die spookhuis. Sy was nie eens lus om saam met Anna en Lina te gaan tennis speel nie. Sy het sommer net gesê sy voel nie “lekker” nie.
In Lynnekom gesels die kinders vanmiddag aanhoudend oor Saartjie en Galpil. Almal behalwe Saartjie en Galpil wens dit moet donker word. Hulle wil sien hoe eers Saartjie en dan Galpil na die spookhuis toe loop en wat gaan gebeur as die spook of hopelik ’n hele horde spoke hulle jaag!
“Maar,” soos Apie vir sy maats sê, “ons sal net vir Saartjie sien skree en hardloop, want as die spoke haar verwilder, sal Galpil mos nie ’n voet daar sit nie.”
“Daai spoke is gevaarlik, ouens,” sê Bennie en klink sommer bang. “Ek en ou Apie weet. Ons het hulle gesien!”
Apie knik sedig kop terwyl die punt van sy tongetjie deur die opening voor in sy mond speel. Hy stem duidelik volkome saam met Bennie: Daardie spoke is alles behalwe ’n grap.
Galpil sit mismoedig by die huis aan allerhande spookstories en dink. Hy wonder hoe gevaarlik is ’n spook. Hy is nie eers vanmiddag lus om by sy vriende te kuier nie.
“Ja-nee, ou perd, jou broek bewe,” sê hy hardop vir homself. Hy wonder of Saartjie ook skrikkerig voel.
In haar kamer sit Saartjie nog steeds droewig voor haar en uitstaar. Sy sug swaar en wonder of Galpil ook skrikkerig voel.
Saartjie kyk vir die soveelste keer peinsend deur haar venster na die ou plaaswoning. Die huis lyk rustig en stil daar tussen die hoë bloekombome.
Snaaks dat spoke net in die aand verskyn en nie in die dag nie nie, dink sy. En toe kry Saartjie skielik ’n blink gedagte. Ja, dis wat sy gaan doen! Dan hoef sy nie vanaand daar in die donker huis te loop en voel-voel nie. Sy sal weet hoe en waar om te loop, want sy sal die plek darem al ’n bietjie ken. Sy gaan vanmiddag – of sommer nou – na die spookhuis toe om die plek deur te kyk. So helder oordag is daar mos nog nie sprake van spoke nie!
Saartjie trek gou haar skoolklere uit. Sy trek ’n slenterbroek en ’n ligte toppie aan. Sy sit ’n bofbalpet skeef op haar kop en draf haastig by die huis uit.
Saartjie stap al met die agterstrate langs sodat niemand haar moet sien nie. Sy wil nie hê hulle moet weet sy gaan na die ou plaaswoning toe nie en sy is al moeg vir almal wat vandag oor en oor vir haar gevra het: “Is jy bang?”
Nou hardloop Saartjie deur die veld na die huis. Sy gaan staan in die skaduwee van die ou bloekombome en tuur aandagtig na die ou plek wat so rustig lyk. Dis of hier geen lewe is of nog nooit was nie.
Dit is stil. Saartjie hoor net die geskree van die sonbesies, en af en toe kraak een van die bome se takke. Verder is dit doodstil …
Die ou huis lyk vervalle en verwaarloos. Daar is nie meer ’n enkele heel venster oor nie en party van die deure swaai net aan een skarnier. Onkruid en allerhande soorte gras en rankplante groei teen die mure op. Die huis lyk verwaarloos in die middagson, maar nie gevaarlik nie, dink Saartjie. Iewers in die verte hoor sy ’n paar duiwe koer.
“Hier is glad nie ’n spook nie, wat nog te sê van ’n hele klomp?” sê Saartjie sag by haarself. “Apie en Bennie en daai ander spul en oom Izak wat ook kastig ’n gedaante hier gesien het, is nie betroubare getuies nie!”
Saartjie voel sommer baie beter. Die vreedsame toneel, die ou huis wat so rustig in die namiddagson lê en droom, die sonbesies wat sing en die duiwe wat so lustig koer, laat haar ontspan. ’n Spook sal tog nie in só ’n plek tuis voel nie!
Sy is heeltemal gerus totdat sy skielik daaraan dink dat spoke mos nie bedags verskyn nie! Die plek lyk nou miskien rustig en mooi, maar sê nou daar dwaal saans ’n kwaai gees – of selfs meer as een! – rond? Dan is dit natuurlik ’n heel ander saak!
Saartjie stap uit die skaduwee in die sonlig na die huis toe. Sy gaan nou ondersoek instel sodat sy vanaand presies weet hoe sy moet loop en waar om die sakdoek wat Galpil moet gaan haal neer te sit.
Sy stoot die agterdeur wat feitlik nog net ’n paar repies hout is oop en gaan staan in die deur. Sy staar na die skemerte daarbinne en stap dan by die kombuis in. Dis of daar ’n koue klammigheid oor alles hang.
Saartjie se hart klop vinniger.
Sy stap deur die kombuis en dan met ’n gang af na die sitkamer toe. Sy is sommer vies vir haarself dat haar hart so bokspring. Hier is mos nie spoke nie – in elk geval nie helder oordag nie!
In die sitkamer is daar ’n trap wat lei na die boonste verdieping waar die slaapkamers is. Saartjie gaan staan by die voet van die trap. Sy hoor ’n sagte geritsel. Sy byt bang op haar onderlip. Haar hartklop klink nou soos hamerslae in haar ore. Haar oë is groot gerek. Wat maak daardie geluid? Spoke loop mos nie bedags rond nie …
Skielik glimlag Saartjie. Daar het ’n sagte windjie begin waai en sy besef dis dít wat die repies geskeurde muurpapier so laat ritsel.
“Ai, dat ek nou so vir koue pampoen skrik,” sê sy hardop vir haarself en vee met die agterkant van haar hand die krul van haar voorkop af weg.
Saartjie loop op haar tone by die trap op. Sy weet self nie hoekom sy juis saggies moet loop nie, maar nou ja, ’n mens weet nooit nie …
Toe sy al ’n paar trappe op is, gaan staan sy stil. Dís nou ’n goeie plan, dink sy. Sy sal haar sakdoek in een van die boonste kamers gaan neersit en dan vanaand …
Saartjie glimlag van oor tot oor. “Mooi dink,” praat sy weer hardop met haarself. Haar voorkop is eintlik op ’n plooi getrek soos wat sy konsentreer.
Sy sal haar sakdoek in een van die kamers op die vloer gaan neersit. Dan vat sy vanaand ’n sakdoek wat net soos dié een lyk wat sy nou hier by haar het en wys dit vir al die kinders daar by Lina-hulle se huis. Dan stap sy hier na die spookhuis toe en wag ’n rukkie sonder om in te gaan. Dan kom sy terug en vertel vir almal hoe sy by die huis in en met die trap op is en die sakdoek toe in die kamer op die vloer neergesit het. Dan moet Galpil die sakdoek gaan haal – en hy sal natuurlik by die huis moet ingaan.
Saartjie glimlag tevrede. Dit is nogal ’n oulike plan, maar dan skud sy onwillekeurig haar kop en dink dat dit darem nie regverdig sal wees nie. Sy sal dit nooit oor haar hart kan kry om te jok nie – en dit sal nie eens ’n noodleuentjie wees nie. Nee, sy kan dit nie doen nie.
En nog iets, dink Saartjie, ek is seker die klomp barbare wat so graag bloedstollende gille wil hoor, sal die sakdoek op een of ander manier merk sodat hulle seker kan wees dit is dieselfde een.
Saartjie besluit haar goeie plan is nie regtig so goed nie. Sy sal maar net eenvoudig vanaand by die huis moet inkom en die sakdoek in een van die slaapkamers gaan neersit. Dit sal maklik wees, want sy wat Saartjie Baumann is, glo mos nie aan sulke goed soos spoke nie.
Sy loop verder met die trap op. Kraak-kraak, maak haar voetstappe op die ou houttrap. Dit klink amper soos kreungeluide. Wanneer sy stilstaan, is die gekreun gelukkig darem ook stil.
Saartjie is amper op die boonste trap wanneer sy skielik botstil gaan staan. Sy hoor iets – en dit is beslis iets vreemds! Dis nie net die geritsel van die muurpapier of die trap se gekraak nie …
Haar hart bons weer geweldig. Dit voel amper of dit uit haar keel gaan spring. Met haar kop effens skuins luister sy aandagtig. Sy hoor stemme! Dit is mense wat saggies praat. Praat geeste uit die doderyk dan met mekaar? Saartjie vee met die agterkant van haar hand die
