Die grafte jubel kon Esta weer vorentoe kyk, ingetrek in die kragveld wat haar nou weer met lewenskrag kom voed het. Nou gevul met die wete dat Christus nie maar net langs ons staan nie, maar één is met ons.
Die vrou wie se hart eenmaal in Desember geskeur het oor ’n seun met ’n sagte, warm mond moes in nog ’n Desember langs die see ook tevergeefs na ’n seun met ondeunde oë loop en roep. Maar in Desember 1999 kon sy die volgende skryf:
Here, ek is die vrou wat gedink het dat sy U ken. U het my langsamerhand geleer dat U te groot en te almagtig en te oneindig is vir my menslike verstand … Maar U ken my. U weet alles van my af. U weet van my mooipraatjies in die môre en my moeë geprewel in die aand … Dankie dat U my met u Goddelike balsem genees het van die smart wat soos ’n siekte aan my seer liggaam gekleef het.
Sy kon weer dankie sê vir die hoop wat opnuut oor haar uitgestort is. En vir dit wat sy van die oudste twee in hul jongste broer, Le Roux jr., opgesluit sien. Sodat sy kon skryf: U is verskriklik goed vir my. Dankie dat ek waarlik kan sê: Dit gaan goed met my.
Die woord “lekker” duik telkens op wanneer jy met haar gesels. Esta is iemand wat dinge geniet. Kos, mense, stories, haar tuinman. “Wanneer ek soggens vir Cornelius vra hoe dit gaan, sê hy: ‘Mevrou, ek léwe.’ Wonderlik, nè?”
Sy dink ’n oomblik. “Nou goed, ek wéét ’n mens leef soms met baie pyn. Maar dis óók deel van die lewe, die proses. ’n Mens is mos eintlik hier op aarde om jou lesse te kom leer. Ek het geleer daar is ’n werkie wat jy moet doen om in alle omstandighede vrede te kan ervaar. Jy moet erken dat Hy in beheer is en Hom daarvoor bedank.”
Die blou oë blink. Hulle behoort aan ’n vrou wat soos die veldblomme van haar droë streek klokslag ná ’n winter uit die grondkors breek. Om op die regte tyd hul koppe te lig. Son toe. Altyd weer son toe.
2011
Padlangs met Dana
Dana Snyman
“Jy kom mos met so ’n lang afdraand af wanneer jy Jacobsbaai nader,” lui die e-pos die dag voor ons afspraak. “Onder by die stopstraat (waar niemand stilhou nie) draai jy regs …”
En dan hou jy see se kant toe, ontdek ek die volgende oggend. Al met die grondpad tussen die huise in tot by die een sonder ’n nommer.
Dana kom ons tegemoet; Jerry, Vlooi en Kleintjie stertswaaiend op sy hakke. Al drie onmiskenbaar sypaadjiestamboek-specials. “Noem hulle die room van die skuim,” stel hulle baas ons aan mekaar bekend.
Buite oor die blou van Smalbaai, net ’n renosterveldjie verder, skor ’n seemeeu. Dit maak ’n mens vry net om te sien hoe hy op die wind wieg.
Hy is van altyd af ’n man vir ooptes, gee Dana toe. Die Dana van Daniëlskuil loop nog al die pad met hom saam. “Ek wil die vyand van ver af sien aankom …”
En hier aan die Weskus kan hy tog sy armoede behóórlik uitleef, slaan die humor weer kurkdroog deur. “Ek sit veel eerder arm hier rond as om iewers in die Kaap weelderig te woon.”
Die wydkyker van beroep is weg by Weg – die tydskrif waarvoor hy én sy bakkie, stof en kilometers versamel het op grondpaaie van die Kaap tot in Messina. Die voormalige reisredakteur is klaar met vlieg en turbulensies wat hom ontstig.
“’n Mens raak seker al hoe meer neuroties soos jou sondes ophoop,” verklaar hy. “Hulle vertel mos van die ou wat net agter in die vliegtuig wou sit, want hy het nog nooit gesien ’n vliegtuig reverse teen ’n berg vas nie …”
Hy was drie of vier jaar laas op ’n vlug. “Hulle kan nou maar vir my poskaarte stuur van al die ver plekke af.”
Tuis skuif hy meestal soggens van vieruur af agter die rekenaar in. Wanneer dit net hy, die geluid van die see en die prentjies in sy kop is. Sodat die regte woorde kans kry om uit die stilte te klim. Sy boek met die mooie titel Hiervandaan verskyn later vanjaar.
Ons kry ons sit om ’n tafel. Dana maak filterkoffie en bring beskuit te voorskyn. Nee, hy skryf g’n stuk maklik nie. “Ek murmureer maar erg daaroor.” Dit verg daardie geweer-teen-die-kop van ’n sperdatum om orde in sy woeligheid te kry, helderheid te kry oor iets.
“Ek is ’n groot ontkenner – die meeste joernaliste is. Tot daardie sperdatum op jou is en jy weet Bun (Booyens) wil sy storie die volgende oggend hê.”
Soms stap hy ’n paadjie uit wanneer hy aan ’n idee begin kou of ’n idee aan hom. Ander kere gaan lê hy gewoon op sy Lewis Stores-bank. “Dis waar ‘Pottie Potgieter’ skielik uit die lug geval het. Jy weet, Frank Opperman (wat die naamrol in dié eenmanstuk vertolk) is ’n baie onderskatte akteur – hy het vir baie mense by Ouboet van Orkney snork nie vasgesteek.”
Eintlik kan hy nie verstaan hoe ’n mens ’n skrywer kan wees sonder om te glo nie. “Daar is goed wat van ’n plek af kom wat jy nie weet waar dit is nie. Ek maak beslis op my bietjie geloof staat vir inspirasie.”
Hy het vroeg-vroeg al ’n gawe verbeeldingswêreld gehad, ’n enkelkind wat allerlei avonture beleef het in sy Kaprivi-bende – waarvan hy die enigste lid was. En dan was daar altyd mense in sy lewe wat vir hom boeke aangedra het.
“My oupa was ook ’n groot twakprater op sy piesangplasie daar naby Hibberdene. Hy was nie ’n goeie boer nie – hy het al sy piesangs weggegee. Maar hy het snags by die nagsentrale gewerk – dit was mos maar daardie tyd se internet.”
Droom oor skrywerword wat by die klank van vioolmusiek werk, en met sy glas rooiwyn en ’n rolnektrui aan oor die see sit en tuur, was beslis nooit deel van sy aanloop nie. Sóveel verbeelding had hy nie. “Ek is in die eerste plek ’n joernalis en trots daarop. Dit is ’n praktiese ding. Jy is ’n vakman. Ek moes al in ’n hotelkamer agterstevoor op ’n toilet sit en tik op my skootrekenaar omdat die muurprop vir die skeermes die enigste een was wat wou werk.”
Ja, daar is vir seker dae dat hy eerder meubels in sy garage sou wou maak, “maar ek is nog steeds banger vir Absa as vir Joan Hambidge!”
As enigste kind van Coenraad en Saartjie Snyman was hy sedert sy kinderdae bietjie van ’n trekvoël. “In daardie dae het predikante nog elke vier jaar ’n beroep gekry en my pa het hulle meestal aanvaar. Ons is van Daniëlskuil na Naboomspruit na Grootfontein.”
Ná skool het hy slegs ’n paar maande ge-BA voordat hy twee jaar lank Weermag toe is. “Terug by die huis het ek en ons huishulp saamgespan, en ’n eie sjebien op die been gebring deur bier in die park te verkoop. ’n Hupstoot vir my kontantvloei. My ouers was maar bekommerd daai tyd.
“Die grootste bestiering van my lewe was toe ek die dag die Pretoriase Technikon gebel en die befaamde ateïs George Claassen geantwoord het. Hy het gesê ek moet vir ’n keuringstoets vir joernalistiek kom.”
Daarna is hy Huisgenoot toe – “nog voor Steve se eerste buite-egtelike kind” – gedryf deur twee eienskappe wat baie joernaliste kenmerk: nuuskierigheid en ’n simpatie vir die ou wat swaarkry.
“Ek kyk gisteraand na Obama op TV. Hy het maer geword. Jis, ek kry hom jammer, man. Hy is seker al lankal spyt hy is in daardie job.”
Buite hol die honde nou agter mekaar aan oor die stuk renosterveld see toe, niks om hulle te keer nie. Dana tuur hulle agterna, verskuif sy bril. “Hulle is nie juis suksesvolle jagters nie – Jerry is al blind.”
In
