“Dis ’n neef van die Hertog van Leinster,” fluister Maria vir hom. “Dáár, met die blou baadjie. Hy is vreeslik populêr in Dublin; sy vader …”
Die orkes begin stem, die fluite en viole aan die onderent van die vertrek, en ’n paar vroue begewe hulle met ritselende rokke op die dansvloer aan die arm van hul maats, al die vaag-bekende gesigte van die grondeienaarsgesinne uit die omtrek. Hy kan nóg Arthur, nóg Alice sien, Maria die enigste bekende.
“Die kotiljon,” sê sy hoopvol.
“Sal ons dans?” vra hy, en haar gesig word helder terwyl hulle uitgaan op die vloer.
Hy kan nie goed dans nie, maar sy kan ook nie, en niemand anders kom haar vra nie, sodat dit mettertyd begin lyk asof hulle die aand saam sal deurbring. ’n Paar maal dans hulle, maar hoofsaaklik sit hulle op ’n rusbank in die hoek en kyk na die dansers, na Alice in haar glansende rok te midde van die veelkleurige menigte, besig om elke dans te dans, jonk en lewendig en grasieus. Die saal word warm van al die kerse, en hy begin rondsoek na ’n verskoning om weg te kom, maar hy kan Maria nie sommer so verlaat nie.
“Ek het so pas weer The Castle of Otranto gelees,” merk Maria op.
“O?” vra David; en dan, om die stilte te breek: “Hou jy daarvan?”
“Nie soveel soos van Udolpho nie: die natuurbeskrywings is tog so mooi, soveel gevoel – dit verhoog selfs die spanning.” Sy lag senuweeagtig. “Ek durf dit nie eers lees ná sononder nie, net bedags, buite in die tuin. Maar dan kan ek weer nie ophou nie. Dis so opwindend, jy vergeet heeltemal die eentonigheid van die alledaagse lewe.”
Die musikante begin weer stem: wie sal hulle verlos? Maar toe herinner een van die skoothondjies uit Dublin hom aan sy plig teenoor sy gasvrou se dogter, en hy kom oor die dansvloer in die prag van sy geborduurde onderbaadjie om Maria met ’n buiging te danse te vra. Hulle buig en glimlag, en hy voer Maria weg terwyl David verlig van die rusbank af vlug.
Oorkant die kamer kan hy Alice sien tussen die mense, en hy baan sy weg na haar.
“Sal jy met my dans?” vra hy. “Net één dans?”
Sy kyk na hom en lag. “Het jy vanaand dan só verlief geraak op dans, David?”
“Nee, maar ek wil met jóú dans, net omdat dit jý was wat my geleer het. Dan sal ek uittree.”
“Vir goed? Ag David, moenie sê dat dit jou ook verveel nie! Jy en Arthur is darem baie ongesellig: julle sal nog maak dat ons die eerstes is wat vanaand hier weggaan.” Juis tóé kom een van die Townsend-seuns haar egter ’n glasie wyn bring, en sy draai na hom toe. “Die derde dans ná hierdie een,” fluister sy vir David, en toe is sy weer vir hom verlore.
Die eerste styfheid het oorgegaan en die gaste ontspan. Al om die vertrek volg die oë van die getroude vroue voldaan die gang van hul kinders op die dansvloer terwyl hulle hulself koel waai en met die wuiwende vere en linte van hul hooftooisels vooroor leun om met mekaar te gesels. Een of twee kyk om en sien David agter hulle waar hy teen die deurstyl aan leun. Sir Arthur se broer, fluister hulle agter hul waaiers: ’n aantreklike jong man, maar eienaardig. Hy het alleen grootgeword, en hy kom nou immers nêrens nie, dwaal maar net by die huis rond, so onsosiaal. En vanaand het hy heelaand saam met Maria Cunningham op die rusbank in die hoek bly sit …
David staan en kyk na die dansers, die buigende pare, die mooi, vlegtende patrone van die dans, die helder kleure van brokaat en sy wat weerkaats lê in die glimmende vloer. Mense gaan verby, mans met dames aan die arm; van ’n aangrensende kamer kan hy gelag hoor en manstemme. Die hele buurt is vanaand hier saam, al die grondeienaars van so ver as Killboy en Renmore.
Lady Elizabeth kom aangeruis, rooi van die inspanning, met ’n vaag bekommerde trek op haar gesig. “David,” sê sy, “wat staan jy hier so alleen?” Haar oë soek rond op die dansvloer en toe kom daar effense verligting: Kitty wat dans met ’n appelgroen onderbaadjie uit Dublin. “Het Maria jou dan versaak? Kom, laat ek jou aan ’n paar meisies voorstel.” Juis op daardie tydstip word haar aandag egter afgelei deur ou regter Greenwood, ’n gesette, hoogdrawende mannetjie met ’n ouderwetse pruik. “Meneer Greenwood, u het gekom! Ek het u nie eers gesien nie!”
Hy buig. “Ek het gedink dat ek nie sou kan kom nie,” sê hy galant, “maar ek het die poging aangewend, lady Elizabeth, en ek is bly dat ek dit gedoen het. My enigste beswaar is dat u ons nie dikwels genoeg op so ’n feestelikheid trakteer nie.”
Sy tik hom speels op die arm met haar waaier. “O, meneer Greenwood, u vlei my net,” verklaar sy, maar hy luister nie eers nie, sy vinnige klein ogies besig om rond te beweeg in die balkamer.
“Daardie meisie in blou, daar anderkant by die venster …”
Sy is dadelik attent. “Kolonel Gunning se oudste dogter, van Killeen – kan ek u voorstel?”
Saam stap hulle weg in die rigting van die meisie by die venster. Die tweede dans het tot ’n einde gekom, maar David het Alice uit die oog verloor. Hy gaan op die dansvloer om haar te soek, maar hy kan haar nie vind nie. Kitty druk by hom verby aan die arm van die appelgroen onderbaadjie: hy is vasgevang tussen die pare wat op en neer beweeg om hulle posisies in te neem, dog hy kan Alice nie sien nie. Wanneer die musiek begin, moet hy opsy gaan aan die rand van die vloer om na die gesigte van die dansers te kyk in hul verbygang, die bejaarde mans met gepoeierde hare, gemaak-galant en uit-asem, die jong meisies met hul krulle en linte en strikke, gekleurde baadjies en rooi baadjies, silwer gespes aan die skoene, gestreepte kouse en sykouse: die Caldwells van Auburn Park wat orals is waar daar ’n vry maaltyd te vinde is; die Careys wat hul hele lewe te perd deurbring (nooit is hulle sonder gebreekte been of arm of sleutelbeen in die gesin nie); die Hallidays wat die hele boonste verdieping van hul verwaarloosde huis gesluit het omdat die dak lek; jong offisiere van die garnisoen in Droim Cille; die verhewe, verveelde gaste uit Dublin daardeurheen; en Alice aan die arm van een van die jong soldate op die vloer tussen die ander dansers.
Sy het vergeet van die dans wat sy hom belowe het. Vir ’n rukkie bly hy daar staan om na hulle te kyk, en toe loop hy weg.
In al die vertrekke van die huis brand daar kerse, eetkamer, ontvangkamer en studeerkamer; in die portaal en die galery en langs die breë trap. Hier en daar sit daar mense; twee vroue kom hom verby in die gang.
“Sy het natuurlik haar oog op die jong sir Robert,” merk die een op, “dis die rede vir al hierdie vertoon. En om ’n indruk te maak op die bure, natuurlik.”
“Wel, ek hoop om háár ontwil dat Kitty hom kry, want sy het genoeg geld hiervoor spandeer. Ek weet nie hoe hulle sulke dinge kan bekostig nie – haar familie is wel ryk, maar hulle gaan die Cunninghams tog nie in der ewigheid onderhou nie.”
“O, koop nou, betaal later. Alles kom van Dublin, waar die winkeliers haar nog nie so goed ken nie.”
David kyk na die familieportrette langs die mure, lady Elizabeth se familie, soos feitlik alles in hierdie huis van haar is: háár geld ook wat Killcummin die bes versorgde huis in die omtrek maak, en die Cunninghams in staat stel om onthale te bekostig soos hierdie bal vanaand.
Van die studeerkamer kan hy gelag hoor en die geluid van manstemme: hy herken Arthur, en Cunningham, wat die heelaand nog nie sy verskyning gemaak het nie. “En toe ek die honde daar sien, stuur ek die pikeurs in na die kante – nog ’n pond, vriend; geld op die tafel! – en ek ry op langs sy skuilplek …” Die kaartspelers en jagters het hulle afgesonder van die bal.
Doelloos dwaal hy deur
