raas!” Sy wys na Galpil, Gert en Piet. “Daai drie gaan môre weer in die moeilikheid wees omdat hulle nie huiswerk gedoen het nie. En julle mors in elk geval net tyd, want niemand kry dit reg om met die tennisbal regoor die grasperk te hardloop nie.”
“Asof jý kan,” sê Apie smalend.
“Natuurlik kan ek,” sê Saartjie selfversekerd.
Die seuns kyk na mekaar en begin glimlag. Miskien gaan hulle nou pret hê.
“Probeer jy vir ons pêrre vertel,” sê Galpil, “jy wil probeer?”
“Ja,” sê Saartjie en kyk hom vierkantig in die oë.
“En kan ons jou maar têkkel?” maak Apie seker van ’n baie belangrike puntjie.
“Julle kan probeer, maar julle sal dit nie regkry nie,” sê Saartjie hooghartig. “Julle is gans te stadig.”
Die seuns kyk glimlaggend na mekaar. Hulle gaan hierdie gedoente geniet.
“Hoe lyk dit, pêrre?” sê Galpil. “Sal ons vir Saartjie ’n kans gee?”
Almal dink dit is ’n goeie idee.
Galpil gee vir Saartjie die bal. Die seuns neem hul posisies op die gras in. Sy staan aan die onderpunt van die grasperk. Die ligte op die stoep en die maanskyn maak dat sy duidelik kan sien waarheen om te hardloop. Tussen haar en die boom aan die ander kant staan die seuns nou gebukkend. Hulle is reg om, soos Apie sê, te “têkkel”.
Apie en Bennie is heel voor en ’n entjie agter hulle staan Gert en Piet. Galpil is heel agter, voor die “pale”. Hy het op laerskool mos altyd heelagter gespeel. Hy verbeel hom sy verdediging is rotsvas. As Saartjie verby die ander kom – en hy twyfel of sy sal – is hy nog daar om te keer. Hy gaan haar voete onder haar uitduik – sy wil mos so grootpraat!
Saartjie byt effens op haar onderlip en vee dan met die agterkant van haar hand ’n krul van haar voorkop weg. Sy wil hulle almal flous. Sy is rats en vinnig en sy het mos al baie rugbywedstryde gesien. Sy besluit sy sal eers na die een kant toe hardloop en dan vinnig van rigting verander – en wanneer hulle omspring en probeer keer, sal sy al weg wees. In elk geval, sy hoop so.
“Kom, Saartjie!” skree Apie wat haar gebukkend inwag. “Komaan! Moenie bang wees nie!” Dan skree hy vir sy maats: “Têkkel haar hard, ouens!”
Saartjie stap ’n entjie verder terug sodat sy op volle vaart kan wees wanneer sy op die grasperk kom. Dan swaai sy om en gee vet!
“Gryp haar! Têkkel haar!” skree Apie.
Saartjie hardloop op volle vaart na die een hoek toe. Apie en Bennie sit haar agterna en dan skielik, sonder om spoed te verminder, verander Saartjie van rigting en skiet agter die twee seuns verby. Hulle stop vinnig en gryp na haar – maar dis mis.
Piet duik na haar toe, maar Saartjie swenk net effens en hy gryp lug en slaan hard op die grond neer. Gert kom vinnig oor om te help, maar aarsel toe Saartjie reguit op hom afpyl en net toe hy dit doen, swenk sy nog steeds op volspoed weg van hom af. Teen die tyd dat hy weer begin hardloop, is sy al ’n goeie paar treë verby hom.
Nou is dit nog net Galpil! Hy kom soos ’n gorilla aangehardloop – grommend en gebukkend. Hy wil haar duik dat sy deur die lug trek soos hy al met meer as een vleuel gedoen het. Sy wil mos so grootpraat!
Saartjie mik na die kant van die grasperk. Sy hou Galpil uit die hoek van haar oog dop en toe, net toe hy met ’n boog deur die lug trek soos hy duik, versnel sy haar pas. Galpil maak hard met moeder aarde kennis – kort agter Saartjie se hakskene. Sy gaan plant die bal laggend agter die boom.
Saartjie kyk geamuseerd na die seuns. Apie voel dis Bennie se skuld dat sy verbygeglip het en Bennie voel weer dis Apie se skuld. Piet lê sommer en rus op die plek waar hy so woes na Saartjie geduik en toe geval het. Gert sit en kla dat hy ’n spier in sy sy verrek het toe hy so vinnig moes vassteek en weer wegspring.
En Galpil, die rotsvaste verdediger? Hy lê en kreun. Hy het sy wind uitgeval.
“Julle lyk soos ’n klomp gewondes op ’n slagveld,” sê Saartjie, die rabbedoe, grinnikend.
Die seuns kom sukkelend en kreunend nader.
“Jissie, sus,” sê Apie en Saartjie kan die eerbied in sy stem hoor, “as jy ’n seun was, het jy vir die skool se eerste span vleuel gespeel!”
“Pêrre,” sê Galpil en hy kreun weer en vryf sy maag, “ek belowe julle – g’n perd het my al ooit só op ’n rugbyveld geflous soos Saartjie nou net nie.”
Gert, Piet en Bennie beaam wat Galpil sê. Hulle is ook nog nooit so uitoorlê nie!
Saartjie kyk hulle uit die hoogte aan. “As julle nog wil rugby speel – of oefen hoe om iemand te vang of te keer of te duik of wat ook al – gaan doen dit iewers anders. Ek is moeg vir julle geraas. Ek het werk om te doen.”
Die seuns maak allerhande verskonings en besluit hulle het nou vir eers genoeg van rugby gehad.
Saartjie stap tevrede weg.
Maar toe sy by die huis ingaan, laat sy haar skouers weer sak en slof met haar voete op die vloer.
“Hulle is nou weg,” sê sy toe sy by haar ouers op die rusbank gaan sit. “So my senuwees kan ’n bietjie rus kry.”
Dokter Jan en sy vrou kyk net vlugtig na mekaar, maar hulle sê niks nie. Dit is ’n rukkie stil in die sitkamer.
Dan sug Saartjie swaar en sê: “Ek moet seker maar weer gaan werk.”
Sy hoop haar pa of ma sal simpatie betoon en sê sy werk te hard – maar nee. Haar ma hou net aan brei en haar pa is nog steeds met die blokkiesraaisel besig.
Saartjie besluit sy moet maar reguit praat. Sy sê: “Pappa?”
“Ja, Saartjie?” Haar pa kyk op na haar.
“As ’n mens moeg is van so vreeslik baie werk en jy voel of jy enige oomblik ’n dinges … ag, ek bedoel ’n senuwee-ineenstorting gaan kry … Dink Pappa nie dis goed dat ’n mens dan vir so ’n paar dae vars seelug moet inasem en in die gesonde seewater moet swem nie?”
“Ja, ek dink dis ’n goeie ding,” sê haar pa. “Dit sal iemand wat so afgerem is goed doen om by die see te gaan rus.”
“Dis wat ek ook dink, Pappa,” sê sy ernstig.
“Hoekom vra jy, my skat?” vra haar ma.
“Omdat ek die een is wat so pootuit is, Mamma,” sê Saartjie. Sy trek haar gesig effens skeef en hoop maar dis hoe iemand lyk wat afgerem is. “Ek dink ek moet bietjie by die see kom om te gaan rus.”
“So?” Haar ma se wenkbroue is vraagtekens, maar daar speel ’n glimlag om haar mondhoeke.
Saartjie lyk springlewendig, veral nadat sy so woes buite rugby gespeel het. Daar is ’n gesonde blos op haar wange.
“O, jy moet bietjie by die see kom om te gaan rus?” herhaal haar pa.
