Moses-hulle langs die pad oornag het, het die Here by hom gekom en wou Hy vir Moses doodmaak (Eks 4:24).
’n Klassieke slaggat vir ’n skrywer is vertellersperspektief: om sy mening by monde van ’n karakter af te dwing. Dis ’n slaggat wat Paulus vermy waar hy in 1 Korintiërs 7:12 eerlik verklaar: “Vir die ander sê ek – ek, nie die Here nie …”
Dit lyk of Moses in die nag uiters siek geword het. Die optekenaar stel dit dat God hom wou doodmaak … om geen skynbare rede nie. Moses het juis, gehoorsaam aan God se opdrag, met sy vrou en kinders op ’n donkie en met die kenmerkende kierie in sy hand, die barre woestyn deurgetob. Dalk het hy sonsteek gehad. God word voorgestel asof Hy, met respek gesê, sy almag gebruik om af te knou. Ná al sy bemoeienis met Moses, die redding uit die water, die roeping, opdragte en beloftes? Dis immers nie God se werkwyse nie. Die skrywer sou dalk ’n les by Paulus kon leer.
Sippora, raadop, besluit om haar seun te besny, doop haar man se voete met die bloed, en … God laat vir Moses “met rus”. Ons kan glo die siekte het gedraai, soos dikwels teen voordag gebeur. My grootoupa Marais het op die trekpad reddeloos siek geword. Windvoël, ’n medisyneman, het hom met kruie kom dokter en vir grootouma gesê: “As die haan die eerste keer kraai, sal jou man lewe of sterwe.” Hy het gelewe, daar in die wakap in die voordagveld, en daarom kan ek as nasaat dit hier oordra. Ek loof die Here dat grootoupa se siekte gedraai het. En ook dié van geniale Moses, die middelaar van die Ou Verbond.
Ek dank Hom ook dat Hy swak menslike middele: ’n bloedige besnyklip, veldkruie, nie minag nie maar in teonome samewerking aanwend. Behalwe Alfa Skepper is Hy immers, soos Hy menslik waarneembaar in sy Seun getoon het, ook Alfa Gentleman. Hy verwerp nie bloot ’n mensegawe nie.
GEBED: Here, soos Moses loop elke kind van U dikwels ook die sonsteekpad … krank en verlate en met nikswerd planne. Dankie dat U ons klein plan aan u Groot Plan vasknoop.
15 Januarie Eksodus 14:15-31
DIE TREKVOLK SE VOETE DEUR ANGS VERLAM
“Sê vir die Israeliete hulle moet verder trek” (Eks 14:15).
Menslik gesproke moes Jakob nooit agter Josef en koring aan getrek het nie. Dit sou weer in Kanaän reën, en daar sou weer koring wees. Dán het die slawerny nie gebeur, en ook nie die veertig jaar lange trek en vele oorloë langs die pad nie. Maar Jakob het gekies in die lig wat hy gehad het. Nou het die son aangeskuif en die lig val anders. God lei hulle 430 jaar later uit (Eks 12:41). Jakob se besluit word deur God ondervang en omgeswaai.
Israel dink hulle is die ergste deur toe hulle eers met kind en klou op pad is. Hulle maak die algemeen menslike fout om te dink as dit goed gaan, sal dit nooit weer sleg gaan nie, en omgekeerd. Gou kom die teenspoed, want die farao sit hulle agterna. Hy besef dat hy vet om die oë gesmeer is: Moses wou nie net drie dagreise ver gaan offer nie (Eks 5:3), waartoe die farao toegestem het (Eks 12:31). Selfs in sy slaap sal ’n slaaf nog skrik vir die stem van sy aandrywer, en so skrik die lank verknegde volk toe hulle die Egiptiese mag op hulle hakke gewaar. “Hulle het baie bang geword en benoud na die Here geroep” (Eks 14:10). God spreek by monde van Moses: “Sê vir die Israeliete hulle moet verder trek.” Deur ’n natuurlike wonderwerk laat God die volk droogvoets deur die Rooisee trek (Hand 7:36; Heb 11:29; Rietsee in Jos 2:10), terwyl die Egiptenare verswelg word.
Dit sou egter nie kon gebeur as die volk nie ’n volgende tree gegee het nie. Die lewe se ander naam is Aangaan … voortgaan, hoe wankelrig ook. Weet jy nie watter kant toe nie? Trek verder: Sit een voet neer, en jy sal sien waar om die ander voet neer te sit.
GEBED: Dankie vir hierdie les vandag, Here. U wat ons ken, weet hoedat ons dikwels nie weet watter kant toe nie. Leer ons om vasbeslote voort te gaan.
16 Januarie Eksodus 15:22-27
EINDELIK WEG UIT EGIPTE
Moses het die Israeliete laat wegtrek … (Eks 15:22).
In sy opera Moses in Egipte beeld Rossini in aangrypende musiek, veral koorwerk, die kragmeting tussen Moses en die farao uit. Die mistieke atmosfeer is ’n mengsel van woestyn en swoel oewer, rare bouwerk, waterbuffels wat oor dorsvloere stommel.
Eindelik word die farao se magte afgeskud, en Israel is op pad. Hulle jubellied (Eks 15:1-21), begelei deur Mirjam se tamboeryn, verflou egter voor die werklikheid: waternood, ontbering. Behalwe afhanklikes is daar ses honderd duisend man (Eks 12:37), onder wie vreemdelinge wat saam wou wegkom. Met kinders en vee vorder hulle stadig tussen drinkplekke. Is die son erg, trek hulle in die maanlig. Anders, ’n nagstaning onder gespande velle of die sterre. Is hulle nie te moeg nie, is daar musiek, sang en dans. Hulle is geen somber volk nie. God het hulle ook gekies oor hulle onvermurfbare lewensblyheid. Wasgoed oor woestynbossies, opkrullende rook. Diep in hulle slaap klink die sweepklanke en geskreeu van die Egiptiese slawedrywers soms op. Tog is daar ook die vae verdriet van afskeid van die bekende. Soggens ontkrul die kamp soos ’n reuseduisendpoot. Nie ’n kamp met sigbare hoeke nie, maar ’n uitgestrekte nedersetting wat net met ramshoring of boodskappers oral bereik kan word. Onder Moses trek hulle in skofte, staan soms ’n jaar of langer oor, saai en oes by oases (volgens Num 24:2 sien Bileam die stamme langs mekaar “woon”).
Almal dink dit sal gou oor wees. Maar dit sou nie. Waarom nie? Josef en Maria met die Jesuskind het die pad tussen Kanaän en Egipte veel later immers sonder teëspoed afgelê (dagstukkie 4 Feb). Die rede waarom hierdie uittog veertig jaar geduur het, sou deur die hele Ou en Nuwe Testament weerklink (dagstukkie 24 Jan). Eindelik sou nie een van die weerbare manne wat Egipte verlaat het, Kanaän binnegaan nie, bloot omdat hulle nie aan God getrou kon bly nie. Dis ’n bitter waarheid, maar met ewigheidsbetekenis vir elke mens.
GEBED: Die geskiedenis van die volk op trek deur die woestyn is ook ons geskiedenis, Here. Soms is daar oases op die pad, soms bitter water. Help ons om te volhard en getrou te bly.
17 Januarie Eksodus 16:1-13
DIE GAWE VAN KWARTELS VIR DIE VLEISPOTTE
Teen die aand se kant het daar kwartels aangevlieg gekom … (Eks 16:13).
Vir altyd kan die volk nie by Elim se fonteine en palms vertoef nie. Maar die wasgoed is skoon, die mense ook, en al die bokvelhouers vol water. Agter Elim begin die woestyn Sin aan die kus van die Rooisee; nie ’n sandwoestyn soos die Sahara nie, eerder klipvlaktes. Die volk het nog nie ver getrek nie, maar swaar genoeg om te verlang na die “vleespotte”. God stuur twee welkome toevoegings tot hulle skamele dieet.
Oor die kwartels, soos oor die manna, word baie geredeneer. Mens kan egter vandag nog met ’n boorling daar gesels om te verstaan dat God natuurlike verskynsels gebruik het om in sy volk se behoeftes te voorsien. Daar is gelowiges wat nie ’n natuurlike verklaring wil aanvaar nie. Weer eens: God kán deur die bonatuurlike werk, soos Jesus se spysiging van die menigtes getuig (Mark 6:35-44; 8:1-9). Maar Hy het besondere natuurwette ingestel, en Hy gebruik hulle by voorkeur (dagstukkie 29 Apr). Hier gebruik Hy die voorjaartrek van die kwartels, soos die najaartrek later (Num 11:31). Die kwartels wat uit Afrika na Europa vlieg, steek die Rooisee oor. Uitgeput stryk hulle op die kusvlakte neer om te rus voordat hulle die vlug oor die berge na die Middellandse See onderneem. Vandag nog vang Bedoeïene hulle met die hand. ’n Oudsoldaat het vertel hoe hulle in Noord-Afrika met stukke kamoefleernet oor die woestynbossies kwartels gevang en gaargemaak het oor ’n blik met sand en petrol.
Die verskynsel van migrerende voëls is wonderbaarlik. Onlangs is met senders bevind dat die Europese skaapwagtervoëltjie, wat slegs 25 g weeg, twee seisoenale vlugte per jaar – altesame 14 500 km – binne slegs 55 tot 90 dae aflê oor Siberië en die Arabiese woestyn,
