Ek draai op my rug. My hande vou oor my leë buik. Leeg. LEEG.
En ’n leë bedjie.
Het hy ’n gees gehad wat hemel toe is? wonder ek. Natuurlik moes hy, hy was dan ’n volkome mens. Ek weet nie wanneer kry ’n mens ’n gees nie. Die Woord self sê in Spreuke, of is dit nou Prediker, dat niemand weet wanneer liggaam en gees bymekaar kom in die moeder se buik nie. Maar ons kon hom nie eens aan God toewy nie. Hy is dan nie eens gedoop nie.
Die trane begin weer warm langs my slape afloop. Ek treur geluidloos. Laat Smit slaap, hy het dit nodig. Hy is die verlengstuk van my krag. As ek nie meer kan nie, moet hy nog kan aangaan. As ek nie meer lus het om die mense in die oë te kyk nie, moet hy dit namens ons nog kan doen. As ek môreoggend nie kans sien om op te staan nie, moet hy asseblief tog vir my instaan.
Draai ek op my regtersy, sien ek elke minuut verbyflits op die radiowekker. Gloeiend rooi. Draai ek op my linkersy, sien ek dofweg die leë bedjie. Ek draai op my maag. So kan my trane in my kussing inloop. Maar my borste is hard en seer, ten spyte van Dawid se pilletjies. Draai weer op my sy.
Die slaap kom nie. Oor en oor en oor speel alles in my kop af. Later staan ek op. Gaan staan in die flou maanligstreep wat tussen Klein-Johan en Karien se beddens inval. Ek verkyk my aan hulle. Probeer die beeld van die bondeltjie dooie baba in my kop vervang met twee lyfies wat rustig, salig, soet slaap. As die snikke wil begin opstoot uit my brose binnekant, gaan sit ek op die agterste trap in die lig van ’n groeiende maan. My voorkop weerloos op my knieë. Selfs die uitgerekte tjieeeeer van die krieke is dan vannag ’n klaaglied.
Die honde is besorgd ontsteld om my. Nimrod wig sy ou breë kop tussen my knieë in en kyk my treurig aan. Hartseer wel weer op. Laat my teer keel weer van voor af brand.
Ag Here, hoekom! Hoekom! HOEKOMMMM!
Ek gee my oor aan die vertroosting van die twee honde totdat hulle rustiger raak en styf teen my opgetrekte bene kom sit. In die stil nag intuur. Die gety in my gemoed trek weldra terug. Plat mettertyd af. Ek voel weer net die tamheid in my lyf. Maar my kop kom nie tot ruste nie. Ek dink aan die bondel wasgoed in die waskamer. Laas doeke gewas toe ons die naweek by my skoonouers in Meyerspark was – met die hand. As ek gelukkig is, is daar seker nog twee skones oor. Môreoggend sal ek baie vroeg ’n bondel doeke moet was. Hulle lê darem al en week in die Steri Nappi-emmer.
Later loop lê ek weer. Trek die kussing oor my kop om nie die tyd te sien glim in die donker nie. Wag dat die slaap my ontnugterde lyf moet inhaal.
HOOFSTUK 4
ST. MICHAEL’S ON SEA
At first, the tired body takes over completely. As on shipboard, one descends into a deck chair apathy. One is forced against one’s mind, against all tidy resolutions, back into the primeval rhythms of the seashore. Rollers on the beach, wind in the pines, the slow flapping of herons across sand dunes, drown out the hectic rhythms of city and suburb, timetables and schedules. One falls under their spell, relaxes, stretches out prone. One becomes, in fact, like the elements on which one lies, flattened by the sea; bare, open, empty as the beach, erased by today’s tides of all yesterday’s scribblings.
– ANNE MORROW LINDBERGH
Uit: Gift from the Sea.
Begin Februarie, 1982: Ons is ’n jaar in die sending. Tyd vir ’n welkome vakansie. Smit bespreek vir ons ’n chalet by St. Michael’s on Sea. Ek is sewe maande swanger met Ignatius. Ek mag nog die flossie gebruik tot voor my agtste maand. Ons behoort veilig terug te wees voor die bevalling wat so teen die laaste week van Maart verwag word.
Smit se Peugeot staan by die skoonfamilie in Meyerspark. Ons sal die flossie vat Republiek toe. Skoonpa kan ons op Waterkloof-lughawe kry. Ons sal so ’n paar dae daar oorbly, sodat Smit die motor kan laat versien. Dan Natal toe met die Peugeot vir ’n heerlike twee weke by die see – die eerste seevakansie wat die kinders sal beleef. Op pad terug kan ons vir Ma-Chrissie-hulle gaan kuier in Orkney, voordat ons moet terug, betyds vir die bevalling.
Alles verloop goed volgens plan.
Die tog af St. Michael’s toe is ’n verlossing ná die paar dae in Meyerspark. Ek rus nooit by Skoonma nie. Sy laat my altyd voel asof daar belangriker dinge te doen is as bloot net sit en kuier. Soggens is ons nog in die kooi, dan kom stof sy die meubels in die kamer af – wie kan dan nog bly lê? Karien is nog in doeke, skaars twintig maande oud. Elke dag moet ek doeke was. Met die hand. Haar wasmasjien word net Maandae gebruik. Boonop mag die kinders net in die posseëlgrootte agtertuintjie speel – die voortuin met sy lekker grasperk is taboe. Hulle mag nie op die klavier speel nie, nie op die sitkamermeubels klouter nie en moet by ons in die kamer op die vloer slaap. Die spaarkamer moet skoon gehou word vir gaste (dis beslis nie óns nie). Snags word ek hoeveel keer wakker van Karien se geskop teen die ingeboude kas. Ek kry nie gerus nie.
In die suidooste van Transvaal ry ons deur pragtige landelike tonele. Plasse hemel lê opgedam tussen die skouers van laagwaterdriwwe. Uitgepofte wattewolkies dam al digter en digter teen mekaar op tot doer teen die einders.
Die rit maak ek vir die kinders interessant met doen-goedjies om hulle mee besig te hou en met lekker padkos waarvoor ons op ’n afgeleë plaaspaadjie aftrek om dit te geniet. Klein-Johan gaan staan saam met Pappa agter ’n boom en water afslaan – probeer net so ver soos Pappa piepie. Ek sit vir Karien ’n droë doek aan en hurk self langs die pad agter ’n bos of ’n boom. Uitgelate hardloop die kinders dan af in die plaaspaadjie. Tel klippies op, of ’n verlore tarentaalveertjie.
’n Paar keer is dit of die ou Peugeotjie sluk teen die opdraandes, veral nadat ons ’n slag afgetrek en stilgehou het.
Ons speel die pad korter. “Ek sien iets,” sal ek sê.
“Hoe blink dit?” moet hulle dan antwoord. Dis dieselfde speletjie wat Pa-Leo altyd met ons as kinders gespeel het as ons op pad was met die groen Opeltjie.
“Dit blink hoog, en pyperig. Dit draai in die rondte en staan op ’n heuwel.”
“Dis daai toring daarbo!” roep Klein-Johan vinnig uit en wys na die windpomp op ’n hoogtetjie.
“Mooi so. Mens noem dit ’n windpomp. Nou is dit jou beurt.”
“Ek sien iets wat blink soos ’n groen trekker.”
Ek maak of ek nie die John Deere op die landerye sien nie.
“Gloen tlekkel,” is Karien se bydrae.
“Jaaa, jy’s reg. Slim kind!”
En so verwyl ons die kilometers as hulle wakker is. As hulle slaap, kry ek en Smit kans om te kuier.
“Die karretjie gaan te klein wees as daar nog ’n kind is, besef jy dit?” sê ek vir Smit.
“Ja, miskien moet ons maar daaraan dink om te belê in ’n kombi, met die oog op die toekoms. Dit sal dalk wys wees om van die Peugeot ontslae te raak terwyl ek nog iets vir hom kan kry.”
Die pad deur die Vrystaat is dieselfde een as wat ek en Smit laas op ons wittebrood gery het. Toe was die kosmos ’n erewag weerskante van die pad. Vir ons was dit so betekenisvol omdat ons ’n groot bos in die kerk gehad het vir ons troue. Die blomme was so mooi daardie jaar. Ons het gevoel
