Hy sluit die traliehek en voordeur oop en sien dat Elisma die alarm geaktiveer het. Sy doen dit dikwels as sy weet hy kom laat terug, veral van sy maandelikse besoek aan die ou Rialto in die middestad. Piep-piep-piep! waarsku die flikkerende liggies wat soos vuurvliegies in die donker blink. Hy pons die kode in. Die datum waarop hy Elisma ontmoet het.
Die rooi alarmoog volg hom, maak nie saak waar hy in die vertrek beweeg nie. Dit voel soos ’n grieselgees wat in sy spore volg. Nes die EXIT-ligte tevore.
En hy besef: Sy eie huis het ’n terroris geword – sy grootste terroris. Want al sluit hy homself in sy studeerkamer agter ’n veiligheidshek toe met die alarm aan wanneer Elisma laat werk of vir haar ouers gaan kuier, is hy steeds bewus van bedreigings om hom.
Op die bed lê ’n briefie wat hom herinner aan die stuk papier wat teen sy motor se voorruit vasgewaai het. Weer die rukkings in sy hande, die sweet wat op sy voorkop begin pêrel, die gevoel van veg-of-vlug wat in sy liggaam posvat. Die naalde teen sy nek en keel af.
Elisma is nie in die bed nie en dit is nog opgemaak.
Hy tel die briefie op, maar sy hand bewe so dat hy moet gaan sit om die letters in fokus te kry. Die slaapsandjies wat Klaas Vakie ingegooi het, belemmer sy sig sodat hy oor sy oë moet vryf om behoorlik te sien.
Hi Gustaf
Nie eers “Liewe Gustaf” of “Naandsê, Gustawus”, haar bynaam vir hom nie. Net “Hi Gustaf”, asof sy met een van die studente praat oor sy sprokiesnavorsing.
Ek dink jy sal self besef dat ons, na al ons bekentenisse, veral joune, aan die einde van ons pad gekom het. Kommunikasie was nog altyd ons grootste probleem, méér van jou kant af as van myne. Jou monsters het jou oorgeneem. Ek kan nie meer met hulle meeding nie, nog minder wil ek verder deur hulle geteister word. Ek moet wegkom.
Dit is ook nie goed dat ons meer in dieselfde ruimte is nie. Elke keer wanneer ek aan Adrenalien gelees het, het ek te na aan jou gevoel om werklik objektiewe kritiek te kan lewer. En indien ek veranderings aangebring het (waar kom jy aan Bakkiesboek vir Facebook, in hemelsnaam!), was daar ’n ongemaklikheid tussen ons. Dan mor en sulk jy ure lank. Dit het onhoudbaar geword. En voor jy vra, nee, daar is nie iemand anders in my lewe nie. Nog nie. Maar enigiets kan gebeur.
Jy het hiermee net my beste wense. Ek hoop dat hierdie breek jou gaan inspireer om iets oorspronkliks te skryf. Jy het nodig om daardie woorde, daardie storie, vanself te kry, veral sonder my hulp. Maar kan jy sonder my, sonder jou uitgewer, sonder ander skryf? Dis die vraag.
Ek wens jou net die beste toe.
Elisma
Die donkerte bekruip hom soos die pyn in sy keel toe hy destyds ná sy mangeloperasie wakker geword het. Dit het gevoel of Klaas Vakie rooiwarm klippe in sy keel afgegooi het wat teen die vlees vasgebrand het. Elke sluk het hom laat skreeu van pyn.
Hy onthou sy ma langs sy bed. Hy het regop gebeur, weer begin skreeu, maar dié slag was elke kreet ’n uiting van intense pyn en nie net vrees vir die operasie nie. Die klanke het puimsteen oor die rou seer in sy keel getrek en die gegil het nog meer bloed laat ontstaan.
Dit het weer meer as een verpleegster gekos om hom tot bedaring te bring.
Hy was banger vir die naald in sy arm as die pyn, maar dit het sy volgende ontmoeting met die bloedseer in sy keel met ’n paar uur uitgestel.
Met die tweede wakkerword was hy kalmer, het hy geweet om nie onnodig te sluk of te skreeu of te praat nie. Weer was dit net sy ma langs hom.
En toe die woorde wat swaar deur sy seer keel geskuur het: “Waar is Pappa?” Die trane in sy ma se oë. Sy ouma wat troostend nader gekom het, haar kantsakdoekie met die C vir Christina duidelik daarop geborduur.
“Pappa is dood, Gussie.”
Die woorde het nie sin gemaak nie.
“Pappa het vanoggend gou by die werk weggeglip om na jou te kom kyk. Daar was ’n vragmotor wat nie by ’n verkeerslig stilgehou het nie …” Die emosie het oorgeneem.
En toe, tóé het die vyfjarige Gustaf Klaas Vakie se besoek van die vorige aand verstaan. Die grieselgees het hóm nie kom doodmaak nie.
Hy het hom in kennis kom stel dat hy sy pa gaan doodmaak.
En dat, elke keer wanneer Gustaf Klaas Vakie sien, iemand na aan hom gaan sterf.
3
Hy is in ’n kis.
Dit is Gustaf se eerste gewaarwording. Toegesluit in ’n beklemmende sarkofaag. Indien hy sy hande sou beweeg, sou hy die kis se wande hier vlak langs hom voel. Muf. Hard. Met splinters wat in sy hande steek, want dit is ’n goedkoop kis. Maar nog erger. As hy sy kop sou oplig, sou hy dit teen die kis se deksel stamp.
Kan hy, durf hy sy oë oopmaak? Want dit sal pikdonker om hom wees.
Hoe lank neem dit om in ’n kis te versmoor? Hy probeer Edgar Allan Poe se verhale onthou, hoe lank dit sy karakters geneem het om te versmoor. Maar gewoonlik is die eerstepersoonsverteller op die laaste nippertjie gered. En Edgar sou seker self graag ’n toutjie in sy kis wou hou wat hy kon trek om die klokkie te lui wat buite hang. Op dié manier kon hy iemand se aandag trek.
Hy wonder wat Poe met Klaas Vakie sou gemaak het – of hy die kreatuur nie dalk lewend sou wou begrawe nie …
Geluide. Voetstappe. Iewers ’n deur wat klap. Hy moet sy oë oopdwing, want as hy lewend begrawe is, moet hy iemand se aandag trek.
Skreeu! Dit sal moontlik ’n dowwe skreeu wees, soos iemand wat grond geëet het en daarin stik. Of wat klonte pap in sy keel het en probeer praat. Maar hy moet aandag trek.
Hy maak sy oë oop, maar dit is soos ’n rolprent waar die kinematograaf vergeet het om te fokus. Alles swem, nes ’n klomp paddavisse wat die slyk op die bodem van ’n stink dam versteur voordat dit weer afsak.
“Bygekom …” sê iemand.
“Nie gedink hy sal ooit surface …” Nog ’n sinsnede.
Iemand lag. Dit klink soos byklanke uit ’n radiodrama. Geluide doer ver. Roesemoes. Weer ’n lag. Darem nie soos Klaas Vakie se griesellag wat klink soos staalwol oor ’n geroeste stoofplaat nie. Ook nie die lirieke vir “Mister Sandman” nie.
“Swaertjie?” Sy uitgewer se bynaam vir hom. Hard, elke lettergreep duidelik met die “r” wat gery word. “Hei, swaerrrrrrtjie. Is jy nog met ons, ou rrrrramkat?”
Hy maak sy oë oop en Anton Theron se gesig kom in fokus.
“Kan jy my hoor, swaer?”
Hy is darem nie lewend begrawe nie. Of is hy in ’n gestig? Nes Poe se karakters, sal hy vir ewig in hierdie sarkofaag van ’n gestig opgesluit wees waar die bestuur die kranksinniges is en die pasiënte die normales.
Soos in Stonehearst Asylum. Nog een van Poe se verhale wat deur ’n swak rolprent gekonfoes is.
Gustaf praat, maar sy tong is net so geswel soos destyds toe hy as kind op ’n byenes afgekom het en die giftige angels hom oral oor sy gesig gesteek het, tot in sy mond toe hy geskreeu het.
