jaar lange ballingskap by die Midianiete sou hy geleer het hoe om water op dié ongewone manier te vind.
Twyfelaars skud die kop, maar die Bybel gee hier ’n volkome natuurlike verskynsel weer. In die dertigerjare het ’n paar man van die Britse Sinai-kameelkorps in ’n droë vallei halt geroep en in die growwe sand gegrawe om die water wat uit ’n kalksteenrots sypel, te probeer bereik. Hulle was te stadig na die sersant se sin, en hy gryp self ’n graaf en begin met groot vertoon grawe. Onbedoeld kap sy graaf teen die verweerde kalksteen. ’n Stuk van die gladde, harde oppervlak breek af en ontbloot die poreuse binneste, waaruit ’n sterk stroom begin vloei. Hierop roep die Soedanese onderoffisier effens spottend uit: “Kyk, die profeet Moses!” Die episode is geboekstaaf deur maj CS Jarvis.
God doen bonatuurlike sowel as natuurlike wonderwerke (dagstukkies 17 Jan en 29 Apr). Jarvis se geskrif word nie aangehaal om die wonderwerk op die trekpad van Israel gering te ag nie, maar om die gelowige aan te spoor. Die wonderwerk is daar, God het dit in sy skepping ingebou. Hy het ook die mens bemagtig om dit deur keuse en teonome wederwerking tot uiting te laat kom.
GEBED: U het in ons lewe soveel keer vir ons water uit die rots geslaan, liewe Here. Leer ons om U daarvoor te vertrou en te dank.
26 Januarie Numeri 21:10-18
DIE LIED VAN DIE PUT
Israel het toe hierdie lied gesing … (Num 21:17).
Hierdie wonderskone lied, weggesteek tussen verhale van nood en oorlog, was ’n stokou lied wat deur putgrawers gesing is, ook deur die meisies wat vergader om water vir die huis en die vee op te trek. Hierdie put moet vlak gewees het, dalk net ’n fontein wat oopgegrawe is, want leiers het dit met kierie en septer oopgemaak. Of dalk het hulle die werk net geopen, soos wat eregaste op Boomplantdag ’n graafvol grond uitspit.
In droë gebiede is ’n put ’n bestaanswyse, ’n atmosfeer, ’n subkultuur, ’n romantiese plek met sy wiegende palmbome in die aandrooi. Die kneg wat vir Isak ’n vrou gaan soek, vind vir Rebekka by die put (Gen 24 OAV), en so ook Jakob, baie jare later, vir Ragel (Gen 29). Op vlug in Midian ontmoet Moses vir Sippora by ’n put (Eks 2:15-22). Meisies by die put beduie aan die mooi jong Saul die pad na die siener (1 Sam 9:11 OAV). Drie helde breek deur Saul se linie om vir Dawid water te gaan haal by die put van Betlehem (2 Sam 23:15-17); en toe weier Dawid om dit te drink, berouvol omdat hy sy manne in gevaar gestel het.
Maar die put was dikwels ook ’n twisappel. Abraham se skaapwagters stry met dié van Lot (Gen 13:7) en van Abimelek (Gen 21:25). Isak voer ’n putstryd, eers oor die oopgegraafde putte van sy vader Abraham, en toe oor sy nuwe putte (Gen 26:18-33). Want ’n put was skynbaar ook ’n soort titelakte, en deur Abraham se putte toe te gooi verklaar die Filistyne vir Isak onwelkom (Gen 26:14-15).
’n Heerser wat ’n standhoudende put grawe, het hoë agting geniet. Hy het vir water gesorg. Maar daar was Iemand groter, wat self die water was. Die gesprek van Christus met die Samaritaanse vrou, die allergrootste putlied, word by 4 April se dagstukkie behandel.
GEBED: Here, U is die onuitputlike bron, die water van die lewe. Wees U die bron wat ons lewensdors les.
27 Januarie Numeri 22:22-35
BILEAM SE DONKIE SIEN BETER AS HY
Die donkie het die Engel van die Here gesien en het onder Bileam gaan lê (Num 22:27).
Beslis het die donkie nie grasieus neergesyg nie, maar oopgeplof. ’n Donkie is slap genoeg daarvoor. Sy sintuie is ook fyn genoeg om die engel te sien en die geruis van die kleed te hoor. My pa wou eenkeer sy wegryende swaertjie op die donkiekar terugroep. Hy gee sy deurdringende fluit; dit was te ver vir die menslike oor, maar die donkies het botstil gaan staan. Mens kan geneig wees om die gedeelte oor Bileam oor te slaan omdat die pratende donkie jou ongemaklik stem. Maar ja, ’n donkie kan ook tale praat met sy sieltogende gebalk en sy lyftaal. Ons het immers grootgeword met donkiestories.
Lees gerus die meesleurende gebeure in Numeri 22-24. Balak van Moab is nie net ’n lafaard en bang vir Israel, wat die Amoriete verslaan het nie (Num 21:25), maar ook ’n konkelaar. Hy laat die waarsêer Bileam haal om Israel weg te vloek. Dit kos hom ’n spul bulle en ramme aan offerandes voordat hy vir Bileam in die pad steek en self “sy koers kry” (Num 24:25). God het telkens die vervloeking op Bileam se lippe in ’n seën verander. Die nie-Hebreër uiter selfs ’n Messias-profesie (Num 24:17).
Bileam se hart bly egter heidens. Petrus (2 Pet 15-16) reken dat hy tog agter loon aan was. Volgens Numeri 31:17 (Op 2:14) gee hy aan Balak ’n makliker plan om Israel te verslaan: die vroue van Moab. Hulle verlei Israel se manne tot afgodsdiens en ontug (Num 25). Die afgryslikhede wat hieruit voortkom, kos ook Bileam se lewe (Num 31:8; Jos 13:22). Vandaar die vete tussen Israel en Moab, totdat Rut welkome versoening bring (dagstukkie 14 Mrt). Bileam sal altyd ’n mistieke figuur bly, en nog meer mistiek is die wyse waarop God hom, soos die heidense Pilatus, in sy raadsplan gebruik. Mens wil amper sug: Het Bileam maar die insig van sy donkie gehad.
GEBED: Die goue draad van u heilsbeskikking loop selfs deur die lewe van ongelowiges, Here. My gebed is dat U harte sal verander en in u diens gebruik.
28 Januarie Deuteronomium 1:19-46
DIE WEEN EN SEËN BY KADES OP DIE TREKPAD
“So het dit gekom dat julle so lank by Kades gebly het” (Deut 1:46).
Toe Moses sy einde voel nader, kyk hy terug op die eksodus, nie sonder verwyt nie: “Dit was oor julle dat die Here vir my kwaad geword het …” (Deut 1:37)). Om die kampplekke (Num 33) te vergelyk met die Bybel-kaart (teenoor Genesis, p 1 NAV) is om te wonder: Waarom die wye ompad Kades-Barnea toe? Dan die kortom swenk by Horberg, waar Aäron sterf (Num 20:22), om terug te wyk op hulle spoor, suid. En weer noord. Drie keer lê hulle spore langs mekaar. Heel duidelik is alle gebeure nie naastenby opgeteken nie.
Moses herinner die volk dat die verkenners hulle by Kades kom bangpraat het (Num 13:28; Deut 1:22). Maar hulle bring vars vrugte saam … so naby, en tog so ver. Toe die volk moed bymekaarskraap en die Bergwêreld aandurf, word hulle uiteengejaag soos deur ’n swerm bye (Deut 1:44). Geen land duld nomade aan sy grens nie: “Hierdie horde gaan alles rondom ons opvreet …” (Num 22:4). Deurgang word hulle ontsê, ook deur Esau se nasate Edom (Num 20:14). ’n Kanaänitiese verdedigingslinie word gevorm, die sogenaamde “Lines Palestiensis”.
Die kortpad het dus nie gewerk nie. Die volk het nie militêre ondervinding nie. Hulle primitiewe wapens weeg nie op teen versterkte stede en strydwaens nie. Hulle word verder teruggehou. Die proeftyd word verleng. By Kades se fonteine bly hulle “baie dae” (Deut 1:46 OAV), wat Oosters eufemisties kan beteken “baie jare”. Hier waar Abram se toegewaaide spore lê (Gen 20:1), word Mirjam se tamboeryn vir altyd stil. Die res lewe voort, pas vee op, staan tou by Moses se tent, sug en soog, klaag en jubel, blaas die ramshoring met nuwemaan sodat dit tot in Kanaän gehoor word.
Kades, die belangrikste laerplek op die trekpad, word die plek van wonde lek, maar ook van ’n nuwe begin … op ’n langer pad, maar wat hulle in die beloofde land sal uitbring.
GEBED: Here, elke lewe het sy Kades waar ’n vermoeide mens oorstaan, wonde lek, nuwe planne smee, weerbaar word. U ken my Kades. Wil U dit vir my tot seën maak.
29 Januarie Deuteronomium 6:1-9
LIEDERE WAT MY MOEDER MY GELEER HET
“Jy moet dit inskerp by jou kinders en met hulle daaroor praat …” (Deut 6:7).
