kock se vak. En sy wou so graag hê dat hy tevrede moet wees met haar werk.
Met ’n angstige, vraende blik in haar mooi oë kyk Maria op na die hoof, maar hy glimlag vriendelik en gerusstellend en vra haar om te sit.
Op die puntjie van die stoel gaan sit sy, haar hande in haar skoot gevou en bewegingloos, haar oë vas op hom gerig, en wag vir Johan om te praat.
Die kamer, stil, afgesonder van die gewoel en rumoer van die druk skoollewe daar buite en tog die spil waarom alles draai, het vir haar pynlik onaangename herinneringe, en hoewel vanoggend nooit ’n herhaling van dáárdie oggend kan wees nie, is sy allesbehalwe gelukkig. Maar niks van die ongemak en onrus is op die stil jong gesig te bespeur nie. Uiterlik kalm wag sy geduldig haar hoof se woorde af.
Die buitengewone kalmte en selfvertroue wat Maria aan die dag lê, het Johan van die eerste dag af opgeval. Hy vind so ’n mate van kalmte in so ’n jong kind vreemd en onnatuurlik. En tog sou hy dit miskien ook maar aanvaar het, soos almal skynbaar doen, as dit nie was vir ’n klein, en vir iemand anders moontlik onbeduidende, voorvalletjie in sy klaskamer nie.
Hy het dié dag, glad nie volgens gewoonte nie, met ’n paar vreemde probleme gekom en ’n paar van die kinders gevra om dit op die swartbord te probeer doen. Andries het die eerste een geneem en foutloos gedoen, amper net so gou as wat hy dit self sou gedoen het.
“Mooi, Andries,” het hy hom gekomplimenteer en die tweede opgeskryf. En dis toe hy omdraai om vir Maria te vra om dit te probeer doen dat hy die onverbloemde angs in haar oë gewaar het. Intuïtief het sy aangevoel dat hy haar gaan vra om dit te doen en sy kon nie. Nie onvoorbereid nie. So iets het nog nooit met hulle gebeur nie. Meneer Fouché het hulle altyd genoeg tyd gegee om die probleme voor te berei, en dan het sy hulle op die punte van haar vingers geken. Nou het haar brein botstil gaan staan sodat sy nie eens die warboel van x, y, z’s kon uitmaak nie. Die figuur wat hy so netjies daar op die swartbord geteken het, het haar vyandig aangestaar. Waarom? Omdat sy nie graag so haar onkunde voor die hele klas wil toon terwyl sy as een van die slimmes beskou word nie? Sy weet self nie, maar sy is totaal paniekbevange.
Asof dit nooit sy bedoeling was om haar te vra nie, gaan sy oë by haar verby en hy stuur Freek Nieuwenhuys na die swartbord. Maar sy bly gespanne en selfs toe hy tien minute later daar weg is, het sy nog nie van haar skok herstel nie.
Tog, toe hy ’n paar dae later weer dieselfde probleme nagaan, het sy onmiddellik opgestaan en dieselfde probleem kalm en foutloos gedoen. Maar die angstige oë wat die ferm mondjie so weerspreek het, het sy oë oopgemaak. Dis toe dat hy agtergekom het dat Maria se kalmte nie aangebore is nie. Dit was asof sy, jonk soos sy is, al klaar ’n stryd te stry gehad het, en of daar alleen berusting en kalmte gekom het indien sy oorwin het.
“Maria,” sê hy nou aan haar. “Waarom kom speel jy nie saam met ons tennis en ringtennis nie?”
’n Verligte glimlaggie verhelder haar gesig. Is dit maar al wat Meneer wil weet!
“Ek het nie tyd nie, Meneer.”
Nie tyd nie! Wat ’n tragiese verskoning vir enige jong kind om te maak. Nie tyd om ook te speel nie!
“Speel jy nie graag tennis nie, Maria? Hou jy nie daarvan nie?” probeer hy weer.
Sy aarsel ’n oomblik.
“Nee, Meneer, ek dink ek sal baie daarvan hou. Maar ek het nie tyd nie,” herhaal sy.
“Moet jy jou mammie baie by die huis help?”
“Nee, Meneer, dis my skoolwerk wat my so besig hou.”
“Andries en Francis kry dan tyd om te speel.” Met opset noem hy dié twee name en hy is die wolkie wat oor haar gesig trek heeltemal te wagte.
Lank aarsel sy dié slag en toe sê sy sag, byna onhoorbaar: “Andries en Francis is slim, Meneer. Ek nie.”
Lê die hele geheim van Maria se jong lewe in daardie woorde opgesluit? Asof hy nie verstaan nie, vervolg Johan: “Jou punte het in die verlede dan so uitstekend vergelyk met hulle s’n, Maria.”
“Ja, Meneer, maar ek moes baie hard werk.”
“Hoe hard, Maria? Vertel ’n bietjie vir my. As jy nou vanmiddag uit die skool gaan, wat is jou program?”
“Ek begin dadelik met my skoolwerk as ek klaar geëet het. En dan werk ek maar min of meer die hele tyd tot ek gaan slaap.”
“Hoe laat?”
“So elf- of twaalfuur. Party maal later …”
“Elke dag, Maria?”
“Ja, Meneer.”
