het weer gelag. Hy kon bestel net wat hy wou, het ’n groot sluk gevat en nog ysblokkies met sy hand van die toonbank gevee. Soos met alles kon hy sy sin by my pa kry, net met een ding nie.
“Short knock!” het my pa geroep.
Ek het in my stowwerige vendusieklere uitgeklim om Dwaalpoort se pos te gaan haal. Hierdie tyd van die dag was daar gelukkig min mense op straat. In die verbystap het ek die kroegmeisie se oë gesien. Sy was maar ’n jaar of wat ouer as ek. Wou sy iets vir my sê?
Met die pos in my hand het ek vinnig by die skool verbygeloop, toe stadiger by die oop stuk grond langs die kerk, en by die stadsaal verby. Voor ek in die bakkie geklim het, het ek weer by die kroegdeur ingekyk. Die toonbank was leeg. Teen die agterste muur het my pa met ’n poolstok in sy hand gestaan. Sy statigheid van vroeër die dag by die veeveiling was weg. Ek kon nie help om dit raak te sien nie – sy vendusiehoed het skeef gesit en daar was iets potsierliks in sy houding. Ek het die bakkie se deur hard toegeklap.
Teen skemer moes ek terugbestuur plaas toe; na al die brandewyne het dit skielik nie meer vir my pa saak gemaak dat ek nog nie ’n lisensie het nie. Bullet het in die middel gesit en hy moes elke keer bo-oor my pa klim om die hekke oop te maak. Daar was ’n baldadigheid in hul stemme, terwyl ek gesukkel het om die ratte te verwissel. In die bakkie se remligte het hulle saam in die stof gepie. Anders as wat vroue dit doen. Uitgelate. Ruik mans soos perde?
“Het jy die pos onthou?” het my pa gevra terwyl hy terugklim.
“Wie anders sal, Pa?”
Ek het weer gesukkel met die ratte. Die pad terug huis toe was uitgerek met Bullet se hand heelpad vatterig teen my bobeen op.
“Hei!” het my pa geroep.
Ek het voor die agterdeur stilgehou.
In die kombuis het yskasdeure geklap. Dit was Bullet se werk om vir hulle die nightcap te meng. “Blouwildebees!” het hy geroep en met die donker mengsel in die gang afgestap gekom.
Ek het my slaapkamerdeur agter my toegetrek en eers my top uitgetrek en my hande oor my tieties gevou. Ek het oor my heupe gevat. Hulle was nog te smal vir ’n vrou s’n. In die spieël het ek verby die vendusiestof op my vel gekyk. My tieties het by die dag mooier geword . . .
Ik was 18 jaren oud alleen zonder famili meer in di consentrasi kamp di jaar 1901 van ons oorlog met Groot Britanje. Daar bij di spruit het ik mij jurk uit getrek op een platte klip gesit en met seep gesmeer. Dit was nog vroeg en daar was niemand nabij. Ik het ook mij onder klere uit getrek an mij hele lijf met seep gesmeer. Toe ik om draai het ik vroue gehoor wat op pad was na di spruit. Ik het gou weer mij klere aan getrek, mijn jurk nog nat, en terug geloop na di tente di hele pad denk ik an di Engels ofsier en hoe hij mij naam gese het hoe hij Henriette se.
Haar hand vee stadig oor die buitekant van haar arm, dan ingedagte oor die dun vel aan die binnekant van haar arm. Sy kyk af na haar hande, haar vingers lê lank en bleek in haar palm.
“Henriette?”
Die vreemdheid van haar naam in die Engelse offisier se mond bly die afgelope dae in haar kop ronddraai.
Sy trek haar rok uit, span dit oor die klip voor haar en vryf die koekie seep oor en oor in die dun materiaal in. Tot haar vingerpunte wit is. Dan spoel sy die rok uit en kyk hoe die water melkerig word. Sy dop die rok om, spoel dit nog ’n keer uit en draai die oortollige water met haar hande uit.
Dit is nog te vroeg; daar is nie ander mense naby nie en sy trek haar flennie-onderrok uit, vryf die seep oor haar kaal lyf in en skuif stadig teen die klip af na waar die water dieper is.
Onder haar voete kan sy die los klippe voel en as sy begin hoes, hou sy aan die rots vas. Sy verskuif haar voete versigtig; die water is te seperig om die bodem te kan sien en sy begin haar hare was en spoel dit af. Dan skuif sy met ’n gesukkel teen die klip op deur met haar hande langs haar op die gladde rots te druk. Net haar voete hang in die water en teen haar gesig is haar lokke lang, nat slierte. Haar lyf is warm en koorsig, maar haar voorkop voel koud.
Henriette kyk na haar vingerpunte, hulle is verrimpeld van die water. Maar sy voel steeds nie skoon nie. Daar is ’n kriewelrigheid oor haar hele lyf. Eers vryf sy oor haar skouers, dan begin sy krap – daar lê rooi hale oor haar maag. Langs die hale slaan haar vel lakenwit, amper deurskynend deur.
Met die draai van die wind kan sy die ander vroue se stemme hoor. Hulle is op pad na die spruit toe om te kom was. ’n Paar oomblikke bly sy nog doodstil sit. Maar die stemme kom nader. Sy steek haar hand uit na die flennie-onderrok langs haar op die klip. Eers lig sy haar een been om die onderbroekie aan te trek. Dit is moeilik om te balanseer. Dan lig sy haar ander been. Sy kyk vinnig om, want sy wil nie hê hulle moet haar só sien nie.
Die rek klap saggies teen haar vel en sy skud die druppels uit haar hare. Met die opstaan trek sy die onderrok klam oor haar lyf aan, dan die rok bo-oor. Sy loop stadig teen die opdraande uit terug na die tente toe.
Tydens my kollege-vakansie was daar oral op Dwaalpoort beweging. Die werkers het met tange deur die geroeste draadheinings geknip. Daarna het hulle drie geslagte se doringdraad opgerol en in die erosieslote gegooi. Die plaas sou met wilddraad toegespan word. Maar nie een van ons het mooi besef waarvoor ons ons ingelaat het nie. Bedags het die son op ons neergeskroei en snags het ek lyfseer in my kamer op my bed gelê.
Dit was soos om ’n lang teerpad te gery het. Nadat die rit oor was, het die pad se wit lyne steeds in flitse na jou toe bly terugkom.
Hulle het die geroeste ysterpale waaraan die ou draad vasgemaak was, uit die grond begin loswikkel. Sweet het op hulle bolywe uitgeslaan. Maar die grond het vasgeklou. Phuma zinyo, uit met die tand! het hulle geroep en oor die blase op hul hande gespoeg en ondertoe vervat. Die ysterpaal het effens beweeg, hulle rûe het gebuig, stadig het die grond toegegee en hulle het die ysterpaal uit sy staanplek getrek.
Van lig tot donker het die klank van yster oor die vlakte weerklink soos hulle die pale die een na die ander op ’n hoop gegooi het. Hulle het die ou ankerdrade, toegegroei onder die gras, uitgeruk. Die ysterpale het hulle laaste lêplek langs die opgerolde draad in die erosieslote gekry.
Groot vragmotors het ingery gekom en lang, swartgeverfde ysterpale en rolle gladde draad op Dwaalpoort se grense afgelaai. Snags het ek op my bed omgerol. Die dowwe hamerslae wou nie ophou nie, in my agterkop het dit steeds oor die vlakte geëggo. Ek was vasgedraai in die laken, terwyl die swaar hamers die ysterpale in my lyf ingedryf het.
Bedags het hulle gate gegrawe, beton gemeng vir die ankerpale en die nuwe drade styf getrek. Mafika het langs die heining gestaan, met sy hand opgevat en die hoogte getoets: 2,4 meter.
Hy was tevrede – die bokke sou binne bly.
Dit was tyd vir die wildtrokke. Op die vlakte het vrag na vrag wild agter uitgespring en met hul hoewe op die vreemde grond geland. Op die bed het ek die laken om my probeer loswikkel; oral op my lyf was bokhoewe.
Weke lank het die bokke teen die grensdraad gemaal, die wildheining met kop en lyf bly aanvat, uitkomkans gesoek, later opgegee en in die skaduwee van die soetdorings tot rus gekom.
By die boskamp het die werkers die steekvlieë wat by die fontein uitgebroei het teen hul nek doodgeklap. Hulle het die bloed met hul hande afgevee en die rooierigheid aan hul broeke afgesmeer.
Op die grond het hulle die struike met pangas weggekap. Hulle het hul vingerpunte natgelek, langs hulle in die sand gespoeg, die gat vir die veldtoilet begin grawe, tente opgeslaan en
