waar my knieë moet wees. Die skooljim hang ver verby, tot amper op my enkels. Nogal mooi, dink ek, my ander rokke is maar meestal so neffens die knieg. En die jim is nuut. Daaroor is ek die blyste.
Ek is die enigste dogter, wat beteken dat die meeste van my klere darem redelik nuut is. Ma koop al mevrou Taljaard van Goedeverwachting se dogter Ruth se klere oor. Mooi goed tussenin. Rokke en rompe. Nie broeke nie. Broeke kry ek sommer van my broers; dis beter vir huis skoonmaak en vuur uitkrap en so. Om ’n rok te hê wat nog nooit aan ’n ander lyf gehang het nie, al is dit nou ook ’n swart skooljim, is ’n groot lekkerte.
Ek vryf weer oor die pleats aan die onderkant, maak seker dat hulle reg lê. Trek die belt reg sodat die knoop presies op my linkerheup is. Die das wurg so ’n bietjie en ek rem aan die wit hemp se kraag. Kyk dan weer af na die pleats. Onder die soom van die rok steek my bene bleek en maer uit, die linkermaermerrie blou waar Stefaans my gister met ’n stok bygekom het.
Ma sien ek kyk na my kaal voete. “Die skoene en kouse koop ons volgende keer,” sê sy.
Ek glimlag op na haar. Nuwe skoene!
“Kom, eet jou pap.”
Ek gaan sit tussen Johannes en Stefaans en begin weglê aan die soet krummelpap. Johannes is dertien, Stefaans tien. Dis Johannes se laaste jaar in die skool. Ek is so opgewonde om skool toe te gaan dat ek te vinnig eet en van die pap en melk op my bors mors.
“A nee a, Erta!” Ma gee my sommer ’n oorveeg teen die kop met die lap in haar hand. “Jy moet die jim nog die hele week dra!”
Toe sy my trane sien, versag haar stem. “Toe nou, ons vee dit sommer skoon. Vrydag se agtermiddag was ons dit uit en Saterdag stryk ek dit vir jou mooi vir die volgende week se skool.”
Stefaans stoot sy leë bakkie terug en breek hard ’n wind op. “Kom, Erta-Kepêrta, laat ons hierdie dag aan die gang kry.”
Ek lag. “Jy klink nes Pa!”
Johannes skud net sy kop en hou sy hand uit na ons bakkies, draai daarmee om na die opwasskottel.
“Los,” sê Ma, “julle moet loop. Erta gaan julle terughou, sy loop stadig.” Sy kom buk voor my, hou my gesig in haar een hand. “Leer hard.” Toe draai sy om na die seuns. “En gedra vir julle!”
Dis nie ver skool toe nie, as die Van der Merwes aan die oorkant ons net wou toelaat om kortpad deur hulle jaart te vat. Dan kon ons deur die Koöperasie se jaart ook loop en in die straat anderkant uitkom. Dan nog net twee straatblokke. Maar hulle wil nie, so ons moet ómloop.
Ek hardloop stukkies van die pad vooruit.
“Vir wat is jy so haastig?” vra Stefaans, en dit laat my stadiger stap.
“Gaan ek dadelik leer lees?” vra ek vir Johannes. “En leer om te skryf?”
Hy antwoord nie.
“Ek weet nie vir wat jy so opgewonde is nie, skool is maar kakkerig.” En om sy punt te bewys, skop Stefaans na ’n klip. Dit laat hom op die plek rondspring terwyl hy sy voet vashou.
“Eina, eina, bliksem!”
Ek en Johannes gaan staan, dubbel gevou van die lag.
“Ek gaan vir Ma sê jy vloek,” snip ek. Draf dan agter Johannes aan.
“Hu, Johannes? Gaan ek?” vra ek weer.
Hy bly stil.
“Johannes!”
“Skool is niks lekker nie,” sug hy eindelik.
Vir ’n ruk loop ons in stilte. Toe sien ek dit: die mooiste gebou. Dit kan nie ’n huis wees nie, dis heeltemal te groot.
“Is dit die kerk?” fluister ek.
Die Vissers is nie groot kerkgangers nie. Ma en Johannes gaan soms. Pa nooit. Stefaans sê sy gat raak te lam van so lank stil sit. Ek sou wou, maar Ma sê ek het miere nes Stefaans, ek sal nooit so lank kan stil sit nie.
“Moenie vir jou simpel hou nie, dis die pastorie,” antwoord Stefaans dikbek.
“Wat’s ’n pastorie?”
“Dis waar die predikant bly, Erta,” verduidelik Johannes. “Dominee Du Toit, jy weet mos.”
Ek hou aan om na die pastorie te staar. “Hoeveel mense bly daar?”
“Drie,” sê Stefaans.
“Dit lieg jy.” Die huis is te groot vir net drie mense!
Johannes sug. “Is waar, Ertatjie.”
Nou eers sien ek die vrou wat op die stoep staan. ’n Mooie vrou, met witte hare wat in golwe oor haar skouers hang en ’n blouselblou rok. Haar hand rus op die skouer van ’n donkerkopseun. Ek lig my hand en waai. Sy groet terug met ’n stywe nek. Die seun tel sy arm halfpad op en laat dit dan sak.
“Mevrou Dominee,” sê Johannes.
“Die koei,” sê Stefaans.
Om die volgende draai sien ek die groot bruin gebou. “Dis die skool!” skree ek.
Hoe nader ons aan die gebou kom, hoe stadiger loop hulle. Die voete sleep en die koppe hang. My voete jeuk om vooruit te hardloop, maar ek hou my in. Ek weet nie waarheen om te gaan nie. Netnou verloor ek vir Johannes en kry nooit weer my pad uit hierdie groot plek nie. Ek val langs hulle in.
Stadig deur die hekke, tussen die malende kinders deur. Ek wens ek het nog oë gehad, want ek het nog nooit soveel kinders bymekaar gesien nie. Al ander mense wat ooit by ons huis gekom het, was mevrou Taljaard en haar twee dogters, Ruth en Katryn. En hulle wou nooit bly vir kuier nie, net klere afgelaai. En Ruth en Katryn het vir my tong uitgesteek.
Ek was darem al in die dorp saam met Ma. By die Handelshuis ook. Maar nooit het ek soveel kinders gesien soos hier nie.
“Maak toe jou verdomde mond, Erta,” brom Stefaans. Hy draai weg om onder ’n boom te gaan staan.
Kop onderstebo gee Johannes my by die regte klas af.
“Ek is mejuffrou Nan Mulder,” sê die lang, maer vrou met die streng mond en klein ogies. Haar hare is kort geknip en in stywe krulletjies gedraai.
“Môre, tannie Nan,” glimlag ek.
Haar mond trek nog meer rosyntjie. “Júffrou Mulder. Dis hoe jy my aanspreek.” Sy bekyk my vir ’n oomblik op en af en beduie my dan na ’n sitplek.
Daar is al klaar ’n paar ander kinders in die klas. Ek beland langs ’n maer donkerkopmeisie wat nes my broers kop onderstebo sit. Die klaskamer is groot. En so mooi. Prente teen die mure, ’n groot swartbord teen die voorste muur. Juffrou Mulder se tafel met die gehekelde doek daaroor. Penne en potlode netjies in gelid aan die linkerkant, boeke aan die regterkant. Nie minder nie as vier appels lê langs mekaar aan die bopunt van die tafel.
“A, Mevrou Dominee!” Juffrou Mulder se stem klink skielik sagter. “En Frans! Ai tog, maar ek is bly om jou te sien, jongman. Kom, ek wys jou waar om te sit.”
