Saartjie sit Anna Strydom. Anna woon net langs Saartjie en hulle is al maats vandat hulle in hul kinderwaentjies gelê en agterdogtig na mekaar geloer het.
Agter hulle sit Lina Rens. Sy het in graad vier na dié skool toe gekom en Saartjie en Anna het dadelik van haar gehou.
Saartjie Baumann, Anna Strydom en Lina Rens – die drie was en is gedurig bymekaar. In graad vyf het ’n onderwyseres hulle eendag The Three Musketeers genoem. Die kinders het nie eintlik verstaan wat dit beteken nie, maar hulle het darem geweet three beteken drie en die musketeers het vir hulle baie soos muskiete of so iets geklink. Van toe af het hulle as Lynnekom se Drie Muskiete bekend gestaan. Hulle is baie tevrede met hierdie benaming. Hulle beskou dit as ’n eretitel.
Lina fluister: “Ou Bolla trek jou vel van jou lyf af as sy die tekening sien.”
Saartjie draai om sodat sy die vel papier kan vat en onder haar bank wegbêre. Sy wil tog nie haar vel van haar lyf afgetrek hê nie.
Maar net toe sy omdraai en die tekening vat, kyk juffrou Minnaar op.
“Saartjie!” sê sy hard.
Saartjie se hart bons in haar keel. Sy is lam geskrik.
“Staan op, Saartjie!”
“Ja, Juffrou.” Saartjie kom sukkelend regop.
Sy het die vel papier met die karikatuur op in haar hand, maar hou dit onder die bank. Sy wens sy kan die papier los, maar dan sal Ou Bolla dit op die grond sien neerfladder.
Die onderwyseres loer oor haar knypbril, beduie dan met haar benerige wysvinger na Saartjie en bulder: “Wat het jy in jou hand?”
“Sommer . . . sommer ’n stuk papier, Juffrou,” stamel Saartjie. Sy is bleek. Onwillekeurig vee sy met die agterkant van haar ander hand ’n weerbarstige krul van haar voorkop af weg.
En toe kom die bevel wat Saartjie gevrees het: “Bring dit hier!”
“Ja, Juffrou,” sug Saartjie. Maar skielik voel sy hoe ruk iemand die papier met die tekening op onder die bank uit haar hand en stop ’n ander papier daarin.
Onskuldig kyk Anna na Saartjie toe sy uitskuif sodat haar maat kan deurkom. Met haar een oog knip Anna net effens. Saartjie glimlag vinnig. Sy voel nou sommer baie beter.
“Watse papier is dit, Saartjie?” vra juffrou Minnaar kwaai.
“Dis sommer ’n ou stuk ding, Juffrou,” sê Saartjie en oorhandig die papier gedwee.
Die onderwyseres loer oor haar bril – eers na die een kant van die papier en dan na die ander kant.
“Maar hier is dan niks op nie,” sê sy.
“Ek weet, Juffrou,” sê Saartjie vroom. “Ek het mos gesê dis maar net ’n ou stuk papier.”
In die bank sit Anna met ’n onskuldige gesig. Onder die bank beweeg net haar vingers soos sy die tekening van die juffrou aan repies skeur.
“Hmm,” sê die onderwyseres en kyk agterdogtig na Saartjie wat ewe onskuldig voor haar staan. Net Saartjie se lewendige blou oë vonkel ondeund.
“Het jy die stuk al klaar gelees?”
“Ja, Juffrou, twee maal al. Ek ken dit,” sê Saartjie selfversekerd.
“Mmm,” mompel juffrou Minnaar. Sy besef dit is heel moontlik waar. Saartjie is een van die slimste leerders wat sy nog ooit teëgekom het, maar ai, tog só woelig!
“Sit dan . . . en lees die volgende les.”
“Goed, Juffrou.”
Saartjie gaan sit. Toe sy die boek voor haar optel, fluister sy uit die kant van haar mond: “Dankie Anna, dit was so ampertjies of ek was sonder ’n vel.”
Met speeltyd baljaar die kinders op die skoolterrein. Die drie maats, Saartjie, Anna en Lina, sit eenkant op ’n bankie in die skaduwee van ’n boom en toebroodjies eet.
“Ja-nee,” sug Saartjie, “die ou lewe is maar moeilik.”
“Hoekom?” vra die lang, skraal Lina belangstellend.
“Wel, soos julle weet, staan ek my hele skoolloopbaan lank nog altyd eerste en my pa het gesê hy gee vir my ’n horlosie as ek vanjaar weer eerste staan. Maar soos julle weet, is my kanse dié keer nie so goed om weer eerste in die klas te wees nie.”
Saartjie sug. “Dis hoekom ek sê die ou lewe is maar moeilik. En dan is daar nog Apie ook. Hy maak die lewe net nóg moeiliker . . .”
“Wat het hy nou weer aangevang?” vra Anna.
“Jy vra nog!” sê Saartjie verontwaardig. “Hy eis die helfte van die sakgeld wat ek Saterdag gaan kry. Hy het uitgevind dis ons drie wat oom Petrus en tannie Ralie so laat skrik het met daai kousslang toe hulle eergisteraand van die kerksaal af gekom het. Oom Petrus het gister die wêreld vol geloop en soek na die kwajongens, maar ons was veilig, want hy het na seuns gesoek.”
“En nou is ons nie meer veilig nie,” sê Lina bekommerd.
“Nee, want Apie het in my kamer gekom en die kous met die sand in onder my bed gekry. Nou dreig hy om nie net vir oom Petrus te gaan vertel nie, maar ook vir my pa en ma, én julle s’n.”
Die ander twee meisies sug nou diep. Saartjie is reg: die lewe is regtig moeilik. Dieselfde gedagte flits deur albei se koppe. Hulle het al drie saam slangetjie gespeel, so hulle sal nou moet saamstaan om Apie se stilswye te koop.
“Hoeveel wil hy hê?” vra Anna.
“Die helfte van my sakgeld.”
“Dis baie,” sê Lina. “Ons sal seker maar moet help betaal.”
“Ons is almal saam in die ding,” sê Anna.
“Dankie, julle,” sê Saartjie dankbaar. “Maar eendag sal ons nog met daai luis afreken.”
Die drie sit nou en dink aan die dag wanneer hulle met Saartjie se agtjarige boetie gaan afreken. Hierdie wraakgedagtes is soet gedagtes.
“Jy is darem gelukkig, Lina,” sê Saartjie, “dat jy nie ’n jonger boetie of sussie het wat die lewe vir jou moeilik maak nie. Jy weet hoe ’n klein klits Apie is en kyk nou maar net na Anna se Muggie.”
Anna se sesjarige sussie, Johanna Catherina Strydom, is algemeen bekend as Muggie. Sy maak die lewe ook gereeld moeilik vir die drie. Hulle kan nooit van Muggie ontslae raak nie. Oral waar hulle gaan, moet sy altyd saamkarwei word.
“Ja-nee, ek is bly,” sê Lina, “daar is nie ’n Muggie of ’n Apie in my huis nie, maar ek sien nog nie hoekom julle so kla dat die lewe so moeilik is nie. Ons moet nou wel elkeen vir Apie geld gee, maar dis darem nie só erg nie. En wat jou ander bekommernis betref, Saartjie – dis nog glad nie seker dat Matilda Nielsen jou vanjaar gaan klop en eerste gaan staan nie . . .”
“Maar kyk hoe hard het Matilda gewerk!” sê Saartjie mismoedig. “Sy
