veels te veel filosofie en gedebatteerdery deesdae; wat ons nodig het, is aksie.”
Nóg sir Thomas nóg die jong man slaan ag op hom. “Ek sou dink dat die bestaande wette drasties genoeg is,” sê die jong man, sy glas in sy hand.
“In watter opsig?”
“U is tog seker vertroud met die bestaande wetgewing in verband met die Ierse bevolking, met die houding wat daar teenoor hulle ingeneem word. Die Ierse volk is gebreek deur Willem III, en ons het gesorg dat hulle sedertdien op die grond bly, met ons voet stewig op hul nek. Wat het ons hulle gegun – laat staan maar die politiek – selfs op die gebied van godsdiens of opvoeding?”
“Ek is bevrees dat sulke maatreëls nie genoeg is om veiligheid te verseker nie,” antwoord sir Thomas effens spottend. “Dit is nie genoeg om te verhinder dat daar gegryp word na pik of na gaffel sodra die geleentheid hom voordoen nie – die gebeurtenisse in Frankryk het dié feit voldoende bewys.”
“En watter verdere stappe sou u dan voorstel om te verhoed dat die Ierse boerevolk die slegte voorbeeld van die Franse volg?” Sy toon is ewe lig en spottend, asof die onderwerp nouliks ’n ernstige bespreking waardig is.
“Hang hulle!” werp Greenwood tussenbei. “Dis my oplossing vir die hele vraagstuk.” Hy is besig om ’n hoenderboud af te kou, sy hande vetterig. “Ek gee nie om wáárvoor hulle voor my verskyn nie, of hulle ’n vark gesteel het of die baas te lyf gegaan het – ek het lankal uitgevind dat die galgtou die beste en die vinnigste oplossing is. Niks minder as dít sal op hierdie mense ’n indruk maak nie.” Hy skeur die laaste vleis met smaak van die been af.
Sir Thomas stryk die kant van sy mansjette reg en antwoord glimlaggend.
“Daar is sonder twyfel drastiese stappe nodig. Daar was altyd ontevredenheid onder die gepeupel gewees, maar die Rewolusie in Frankryk het dit aangewakker, en nou is die oproerigheid besig om op onrusbarende wyse toe te neem: daar is selfs van die hoër klasse, van die adel, wat aangetas word. Ons moet ingryp terwyl ons nog kan en hardhandig optree. As jy ’n mal hond sien, skiet jy hom; jy probeer hom nie paai met mooi woorde nie.”
“Maar ís die hond mal? Is hy nie net ’n waghond wat blaf om sy eie goed te verdedig nie?”
Sir Thomas kyk op. “Wat presies bedoel jy?” vra hy skerp.
“Strawwe – die galg of wat ook al – word toegepas wanneer daar ’n misdaad gepleeg is. As ’n mens probeer om sy eie regte te verdedig, sy eie waardigheid te handhaaf, kan sy optrede tog nie as ’n misdaad gestraf word nie.”
“En wil jy dan dat ons hier moet sit en toesien terwyl daar ’n opstand om ons heen opgebou word?” vra sir Thomas verontwaardig.
“Wie probeer om ’n nasie onder te hou, moet opstande en geweldpleging verwag,” antwoord die jong man. “Dit is ’n beroepsrisiko – die Bourbons het dit reeds uitgevind.”
Sir Thomas word pers in sy gesig. Die soldaat, wat ’n swygende toeskouer gebly het, trek hom verder terug in sy hoek, en ou meneer Greenwood gaap hulle met oop mond aan.
“Weet jy watter beginsels jy besig is om te verkondig?” vra sir Thomas.
“Ek weet dat ek die beginsel van regverdigheid voorstaan.”
“Jy laat jou wegvoer deur ’n klomp blink woorde, en deur die ongesonde politieke opwinding wat deur die gebeurtenisse op die Vasteland veroorsaak is. Jy vergeet dat jy ’n plig het teenoor jou stand, teenoor jou mense …”
“Mý mense is die mensdom, en ek is goed bewus van die verpligtings wat ek teenoor hulle het.”
Hulle het hulle stemme verhef: die are staan uit aan sir Thomas se slape. Lady Elizabeth kom aangeruis uit die gang, en met ’n enkele oogopslag sien sy wat daar verkeerd is.
“Is dít waar u u vanaand skuilhou?” snel sy op die jong man af. “Ons het so dikwels gehoor hoe goed u kan dans, en ons het u die hele aand skaars op die dansvloer gesien. Kom, u gaan ons tog nie teleurstel nie?” Haar hand is reeds op sy arm terwyl haar oë die kamer vinnig deurkyk om te sien hoe sy die groepie kan opbreek. “David, lady Alice soek jou orals. En kaptein Hinwood! Nee, sir Thomas, u moet tog nie al die jong mans so weglok nie: die dames sal u nooit vergewe nie! U sal my verskoon as ek hulle hier uitja dat ons hulle ’n slaggie in die balsaal kan sien.”
Sy doen die groepie geleide uit die eetkamer; Alice kom aan van die balkamer. “David, waar kruip jy weg? Wat van die dans wat jy wou hê? Ek het jou oral gesoek. En Arthur wil maar net huis toe gaan …” Arthur volg haar ook, die hande in die sakke.
“Sir Arthur, tog nie nou al nie!” roep lady Elizabeth uit. “Lady Alice begin die dans dan nou eers geniet. Nee, moenie gaan nie – ek verbied dit volstrek!” Alice neem David se hand beet en lei hom na die balsaal.
Dit is reeds laat, en die pligsgaste het afskeid geneem. Die balkamer is nie meer so vol nie, en deur die oop vensters kom die koelheid van die nag na binne. Met Alice se hand in syne gaan David voort op die dansvloer te midde van al die ander pare, aarsel, vergeet die passies, en haak vas in die middel van die dansers, maar altyd trek Alice hom terug in die ritme van die musiek. Sy is ’n goeie danser en sy geniet dit ook: sy strek haar hand uit en glimlag vir hom, en geleidelik verloor hy sy eerste onbeholpenheid en hou op om te dink aan sy voete. Hy word meegesleep deur die vrolike, uitbundige jongmense. Wie gee om hoe goed hy kan dans?
Hy begin die aand geniet, die gevoel van eensaamheid en uitgestotenheid vergete. Die aand behoort aan hulle, die jongmense, die Cunningham-meisies, die huisgaste, die laggende, luidrugtige Townsends en Careys, die Gunning-meisies van Killeen, wie se ou chaperone-tante ingedommel het op die rusbank. Die gesmelte was stol vas óm die kerse, dog hulle het besit geneem van die aand, van die nag. Cunningham verskyn in die deur en kyk hulle verveeld aan met bloedbelope oë, maar hulle slaan geen ag op hom nie. Hulle lag en dans en drink pons en dans weer, in vlegtende, draaiende patrone. Die skoonheid van die aand oorweldig David, die musiek, die kerslig, die glimmende vloer waarop die helder klere van die dansers weerkaats word, die geruis van die meisies se rokke, en die geklik van hul hakke terwyl hulle spring en draai oor die dansvloer heen. Met die wisseling van dansmaats kom hy te staan voor Maria Cunningham wat hom beetgryp met natgeswete hande en laggend wegdwarrel, haar hare in haar oë, so uit-asem dat sy nie meer kan praat nie. Fanny loer hom in die verbygaan skelm aan uit die hoek van haar oog; Kitty lag hom toe en dans voort om die appelgroen onderbaadjie van sir Robert in te haal. Hy draai om om Alice terug te vind, helder en suiwer in haar wit rok.
Daardie aand is hy gelukkig, opgeneem in die sorgelose kring. Hulle dans en lag en kyk nie na die klok nie, nóg slaan hulle ag op hul eie slaperigheid.
Alice staan langs hom voor een van die vensters met ’n ligte serp om haar skouers gedraai. “Kyk,” sê sy, “dis oggend.”
Aan die ooste het die gloed van die dag verskyn, en in die eerste lig het die bome van die park sigbaar begin word. Verbaas besef hy dat hulle die nag deur gedans het.
“Ons sal moet gaan,” sê Alice. “Sal jy vir Arthur gaan soek?”
Kerse brand laag en rokerig; een van die musikante gaap en krap sy kop met sy strykstok. Daar is nog net ’n paar mense in die balkamer. Dus is dit verby.
Arthur is uitgestrek op ’n bank in die portaal en David kan hom nie wakker kry nie, maar hy laat die koets kom, en twee van die bediendes dra vir Arthur daarheen. Lady Elizabeth kom vermoeid om hulle te groet, die vere uit haar hare, die juwele van haar hals, en ’n sjaal om haar skouers.
