is my badsakkie, in my sak.”
“Gebruik sommer die hospitaal se handdoeke, daar is skones in die stort neergesit,” sê sy vol deernis, nie in beheer van haar stem nie.
Smit haak by my in en stoot die deur oop. Die voorportaal staan vol mense. Mense wat aan diens kom. Mense wat van diens af gaan. Mense met afsprake. En ek moet deur die voorportaal, verby al hierdie starende mense loop, tot in die badkamer.
Dit word stil. Party kyk ons hartseer aan. Ander verbreek oogkontak. Dit voel vir my soos ’n leeftyd, alles gebeur te stadig – hierdie honderd kilometer wat ek moet loop tussen almal deur om by die stort te kom.
En daar, langs die ontvangstoonbank, staan die bedjie. En in die bedjie sien ek ’n bondeltjie. ’n Stil bondeltjie mens. Toegedraai in ’n hospitaaldoek, onder ’n laken toegetrek. En ek
loop verby
sonder om in daardie rigting te kyk.
Ek loop verby …
Ek loop by die bedjie verby sonder om te kyk. Sonder om te sien wat oorgebly het van nege maande se wag en dra en voel en hoop en bid. Sonder om ooit te sien … hoe hy gelyk het …
Die warm stortwater spoel in my oop mond wat geluidloos huil. Rondom my voete vlek die stortwater rooi. Bloederig rooi. Kolk half om die uitlaat en vloei, soos die geleentheid om te kon sien hoe my baba lyk, vir altyd weg. Ek seep my waslap onnodig baie in. Skrop elke deeltjie van my liggaam asof ek nie ’n paar uur gelede reeds ’n behoorlike bad gehad het nie. Dit werk ’n wit skuim op oor my hele lyf en kleur bloederig waar ek die gebeure tussen my bene probeer uitskrop, uitwis asof dit verkeerd gebeur het. Ek spoel die seep van my lyf af, maar steeds verkleur die water om my voete. My maagvelle hang leeg oor ’n effense bultjie. Leeg. Léég! LEEEEEG!
My binnegoed begin ruk. My lyf ruk. My skouers buig vooroor en ek vou dubbel. Asof ek weer in kraam gaan. Asof ek alles van die afgelope paar ure uit my liggaam, uit my gestel, uit my geheue wil uitwerp. My keel trek nou. Ek wil skree en skree en skree. Ek wil ’n lang weeklag saam met my bloed in die drein afstuur, maar ek weet almal in die voorportaal gaan my hoor.
Die deur gaan oop. “Leonette?” Dis Itta, die kapelaansvrou, se stem.
“Ek’s nou klaar, Itta,” sê ek beheers en draai die krane toe. Ek droog my leë lyf oordrewe hard af, druk my uitgedroogde waslap tussen my bene om die bloed op te vang terwyl ek aantrek.
Itta wag vir my met rooigehuilde oë. Ek voel aandadig aan haar hartseer, sonder dat ek bewus is daarvan. Ons is in mekaar se arms en sy oorspoel my met woorde van simpatie. Opregbedoelde woorde wat my die eerste keer laat voel soos die een wat die hartseer toekom en nie veroorsaak nie.
“Itta, ek wil nou net hier wegkom. Ek wil huis toe.”
Sy help my om my goed bymekaar te maak.
Smit wag buite die badkamer met my sak. Hy en Dawid staan en gesels. “Goed so, dan doen ek later vanmiddag ’n outopsie.” Dawid weet nie wat sy dood veroorsaak het nie. Vir toekomstige swangerskappe is dit nodig om die oorsaak te probeer vasstel.
“Leonette, ek het vir Smit pille gegee wat jy moet gebruik soos aangedui, om jou melk te laat opdroog. Dit sal nou binne die volgende paar dae begin kom en jy sal dit moet laat opdroog, anders kan jy ontsteking kry.” ’n Waarskuwing? ’n Oordeel?
Smit het die bakkie so kom parkeer dat ek met die stoep langs by die bakkie kan kom. Ek is hom so innig dankbaar daarvoor. Ek wil by die huis kom. Ek wil die lyfies van my twee lewende, gesonde kinders vashou. Hulle stemme indrink. Hulle lewendige ogies bewonder. Hulle voel wriemel in my omhelsing, soos wat Ignatius laas in my baarmoeder gewriemel het.
En nooit weer sal nie.
HOOFSTUK 3
MEELEWING
Never, in any place or time, will she have her son on her knees, or bathe him, or tell him a story, or plan for his future, or see her grandchild.
– C.S. LEWIS
Uit: A Grief Observed
Die dag kantel en bloei hom dood in die weste. Ek is moeg. Sielsmoeg en lyfmoeg. Dis of my ore steeds suis, maar nou van uitputting. My kop voel te swaar vir my nek om dit regop te hou. Dis al amper sestien uur gelede dat ek uit ’n rustige, diep slaap wakker geruk is. Die Vader het geweet hoe nodig ek so ’n diep nagrus sou hê vir als wat vir my in hierdie dag sou voorlê. Ek het nog nie sedertdien weer kans gekry om te rus nie.
Soos wat die nuus deur die dorp versprei het, het die telefoon sonder ophou gelui. Smit het maar meestal die oproepe hanteer. Tannie Lets van die laerskool was eerste hier om medelye te kom betoon. Almal wat oë gewys het, was so ontsettend hartseer, asof ’n groot tragedie die dorp getref het. Heeltyd het ek gevoel ék moet sterk wees vir húlle onthalwe. Die eetkamertafel staan vol tuisgemaakte ruikertjies; bossies blommetjies in glasflessies gedruk. Koraalboomblomme met stingels in foelie toegedraai. Hibuskusblomme waarvan die koppe alreeds hang. Stinkafrikanertjies en pienk begrafnisblommetjies in dieselfde bossie. Field Fire met koppe wat hang op lang stingels. En handgemaakte simpatiekaartjies. Alles uit die hart en vanuit die boslewe. Hoeveel koppies tee is daar nie vandag in hierdie huis gemaak nie?
Barend en Elza van der Westhuijzen, ons medeleraarspaar, het sopas vir ons aandete gebring. Ek het nie eens krag om te dínk aan aandete nie, wat nog van iets prakseer! Ek is só moeg.
Smit vat die badsessie oor en ek kan hoor dat hulle baie pret het in die badkamer met hom. My geduld was maar die laaste tyd so kort soos my uithouvermoë. Ek lê en luister na hulle vrolike geskater en ek bewonder vir Smit dat hy ten spyte van sy eie skok en hartseer, so positief bly. Hy is so ’n liewe ding.
Ek lê en staar met ’n leë hart, en ’n leë buik na die bababedjie – ’n pragtige witgeverfde hemelbedjie met ’n blou muskietnet reg rondom. Ons het die bedjie nog by Madelein en Blikkies gekoop toe Klein-Johan gebore is. Die matrassie het ek nuut oorgetrek vir Ignatius. ’n Nuwe muskietnet omgesit. Poeierblou. Onwetend dat dit ’n seun sou wees. Die bedjie is vars opgemaak met ’n Presless-lakenstel. Bytjies en lieweheersbesies en paddastoeljies. Daar lê ook ’n nuutgemaakte kwilt. Geel en blou vierkante met beertjie- en madeliefieprentjies daarop. Aanmekaargestik met ’n sagte laag watteersel tussen die laslappies en die voering. Deurgestik. Al om die buitelyne van die motiewe. My hart is in die stukkie naaldwerk ingestik, asof elke stekie wat ek gewerk het, die aftelling na sy geboorte was. Daarby het ek ’n nuwe doeksak gemaak van die geel madeliefielap, en ’n kleiner weergawe daarvan vir nappyliners. Die doeksak hang aan die voetenent van die bedjie. Twee dosyn splinternuwe uitgewaste Glodina Black Label-doeke is netjies daarin opgestapel; dit wag.
En wag.
My binneste wil uitmekaarval, omtuimel en verbrokkel. Om te dink, ek sou nou gelê en voed het … Nooit weer sal ek hom kan vashou, of voed, of bad of aantrek nie. Ek sal nooit, ooit vir hom ’n storie kan vertel, of ’n partytjie kan reël, of ’n skooltassie kan pak, of hom sien grootword nie. Nooit sal ek ’n pleister kan plak op ’n nerfaf kniegie nie. Ek kon nie eens die één keer sy traantjies afdroog nie.
“Kan ons maar by jou kom eet hier in die kamer?” Smit vra dit versigtig, nie seker oor my reaksie nie.
“Natuurlik! Kom, julle. Kom spring hier in by my. Pappa gaan vir ons van tannie Elza se lekker
