Adèle kyk na Veronica se roesbruin hare. “Hulle sê dis nie so maklik om saam met ’n rooikop te woon nie. En as sy daarby nog ’n kunstenares ook is …”
“Ek is nie ’n rooikop nie en ek is ook nie ’n kunstenares nie,” antwoord Veronica warm. “Maar hy is ’n onmoontlike man. ’n Engel uit die hemel sal dit nie langer as ’n week saam met hom uithou nie.”
“Ek verstaan: ’n monster,” sê Adèle simpatiek. “Die soort man wat sy vrou en kinders slaan, wat drink en agter ander vrouens aanloop, wat al sy geld uitdobbel …”
“Dis nie nodig om sarkasties te wees nie,” sê Veronica gesteurd.
“Wat doen hy dan wat so onmoontlik is? Ek wil eerlik baie graag weet.”
“Hy is sommer net onmoontlik: selfsugtig, eiegeregtig, hardkoppig, foutvinderig – daarby is hy nog suinig, sonder humor en sonder ’n greintjie verbeelding.”
Adèle skud haar kop.
“’n Argitek sonder humor – dit is sekerlik moontlik; ek dink daar is min mans wat kan lag as dinge tuis verkeerd loop – maar ’n argitek sonder verbeelding? Ek het nie gedink so iets is moontlik nie.”
“Ek praat van ’n ander soort verbeelding – jy kan dit simpatie ook noem,” verduidelik Veronica koel. “Die vermoë om jou in ’n ander mens se plek te stel, om sy kant van die saak ook te sien.”
Adèle kyk haar ’n oomblik stilswyend aan.
“Daar is maar min van ons wat daardie gawe besit,” sê sy uiteindelik. “Die lewe sou andersins baie meer draaglik gewees het. Maar ek moet gaan. Dankie vir die ete en die geselskap. Alleen eet kan op die lang duur maar bra vervelig word.”
“Ek is bly jy het gekom,” sê Veronica en voeg ’n bietjie moedswillig by: “Ek hoop jy is môre in ’n beter bui!”
Adèle glimlag onverwags.
“Môre kom my kind, dan lyk die wêreld sommer weer anders. Tot siens dan – ons verwag jou môreaand tensy jy iets beters het om te doen.”
Veronica staar nog ingedagte na die deur toe dit skielik weer oopgaan. Adèle steek haar kop om die deur en sê: “Ek sou hom tog graag wou ontmoet. Hy klink vir my na ’n baie interessante monster!”
Die deur klap toe en dié keer bly dit toe. Veronica sit dit op slot en stap terug woonkamer toe. Adèle se kuier het nie vanaand die gewenste uitwerking gehad nie. Sy voel meer ontsteld en rusteloos as toe sy tuisgekom het.
Sy haal haar skoolboeke uit en probeer haar aandag daarby bepaal, maar die werk wil nie vanaand vlot nie. Sy dink aan Adèle se verhaal en voel opnuut jammer vir die ouer vrou. Ten spyte van haar effens dramatiese voorkoms is Adèle in wese ’n huisvrou en ma, met geen ambisie vir ’n eie loopbaan nie. Sy wil niks meer hê as die liefde van man en kind nie, haar geluk lê daarin om hulle gelukkig te maak. Die egskeiding was vir haar ’n wrede slag en ná wat sy vanaand gesê het, dink Veronica ook sy moes nie so haastig gewees het nie. ’n Halwe eier is beter as ’n leë dop. En om so alleen te woon, ver van almal wat vir jou dierbaar is, is maar net ’n bestaan, nie ’n lewe nie.
Haar geval was natuurlik heeltemal anders. Dit was nie ’n ander vrou of man wat tussen haar en Emile gekom het nie. Die grootste probleem was dat hulle albei te jonk en te onvolwasse was vir ’n ernstige saak soos die huwelik. Vir haar was die lewe ’n heerlike speletjie, alles was net maanskyn en rose. Sy het die voorregte van haar getroude status geniet, maar sy was nog nie gereed vir die verantwoordelikhede – en die opofferings – wat dit meegebring het nie. Vir Emile was die lewe ’n ernstige saak wat ernstig benader moes word. Hy het geen geduld gehad met haar tekortkominge nie; hy was onverdraagsaam en te gereed om fout te vind en te veroordeel.
Ai, die bitter rusies wat hulle gehad het! Die spanning wat hoër en hoër opgelaai het totdat dit uiteindelik met hulle baba se geboorte breekpunt bereik het. Was sy miskien te haastig? En daarna te trots en te koppig om te erken dat sy verkeerd was?
Noudat die gedagtes eenmaal begin het, kan sy hulle nie weer stop nie. In haar gedagtes herleef sy weer die jare wat gevolg het op daardie aand by die Fonteine.
Kort daarna het die vakansie aangebreek en is sy saam met haar ouers see toe. Dit was byna drie maande voor sy weer vir Emile gesien het, maar sy het dikwels aan hom gedink en gewonder of hy ook soms aan haar dink.
Sy het uit ’n bevoorregte huis gekom en – moontlik omdat sy die enigste dogter was – het veral haar pa haar baie bederf. Hy was ’n bekende sakeman in Johannesburg, haar ouers het in die beste sosiale kringe beweeg, haar vriende het almal uit ewe bevoorregte huise gekom en sy het nie geweet wat swaarkry of opoffering beteken nie.
Emile het weer uit heeltemal ’n ander soort huis gekom. Sy pa was eers ’n staatsamptenaar en daarna ’n onderwyser, maar hy het dit nie baie ver gebring nie, miskien omdat sy hart nie in sy werk was nie. Hy was ’n dromer en ’n idealis, op sy gelukkigste in sy studeerkamer, omring van sy geliefde boeke. Hy het veral belanggestel in Suid-Afrikaanse geskiedenis en was, vandat Emile kon onthou, besig met die skryf van ’n reeks geskiedenisboeke vir die laerskool. Behalwe Emile was daar nog drie kinders, ’n dogter en twee seuns, al drie jonger as hy en al drie net so skrander en ambisieus soos hy. Sy ma, wat in ’n pastorie grootgeword het as een van ’n groot gesin, was gelukkig meer prakties en nugter as haar man. Dit was haar vaste hand op die stuur wat die familiebootjie veilig deur die moeilike jare gekry het. Maar dit het swaarkry en opoffering gekos, en die kinders het vroeg geleer om hulle deel te doen. Vakansietye het Emile gereeld by ’n argiteksfirma gewerk en vanaf sy vierde jaar op universiteit het hy homself onderhou.
Maar as ’n mens jonk en hartstogtelik verlief is, dink jy nie aan sulke onbelangrike dinge soos ’n verskil in agtergrond en geaardheid nie. Jy dink jou liefde is sterk genoeg om alle moeilikhede te bowe te kom. Dis eers later, wanneer die pyn en die ontnugtering kom, dat jy besef dat die gevaartekens altyd daar was; dat jy hulle nie wóú raaksien nie.
Aan die begin van die volgende jaar is Veronica terug Pretoria toe en in die maande daarna het hulle mekaar gereeld gesien. Emile het haar van sy drome en planne vertel. Hy het gehoop om ’n beurs te kry om verder te studeer in Italië, die mekka vir alle argitekte. Daarna wou hy ’n tyd lank in Engeland en miskien Amerika rondreis en werk voor hy weer na Suid-Afrika terugkom. Sy het stil geluister en gewonder waar sy inpas. Want hoewel hy nog nooit in daardie rigting gepraat het nie, het sy geweet hy het haar lief en dat sy onvermydelik deel van sy toekomsplanne is.
Aan die einde van die volgende jaar het hulle albei graad gekry. Haar ouers wou hê sy moes die H.O.D.-kursus ook doen, maar daarvan wou sy niks weet nie. Haar belangstelling was kuns en sy het – soos Emile gesê het – gedink daar is niks meer vervelig en sieldodend as om dag ná dag met ’n klomp onwillige, onwaarderende kinders opgeskeep te sit nie. Buitendien het hulle toe ander planne gehad. Hulle wou vroeg in die volgende jaar trou en die jaar daarna – as Emile die beurs kry – saam oorsee gaan. Presies waar hulle die ekstra geld sou vind om haar onkoste te dek, het hulle nie geweet nie, maar sy was vol vertroue dat alles op die ou end sou regkom.
Oor een ding was die twee families dit eens: sowel Emile se ouers as haar ma en pa wou hê hulle moes die trouery ’n jaar of twee uitstel. Haar ouers het natuurlik gedink sy kan beter doen as ’n arm jong argitek met ’n droomkous vir ’n pa, ’n man wat niks het behalwe sy graad nie. Sý ma het weer gedink hy is te jonk om die verantwoordelikheid van ’n vrou op hom te neem, dat Veronica in hierdie stadium net ’n meulsteen om sy nek sou wees. Die ouer mense het die gevaartekens gesien wat sy en Emile,
