Not in entire forgetfulness.
And not in utter nakedness,
But trailing clouds of glory do we come
From God, who is our home:
Heaven lies about us in our infancy!
– WILLIAM WORDSWORTH
Wakker!
Helder, nugter wakker!
Moeisaam draai ek op my regtersy. Die radiowekker sê 2:38. Dis stil, stikdonker buite. Dié uur van die nag wat daar nie eens ’n kriek hoorbaar is, of ’n hond wat blaf nie. Watter donker arm het my dan sopas teruggepluk vanuit ’n diep, diepe slaap?
Luisterend lê ek en terugdink aan die nag, nie so lank tevore nie, toe ek ook net so kort ná vier, skielik van ’n sirene wakker geword het. Die status was destyds oranje. Ons moes op gereedheidsgrondslag wees te alle tye. Dus moes ons op kort kennisgewing bomskuilings toe vir ’n onbepaalde tyd. Smit was in die gebied van Schuckmannsburg by ’n sendingstasie vir die week, en ek was alleen met die kinders. Ek was nie heeltemal op hoogte van watter dril wanneer uitgevoer moes word nie. Moes ek die kinders gryp en hardloop? Moes ek liewer nog bietjie wag en hoor wat rondom my in die buurt gebeur? Dit sou die kleintjies so ontwrig om hulle dié tyd van die nag wakker te maak en bomskuiling toe te moet dra. Ek het maar gelê en wag vir beter aanduidings; my ore soos skottels om die geringste geluid op te vang. My hart bonsend in my ore.
In my kop het ek solank ’n reeks aksieplanne begin saamsnoer. Karien sou dadelik ’n bottel melk wou hê. En ’n pot! Klein-Johan se maag gaan gewoonlik klokslag sodra hy opstaan. Ek wou lankal ’n piepiepot in die bomskuiling los, maar laas toe Ma-hulle hier gekuier het, het ek die koos vir haar gebruik snags in hulle kamer gesit. Sedertdien het ek hom nog nie weer teruggevat bomskuiling toe nie. En toiletpapier. Ja, lemoene moet ek ook saamvat. Daar is nog kerse en vuurhoutjies en ’n kombers in die trommel binne-in die bomskuiling. Maar sê nou daar’s ’n slang in die bomskuiling? Wat is nou erger om te trotseer? ’n Slang, of ’n bom? Nimrod en Bidi, ons twee Staffies, sou in elk geval gou met ’n slang klaarspeel!
Ek onthou ek het begin om die bottel voor te berei. Vir veiligheid het ek nie die kombuislig aangeskakel nie, net die spens, sonder buitevenster, se lig het ek laat brand. Met die spensdeur op ’n skrefie, kon ek goed genoeg sien om gou alles reg te kry. Die tietiebottel en toiletpapier het ek sommer saam met die lemoene in dieselfde sakkie geprop. Vaagweg kon ek militêre voertuie hoor wat begin beweeg. Dit was asof ek stemme in die rigting van die militêre basis, by Sektor 70 Hoofkwartier, kon hoor. Dit het geklink na opdragte wat uitgeskreeu word. Dan was daar dalk tog ’n moontlikheid van ’n aanval, het ek gedink. Maar nêrens in die buurt rondom my het iemand in beweging begin kom nie. Dit was rustig en doodstil in die hoofstraat wat voor ons huis verby geloop het.
Met die sakkie en die piepiepot het ek weer op die bed gaan sit. Ek sou beslis nie die kinders onnodig wakker maak nie! Steeds was dit doodstil in die buurt. Geen sirenes het weer geloei nie. Ek het weer gaan lê, inspannend geluister of ek iets sou hoor wat my vinnig sou laat reageer het. Maar die grys oggendlig het stil bokant die horison die donker begin terugstoot. Voor ons kamervenster het die voëls in die groot kareeboom begin kwetter. ’n Ringduif het op die nok van die dak aangekondig: “Maak-gou, og-gend-kof-fie, maak-gou, og-gend-kof-fie.” Ek het maar opgestaan en presies dit gaan doen.
Wat sou my dan nóú dié tyd van die nag so skielik laat wakker skrik het? Die vraag bly nie lank hang in die stikdonker kamer nie. Onmiskenbaar wéét ek! Dit kom eers soos ’n monotone klank ver vanuit die niet al nader en nader, al sterker en sterker. Crescendo. Totdat ’n volsterkte kontraksie oor my golf.
Ek draai op my rug, voel met my twee handpalms oopgesprei oor my maag hoe my hele swanger buik in ’n harde klont saamtrek, asof ’n sokkerbal onder my styfgespande maagvel bult. As ek my asemhaling egalig probeer reguleer, kry ek dit reg om die pyn tot my buik te beperk. Ek veg daarteen om my met ’n kreun oor te gee aan die pyn – laat Smit liewer nog ’n bietjie slaap.
Dit gee skiet. Die pyn spoel verby. Ek ontspan. Hierdie kontraksie was die ware Jakob. Beslis nie te verwar met die skelm, skerp stekies van twee weke gelede by St. Michaels-on-Sea nie. Dokter Dawid Toerien het juis gister, toe hy my ondersoek het, sy kommer uitgespreek oor ’n herhaling van so iets. “As dit weer gebeur, sal ons dit nie weer mag onderdruk nie. Dit sal nie goed wees vir die baba nie. Op sewe-en-dertig weke is dit in orde as die baba kom. Jy moet my net dadelik laat weet,” het hy gesê. Smit het hom laat kom. Hy was bekommerd oor my. Ek het nie lekker gevoel nie. Ek was moeg ná die terugvlug vanaf die Republiek, en die bondel wasgoed van die vakansie het steeds soos ’n vag afgeskeerde skaapwol op die waskamervloer bly lê. Ek het nie eers krag gehad om die vuil doeke in steri nappi in te seep tot vandag toe nie.
Dawid het ná werk my hier kom ondersoek. Ek het hom vertel dat ek twee weke gelede by St. Michaels-on-Sea klaarblyklik begin ontsluit het. Dat ’n dokter dit teruggehou het met medikasie. Dat dokter De Beer, wat Saterdag in Pretoria die sonar gedoen het, gesê het dat ek maar kan terugkom Katima Mulilo toe, daar behoort niks fout te gaan met die bevalling nie.
Lank lê ek nog so. Wonder oor die nuweling se koms. Wagtend. By tye dommel ek weer in, maar dan bevestig nog ’n volsterkte kontraksie die werklikheid. En nog een. Op die radiowekker het ’n uur reeds verbygeskuif. Hierdie swangerskap se einde is hier.
Daar’s nog nie eens ’n verkleuring in die lug daarbuite nie. Als nog stil en donker. Dis te vroeg om nou reeds vir Dawid te bel. Ek swaai my bene van die bed af, stoot my lyf regop met my linkerarm. Vanuit ’n sittende posisie, knieë ver uitmekaar, is dit makliker om op te staan. Smit slaap gelukkig nog vas.
Sagvoets, soos die olifante wat snags byna geluidloos deur ons dorp se strate loop, beweeg ek badkamer toe. Ek draai die krane oop en gaan maak vir my ’n beker tee. Beker in die hand, wag ek dat die bad vol warm water word. In my kop is ’n drukpers waardeur die dag se planne kolomsgewys soos in koerantproewe deurgejaag word.
Toe ek my swaar liggaam onder die water laat insak, boep soos ’n eiland bo die watervlak, dwing ek myself om te ontspan. En ek besef dit: Woensdag, 3 Maart 1982 sal in ons familiegeskiedenis opgeteken staan. Vandag word ons derde kind gebore.
Die plan is om vir Smit wakker te maak en Dawid te bel sodra ek klaar gebad het. Klein-Johan en Karien behoort nog minstens ’n volle drie uur te slaap voordat hulle wakker word. Ons kan vir tannie Joey vra om teen sewe-uur hier te wees. Ons kan die huis vir haar ooplos – sy moet maar die vuil huis en die bondel vuil wasgoed verskoon. Gelukkig het Elza, ons medeleraarsvrou, haar huishulp gister oorgestuur toe sy hoor dat ek nie lekker is nie. Nou’s die stowwerige vloer darem gevee. Die hortjiesvensters is ’n seën in die somer, maar ai, dis nie naastenby stofdig nie. En met die hoofpad hier voor die huis verby, moet ek elke dag vee, wat nog ná drie weke se weg wees met vakansie? As ek vir Karien ’n bottel voorberei, kan tannie Joey dit net warm maak in die mikrogolfoond wanneer sy kom.
Smit maak die badkamerdeur saggies oop en loer in. “Als reg?” vra hy met ’n bekommerde gesig, die slaap nog vars in sy hare en oë. Sy blou oë toegeknyp teen die skerp lig in die badkamer. Hy kom in en stoot die deur weer saggies toe, buk oor my en soen my met sy slaapasem.
“Dis sulke tyd! Jy moet maar vir Dawid gaan bel. Ons kan probeer om teen vieruur daar te wees.”
“En die kinders dan?” vra hy bekommerd. “Ons kan hulle tog nie alleen hier laat nie?”
“Hulle behoort nie voor sewe-uur wakker te word nie. Kan ons haar nie maar later van die hospitaal af probeer bel nie?”
“Ek
