mense.” Nie dat hy juis kan praat nie … hy is een van Koos Nek se seuns, elkeen ’n verteenwoordiger van ’n aartssonde. In Genesis 37 ontmoet ons nog so ’n stormgeteisterde nes. Ewe onskuldig staan daar: “Hier volg die familiegeskiedenis van Jakob.” Dan volg ’n sage van jaloesie, agterdog, bedrog en geweld wat jou hare laat rys. Praat van verkeerde keuses, om nie te sê blinde foute nie.
Dis nie te verwonder nie. Jakob self was daartoe in staat om sy tweelingbroer te onderkruip, heel maklik deur die geur van sy sop toe sy broer wolfhonger van die jagveld af kom. Sy bejaarde vader, pêreloog-blind, bedrieg hy met ’n bokvelletjie oor sy hande. Jakob was geen jongeling meer nie, hy moes van beter kon weet. Volgens die Bybelse Ensiklopedie (uit Nederlands, 1955) was Isak in daardie stadium 137 en sy tweelingseuns 77. ’n Jong 77, as ons na Jakob se verdere liefdesgeskiedenis kyk. In sy vlug uit die vaderhuis kom Jakob by die Jabbok tot bekering … maar tree tog nog verkeerd op. Ook die skoonfamilie word deur sy toedoen uiteengeskeur. Van kinderopvoeding weet Jakob maar min, en in Genesis 34-38 lees ons van sy seuns se verskriklikhede. Die byna-moord en ontvoering van Josef span die kroon.
Maar God laat nie sy kinders uit sy hand glip nie. Soos die laste opbou en die diepste nate getoets word sodat dit lyk of alles uitmekaar wil skeur, trek God “die verskriklike mense” deur. Nie altyd meteens nie maar dikwels stapsgewys, deur die werking van sy Gees in die binneste van die geslaenes. Soms dra Hy ons, of sleepdra, of abba, maar nooit laat Hy ons net lê nie. Só word Jakob se verskriklike klomp die stamvaders van ’n merkwaardige volk.
GEBED: Here, as dit voel of my huis uiteengeruk word, help my om stap vir stap en deur u genade na herstel te werk. Dankie dat U stukkende mense gebruik en heelmaak.
11 Januarie Genesis 39:1-21
JOSEF IN DIE HUIS VAN POTIFAR
“Hoe kan ek so ’n verkeerde ding doen? Ek sal mos teen God sondig!” (Gen 39:9).
In die lig van ’n wanordelike vaderhuis is dit ’n wonder dat Josef so beginselvas optree. Skynbaar het Jakob, foute en al, tog baie dinge reg gedoen. Daarbenewens het elke mens ’n ingebore balans. Met broers soos syne kon Josef boos en bitter geword het, maar hy het nie. Terwyl Maria Oomkens (skuilnaam) en haar man ’n ou huis op die platteland koop en restoureer, was sy bekommerd oor haar dogter se egskeiding. Eendag leun sy teen die regop stutbalk, en verbeel haar dat die ou huis praat: “Kijk, ik ben als het leven. Ik ben eens een keer half verbrand en ik ben eens verbouwd. Ze hebben mijn dak van mijn hoofd gelicht en mijn ingewanden vernieuwdt. Maar voel je de balk waar je nu tegen rust? Ja? Voel je hem? Die staat er noch net zoals toen ze mij bijna honderd jaar geleden bouwden. Er staat, ergens in elk leven, een eigen balk.”
Op sy eie, in ’n vreemde land, staan Josef vas. Soos ’n spreekwoord lui: “Die hart is ’n boklam, hy kan vasgemaak word.” Instinktief beoefen Josef dit. Mens wonder hoekom Potifar hom in die tronk gegooi in plaas van doodgemaak het. (Haman is onmiddellik vir die dood geblinddoek toe hy langs koningin Ester op die sofa betrap word – Est 7:8.) Het Potifar sy vrou se storietjies geken? Waarskynlik het hy gedink: “Ek glo g’n oomblik hy is skuldig nie, maar nou ja …” Daar word bespiegel dat Potifar ’n eunug was. Dit sou veel verklaar. Daar was inderdaad getroude eunugs, of die ingreep kon ná sy troue geskied het, as gevolg van bevordering in die koning se huishouding. Maar wat Josef betref, kan ons aanvaar sy stutbalk was ’n kombinasie van opvoeding, gene, selfinsig, karakter en geloof. Stefanus (Hand 7:10) som dit op as wysheid van God.
GEBED: Dis ’n groot troos, Here, om te weet ons kan terugval op U as stutbalk in ons lewe, soos in dié van ons kinders en geliefdes.
12 Januarie Eksodus 2:1-10
MOSES SE MOEDER SE PLAN
Langer kon sy hom nie wegsteek nie. Daarom het sy vir hom ’n biesiemandjie gekry … (Eks 2:3).
Ná Josef se dood verloop baie jare. Meteens staan ons midde-in Eksodus, voor die roekelose plan van ’n vasberade vrou. Om ’n pasgeborene in ’n riet-en-kleihut weg te steek en ander mondjies gesnoer te hou, is geen grap nie, veral tydens ’n klopjag. Dis ironiese dinkwerk van Jogebed om self haar kind in die Nyl te gaan sit. In die pakkamer tussen kleipotte, uie en dadels, terwyl die olielampie sy flikkerskadu teen die ruwe muur gooi, werk sy naby haar baba om die mandjie dig te maak. Begin hy kriewel, prop sy ’n melkvol tepel in die bekkie.
Intussen vleg God ook sý plan. Teonome resiprositeit, noem die teoloog Rudolf Bohren die samewerking, of liewer wederwerking, tussen God en mens. Saam sou God en Jogebed hierdie kind grootmaak wat later die volk uit slawerny sou lei. Daar kan bespiegel word oor die prinses, wat op gesette tye in koninklike prosessie by haar badplek opdaag. Dalk getroud of ’n weduwee, en kinderloos. Sy snap meteens die hele situasie toe die Hebreeuse dogtertjie kom aanbied om ’n soogma te vind. Onafwendbaar kom die speentyd. Aan die hof word Moses (sy Egiptiese naam) ’n prinslike figuur. Buitelanders is skynbaar dikwels onderrig en in staatsdiensposte aangestel, maar Moses het die voordeel van ’n beskermvrou. Gereeld glip hy egter weg na sy mense in Gosen, want bloed is dikker as water. Daar kom wel opstootjies tussen hom, Aäron en Mirjam. Hulle dink hy stel hom tog bietjie aan.
Maar terwyl sy toegewyd aan die arkie werk, dink Jogebed allermins so ver. Dalk dink sy dat sy alleen staan, want Amram vrees vergelding en distansieer hom van haar wanhopige besluit. Maar ’n besluit uit wanhoop gebore is nie noodwendig verkeerd nie. Die rede vir haar moed word onomwonde gegee in Hebreërs 11:23: omdat sy geglo het.
GEBED: Here, in egte geloof skort daar selde iets aan ons besluite, klein of groot. Help ons om selfs in moeilike omstandighede nie onbesonne te raak nie.
13 Januarie Eksodus 2:11-24
MOSES OPENBAAR DIE MOED OM TE WAG
“… want,” het hy gesê, “ek woon as vreemdeling in ’n vreemde land” (Eks 2:22).
Ons lees dat Moses “later” met die dogter van Reüel getroud is (Jetro was skynbaar sy ampsnaam). Hoeveel later? Want Moses was veertig jaar in Midian nadat hy uit Egipte gevlug het. Die Bybel sê nie. Maar of dit nou vroeër of later was, Moses voel hom steeds ’n vreemdeling in Midian. Sy hart het agtergebly in Egipte, in die streek Gosen tussen die kleihutte van sy geliefde maar lydende volk. Toe Moses daardie dag die Egiptiese slawedrywer doodslaan (Eks 2:12), moes die begeerte in hom gewoed het om nóú ’n einde aan alles te maak, sy volk uit hierdie land weg te vat … maar hoe? Hy self is ’n kind des doods, en moet vlug. Die jare gaan verby, en dit bly aan hom knaag: sy volk ly. Iets sal gebeur. Iets móét gebeur … maar nog nie. Wanneer dan? Waarom hierdie lang tussentydse bestaan, die onderbreking wat nie einde skyn te kry nie?
Die Britse teoloog Arthur S Peake (1865-1929) het gesê: “Die moed om blymoedig af te sien van ’n taak waarop jy jou hart gesit het, is van die skaarsste en hoogste soort moed, en kan net geskied deur die suiwerste geestelike insig.” Moses moes die gewoon menslike les leer dat die tyd vir iets ryp moet word. En dat wag ’n vorm van volharding kan wees: “Hy het volhard soos iemand wat die onsienlike God sien” (Heb 11:27). Tot op ’n dag toe hy, reeds ’n grysaard, deur die onsienlike God opgeroep word. Die wag, die besinning in die groot woestynstiltes by ’n trop skaap, was Moses se skool van voorbereiding. Die opvlammende jong pseudo-prins sou ’n groot gemors van ’n ontydige eksodus gemaak het.
Veertig jaar klink lank: ’n halwe leeftyd. Maar ons vergeet weer eens dat “tyd” ’n mensemaaksel is. God is ewigheid, en ewigheid is God.
GEBED: Ons tye is in u Hand, Here. Gee ons die geduld om te wag dat vertragings verbygaan.
14 Januarie Eksodus 4:18-31
GOD
