kyk na die perde en sien die sweetskuim op hul lywe. Van hierdie soort goed weet sy niks nie. Dit het nog nie een keer by haar opgekom dat die diere ook moeg is nie. Haar pa is ’n professor in tale aan die universiteit. Hulle woon haar lewe lank nog op Stellenbosch. Sy ken nie eens die verskil tussen ’n perd en ’n muil nie.
Ouma Martha soek ’n plekkie uit waar hulle aan die een kant deur ’n klompie rotse beskut is en aan die ander kant oor ’n goeie uitsig voor hulle beskik.
Ouma Martha span dadelik die perde uit en roep Lettie en Martie nader. “Lei hulle solank koud, ek wil net gaan kyk of alles veilig is daar onder by die water.”
Stieneke kyk in alle rigtings, maar sy sien geen water nie. Eers toe ouma Martha om ’n blinkerige kol ’n ent van hulle af stap, besef Stieneke dat dit die water is.
Ouma Martha kom met ’n lang tree nader. “Dit lyk heel veilig. Daar is nie vreemde spore nie. Anna, vat die een geweer en laai dit. Hou dit byderhand sodat jy vir jou en die kinders kan verdedig. Stieneke, kom saam met my sodat ons gou die perde kan laat suip.”
Ouma Martha druk twee van die perde se halters in haar hande, en Stieneke staan verbouereerd rond. Dis die naaste wat sy nog ooit in haar lewe aan ’n perd was.
“Kom!”
Sy kyk egter vinnig wat ouma Martha doen, vat die halters stewig vas en stap met lang treë saam.
Haar rok swiep om haar enkels en haar fyn skoentjies trap skeef op die klippe en laat haar kort-kort swik.
Ouma Martha gee sulke lang treë dat sy elke nou en dan ’n paar vinnige drafpassies moet inkry om by te hou. Ouma Martha het nog ’n geweer ook oor haar skouer, maar dit lyk nie of dit haar beweeglikheid enigsins strem nie.
Toe hulle by die rotskoppie terugkom, het Anna al ’n vuurtjie aangesteek en vir hulle koffie gemaak.
Die koffie en beskuit smaak soos manna uit die hemel.
Lettie sit soos ’n brandwag-bobbejaan hoog bo-op ’n rots om die wêreld te kan bespied.
“Ouma! Ouma kom kyk!”
Met ’n paar lang treë is ouma Martha bo-op die rotse langs Lettie.
“Wat?”
“Daar, Ouma. Kyk!”
“Sowaar!” Ouma Martha hou haar hand voor haar oë om beter te kan sien.
“Anna! Daar anderkant kom ’n ossewa aan. Ons moet eers wag totdat hy nader is, sodat ons kan sien wie dit is. Die Herero’s kon dit dalk buitgemaak het.” Ouma Martha is dadelik weer prakties en Stieneke voel die blydskap wat so vinnig in haar opgespring het, stadig wegsypel soos water in droë sandgrond.
“Lettie, Martie! Maak julle solank die vuur dood. Stieneke, laai jy die ander gewere sodat jy en Lettie ook elkeen ’n geweer kan hê. Die wa staan agter die kop. Hulle sal dit nie dadelik sien nie. Kom, neem almal hier agter die klippe stelling in.”
Stieneke staan verleë rond. Sy ken nie die verskil tussen ’n geweer se voor- en agterkant nie.
“Toe! Toe! Roer jou.” Ouma Martha druk haastig die geweer in haar hand en hou een na Lettie uit.
Anna is besig om haar geweer oor te haal en die twee kleintjies word vinnig voor haar in ’n gleuf tussen die rotse ingedruk.
“Julle sit doodstil! Hoor!”
Ouma Martha glimlag en knik goedkeurend na Anna, wat nog steeds opdragte gee. “Martie, gaan staan by Ouma sodat sy jou kan beskerm. Lettie!”
“Ja, Ma!”
“Kom skuil hier by hierdie groot rots hier naby my, waar ek jou kan sien.”
Ouma Martha druk goedkeurend Anna se skouer, toe sy by haar verbykom. “Ek het altyd geweet as die nood die dag druk, gaan jy jou eie krag leer ken, Antjie, my kind!”
“Dankie, Ma!” Anna glimlag skeefweg, maar tog ook met ’n bietjie trots in haar hele houding.
“Stieneke!” Ouma Martha druk vir klein Martie agter die rots plat en is met twee lang treë weer by Stieneke. “Jy kan nie so staan en ginnegaap nie. Daardie wa is nou hier. Laai die geweer en kom hier agter die rotse in. Waar is Lettie?”
“Hier is ek, Ouma!” Lettie loer agter die rots uit en hou die geweer effens in die lug.
“Tannie Martha, ek . . . kan nie ’n geweer laai nie!”
Stieneke wens die aarde wil onder haar oopgaan en haar insluk. Ses geskokte gesigte loer agter die rotse uit. Tot klein Pietie met sy haasbekkie gaap haar aan.
“My grote genugtig! Gaan jy nou oorlog toe en jy kan nie eens ’n geweer laai nie?” Ouma Martha gryp die geweer uit haar hande en voordat Stieneke behoorlik kon sien wat sy doen, is die geweer gelaai en terug in haar hande.
“Toe nou! Toe nou! Waarvoor wag jy?” Ouma Martha jaag haar agter die rotse in.
“Lettie, wys net gou vir die juffrou hoe sy moet skiet. Sy moet net anderkant toe skiet, nie hier na die kinders se kant toe nie.”
Ouma Martha verdwyn agter ’n rots in en dan praat sy hier van onder af. “Stieneke, skiet net as dit absoluut nodig is. Dit kan dalk gevaarlik wees vir ons. Ek sal jou later leer.”
“Goed, tannie Martha.”
Stieneke bewe soos ’n riet met die groot geweer in haar hande. Wat haar betref, kon dit net sowel ’n pofadder gewees het. Sy is vir hulle ewe bang!
Tergend stadig kom die wa nader. Die sweet is klam in Stieneke se handpalms. Sy vee met die agterkant van haar arm oor haar voorkop. Die son is nog nie eens behoorlik op nie en tog is sy papnat gesweet.
Sy kan Lettie sien van waar sy skuil. Lettie lê met haar bolyf oor die rots, haar arms gemaklik gestut met die geweer vas teen haar skouer.
Stieneke haal diep asem en gaan sit plat agter die lae rotsie. Sy stut haar arms soos Lettie s’n en druk die geweer teen haar skouer. Sy loer langs die loop af, maar waarna sy kyk, dit weet sy nie! Sy weet net een ding – as sy haar vinger om hierdie sneller gaan krul, dan gaan sy ’n skoot afvuur.
Ver agter die wa slaan ’n stoffie op en dan kom dit vinnig nader. ’n Groot man, met ’n groot bruin hoed op sy kop, sit gemaklik op die perd.
Wanneer hy naby die wa kom, weergalm sy stem bulderend oor die stil veld. “Komaan! Komaan! Hoe is dit dan vanmôre? Die son is nog nie eens op nie en jul koppe hang al. Komaan! Komaan!”
“Dis oom Jaap!” Lettie fluister hard hier agter die rots uit.
“Ouma!” Sy roep gedemp. “Dit klink soos oom Jaap!”
“Ja, dit klink so! Maar ek kan nog nie mooi sien nie. Wag maar eers totdat hy nader is.”
Stieneke kan behoorlik aanvoel hoe die spanning verslap. Almal wag egter stil en geduldig dat die wa moet nader kom.
Asof ’n sesde sintuig hom waarsku, hou die groot man sy perd ’n entjie van die rotskoppie af in en
