trompop vas in dokter Radcliffe, ’n lang donker man, wat Sylvia met onverbloemde belangstelling aankyk.
“Hello, Sylvie . . .!” sê hy met ’n takserende laggie.
Voordat Sylvia ’n woord kan uiter, sê Dai bruusk:
“Ontmoet my vrou, Radcliffe!”
“Wát?”
Dis asof Sylvia uit ’n lang stilte ontwaak: sy staan ’n raps nader aan Dai en lig haar ken.
“Ons is twee weke gelede getroud, dokter Radcliffe . . .”
“’n Bietjie skielik, is dit nie . . .? sê-vra Radcliffe liefies, maar Dai sien dat hy witterig om die kiewe raak.
“Ja wat,” sê hy gemaklik, en slaan sy arm om Sylvia se smal skouers. “Dit was nie vir mý nodig om haar aan ’n lyntjie te hou nie!”
Sylvia snak effens na haar asem, en Dai het die onheilige satisfaksie om te sien hoe die man se gesig betrokke raak, hoe ’n pers woedegloed uit sy nek klim.
“Maar jy wou my seker gespreek het?” vra Dai druppend. “Kom, kom stap deur na my spreekkamer . . .” Byna onmiddellik slaan hy oor na ’n professionele toon: “Ek wil baie graag daardie verslag oor die Brentham-kind met jou bespreek!”
Henry Radcliffe kan nie anders nie as om agter Dai se breë rug aan te loop. Sylvia het haar gedurende hierdie onmoontlike gesprek uit die voete gemaak. En toe Dai haar ’n uur of wat later soek, deel ’n verpleegstertjie hom mee dat suster Deetlefs reeds weg is huis toe.
Toe Dai by die huis aanland en deur die vierkant aanstap na die sydeur, weet hy so seker as wat hy leef dat iets gebeur het. Byna al die ligte in die spitsdakhuisie brand. En toe hy instap, hoor hy Martine se helder lag in die sitkamer . . .
6
Martine is hier. In Londen. In sý huis. In sý sitkamer!
Dai gaan staan ontredderd in die paadjie van die vierkant, en sien hoe een van die vroue in die sitkamer se skaduwee voor die venster verbybeweeg. Dan nog een en nog een, soos hulle opstaan om hul koffiekoppies neer te sit, of op te tel. Anne en Martine . . . en Sylvia. En hulle gesels. Hy kan die deining en daling van hul stemme deur die dun glasvensters hoor. En Martine se lag, haar lag wat sy gebruik om oomblikke te oorbrug, om ’n bitterskerp woord suursoet te laat klink.
Hy het gewéét hulle sou kom. Sy ma en Martine. Toe hy die kabelgram die Maandag ná hul troue aan sy ma gestuur het, het hy tog geweet sy sou kom kyk of daar nie iets te redde is nie. Sy het immers nog altyd aan die teenvoorstel geglo. Toe klein Dai met sy vlasblonde koppie ’n teddiebeertjie wou hê, het sy hom ’n aitsarige seunjiepop gebring, met blink, swart haartjies en star, blou ogies. Glad, glad nie soos die vuilbruin teddie met die knopiesogies wat hy op ’n Kersboomparty in ’n ander kind se arms gesien het nie. Hy het die pop gevat en sy ma toegelaat om klaar om hom te kloek, gewag tot sy uit die kamer is, en die pop onder die bed ingesteek. Hy het nooit daarmee gespeel nie. En toe sy ma ontsteld probeer vis waarom hy nie van die pop hou nie, het hy bedremmeld geantwoord:
“Dis te mooi om mee te speel . . .”
Jare later wou hy ’n resiesfiets hê om mee skool toe te ry – ’n rietskraal geraamte van ’n ryding wat hy op een vinger kon balanseer. Toe hy aan sy ouers sê dat hy só een tweedehands by ’n maat gekoop het, het sy pa met sy afwesige glimlaggie geknik, hom die genot van sy aankoop toegewens en hom gereed gemaak om na die kliniek te vertrek. Sy ma het eers stilgebly, die stilte oor die etenstafel tussen hulle laat rek, ’n broodrolletjie tussen haar vingers verfrommel. Sy het geprobeer om diplomaties te wees deur geen woord te sê nie, maar haar houding het hom direk geopponeer. Hy het vervaard verskoning gemaak en swembad toe gevlug.
Toe hy die volgende middag uitgelate teen die wind op beur, al met die laning op pad huis toe, het hy haar in die voordeur sien staan. Fyn, keurig, ’n soort onderdrukte opgewondenheid in haar klein handjie teen die swaar houtkosyn – so asof sy haarself moet inhou om hom nie tegemoet te hardloop nie.
Hy het vlak by haar oordrewe gerem met ’n gesjor van die los gruis in die motorpad. Sy het gemaak asof sy die fiets glad nie opmerk nie, en het by hom kom inhaak, waar hy op die hoë saal sit. Hy het byna sy balans kwytgeraak en met ’n sprongetjie weer op sy voete gekom. Die neongroen raamwerk van die fiets het soos ’n jong lat gesidder en uit sy greep geglip, knarsend op die gruis geval. Hy het ontsteld teruggerem om dit op te tel, maar sy het klein en smekend aan sy arm bly hang.
“Ag, lós die ou ding, boetie! Kom kyk wat het ek vir jou!”
Hulle het saam om die hoek van die huis gestap, sy jong mond dun van verset. In die skadu van die bloureënprieel het ’n blinkrooi gevaarte gestaan. Die helder middagson het vonke uit die chroom laat spat. Met sy oë op die motorfiets het hy gevoel hoe dit willoos word binne-in hom. Hoe kón sy! Hy het nog altyd ’n fyn sin gehad vir die paslikheid van dinge. En hierdie . . . hierdie ding het nie gepas nie. Nie by Daïrus Deetlefs nie.
Dit kort werklik nog net ’n lugdraad met ’n plastieklemoentjie op! het hy mopperend gedink. Die ding het meer tooisels as ’n Kersboom! Hy het bewus geword van sy ma, wat steeds soos ’n opgewonde skooldogter aan sy arm bly hang. Met haar goedversorgde vingertjies het sy teatraal oor die breë, swart leersitplek gevee.
“Dis mos nou ’n Deetlefs-ding dié!” het sy selfvoldaan gesê.
Vir die eerste maal het Dai ’n woede oor hom voel kom, ’n kwaadword wat ontspring omdat hy meteens geweet het dat sy ma se sporadiese impulsiwiteit nie spontaan is nie, maar planmatig. Toe het sy hom gelos en haar plat hand ferm oor die sitplek geplaas, haar oë skerp van konsentrasie.
“Óns goed het kwaliteit, Dai!”
Sy het haar hand ’n bietjie oorspeel, want hy was haar eie kind, en sterk soos wat hy haar wil kon aanvoel, het sy eie verset na bo gestoot. Hy wou-wou sy mond oopmaak om sy woede te laat ontsnap, en toe gevoel hoe sy pa se subtiele selfbeheersing oor hom spoel en hom versigtig maak. Hy het nogtans breed bly staan, sy lenige jongmansgewig na die ander been verskuif. Maar hy kon die misnoeë nie keer wat in sy stem deurgeslaan het nie:
“Ma moenie kwaliteit met koste verwar nie . . .”
“Wat bedoel jy?” Sy was dadelik kwaad.
“Ag niks, Ma . . .” het hy ontwykend geantwoord. Om op ’n lang verduideliking in te gaan, sou sinloos wees. Hy weet tog lankal dat sy meer op sy stemtoon ag slaan as op die inhoud van sy woorde. Sy houding grief haar, nie sy argumente nie.
Hy het tot by die motorfiets geloop, hom verbeel dat die antagonisme wat hy teenoor die gevaarte voel, in golwe van brullende geweld uit die chroom-en-rooi na hom terugkaats. En hy hét so ’n afsku daarin . . . in enigiets gewelddadigs . . . Hy het hom al baie die goedige spot van sy maats op die hals gehaal deur reg teen die stroom in antimotorfiets te wees.
“Gaan jy nie ’n draai ry nie, boetie . . .?” het sy ma skielik weer gepleit. “Ek het baie . . .”
“Betaal vir hom!” het hy haar lakoniek onderbreek. “Maar goed dan. Ek sal die duiwel uit hom ry!”
“Dai!”
Haar geskokte roepie is gesmoor deur die plotselinge brul van die masjien toe Dai hom aan die gang skop. Hy het weggetrek dat die prieel blou blommetjies gereën het, en toe het hy die laning na die wit hekke toe oopgekloof met
