Daar is nie oral gaas nie, net by die agterdeur.
“Ek en Boel het hom gaan aflaai,” sê sy.
Die onmiddellike teensin wat op die smal, sonverweerde vroulike gesig verskyn by die noem van Boel Meyer se naam, verdwyn net so vinnig toe die res van die mededeling deurdring. Die bruin oë wat op ’n tyd mooi was maar nou verskuil lê tussen ’n netwerk van te vroeë plooitjies, flikker op.
“Waar het julle hom dan toe gekry?”
“Ek weet nie waar Boel juis aan hom gekom het nie,” snoep Nida haar ma.
“Het jy vir Boel gesien?” skrik Arno wakker vir die feite. “Het hy nie gesê of hy klaar gepres het nie?” Hy koop nie graag sy eie implemente nie. Hy help Boel eerder en wag dan met verbloemde ongeduld sy beurt af.
“Wag, Arno, ek wil net by Nida hoor. Jy sê hy is nog jonk?”
“Nee, ek het nie so gesê nie.”
“Maar is hy?” Ongeduld begin deurslaan en Nida raak moeg vir die speletjie.
“Ja, Ma, hy is nog jonk.” Maar hy dink oud, of hy het ’n verdriet weg. Dit sê sy weer nie hardop nie.
“Getroud?”
“Ek kan mos nou die man so uitvra nie, Ma,” antwoord Nida skerp. “Hy het alleen gekom.”
“Is dit nou so erg? Jy kon hom mos tog maar gevra het of hy getroud is.”
“Waarna lyk dit, Ma?” sien Arno dit nogal in.
“Hy sit sonder iets daar bo teen die rant,” sê Nida moeg. “Ek wou hom vra vir ete, maar ek was bang vir die moeite vir Ma.”
Leen Thirion trek haar dit nie juis aan nie, want natuurlik sou dit moeite wees, maar moeite is ’n vrou se lot en lewe. “Jy moes hom gebring het,” maan sy. “Hier is die skenkelbeen nog, en party mense is baie lief vir die skenkelbeen.”
“Dalk is hy nie,” weerlê Nida moedswillig. Sy weier om haar verbasing te toon oor hierdie ongebruiklike gasvryheid. “Dit moet ook langer gekook wees, Ma, die vleis moet van die been af val.”
“Die huis se skoonmaak het my ingehaal, ek het te laat kos opgesit.” Leen sê dit nie, maar vuurmaakhout vir die Dover word al hoe skaarser, en gas vir die gasstoof kos geld en moet aangery word.
“Ek dink ek stuur vir hom ’n bord kos op,” hou die ouer vrou vol. “Arno kan dit gou met die bakkie vat.” Arno het, benewens sy afgeleefde lorrie wat net vir lusern gebruik word, darem ’n bakkie in lopende toestand.
Nida kyk nou inderdaad verstom na haar ma, onrustig byna. Sy reken dat sy deur die plan sien: vir Nida aan die onderwyser afsmeer, haar so van Boel af wegkry.
“Dis nie nodig nie,” sê sy dan. “Dewald sal hom gaan haal vir ete.”
“Het hy vir seker gesê hy sal?”
“Ja, Ma.”
“Dewald kan gerus kyk dat die skoolhuis ’n foon kry. Maar dis ook weer waar, ’n spandabelrige onderwyser, of ’n merrie soos wat hier was, kan die skoolraad bankrot bel.”
Dis glo een van die redes hoekom die vorige juffrou, die “merrie”, haarself op langverlof gesit het, onthou Nida. Geen foon nie, en die ongerief van alles. Senuwees ingegee. Die skoolkinders kon nie eers hard omblaai nie, dan skrou sy op hulle. Dis die meeste skoolsiek wat sy kinders nog ooit was, het Dewald gelag. Op die ou end het sy half gedros voor die einde van die jaar, met groot verleentheid en ’n geskarrel tot gevolg.
Die owerhede het skynbaar gereken dis goedkoper om haar onbepaald weg te stuur as om haar te laat repareer of om die hele Driekolk weg te stuur, want teen daardie tyd, sê Dewald, het al die ouers en kinders aan hulle senuwees gely. Senuwaitis, noem hy dit.
“Jy sê jy weet nie of Boel al klaar gepres het nie?” begin Arno weer.
“Jou kop is binne seker groen, Arnoldus.”
“Hoe bedoel jy?”
“Jy dink aan niks anders as lusern nie.”
“Is nie, ek het ’n stukkie wingerd en ek begin aan katoen dink. Maar waaraan anders wil jy hê moet ek dink?”
Dis waar, besef sy met berou. Hy het nie eers vrou of kind nie. En lusern sit kos op die tafel. Met die stukkie wingerd kom hy nie reg nie. Dit kry te maklik siektes.
“Wat praat julle?” Leen se aandag het weggedwaal. “Wat van die pres?”
“Ek sê, Ma, Arno kan gerus self ’n pres koop.” Arno sal dit kan bekostig, hulle lewe spaarsaam genoeg. Hy kan afbetaal. Nida dra by vir die huishoudelike uitgawes. Sy kan kosprys by oom Gert koop. “Ek het Ma se goedjies op die kombuistafel neergesit,” onthou sy.
“Dankie, my kind.”
“Daar is niks mee verkeerd as ek en Boel mekaar weghelp nie,” gooi Arno wal. Nida bekyk hom ’n slag deeglik, besluit dan dat haar broer eintlik ’n aantreklike man is, net verwaarloos van son en werk. Leen hou ten minste sy werksklere netjies genoeg.
“Maar dan na weerskante toe. Hy het in elk geval gesê hy is nog nie klaar nie. Hy het meer ysters in die vuur as jy, Arno,” maak Nida ’n einde aan die getjommel. Boel is een van die boere wat weet om wisselbou toe te pas. “Kan ek maar opstaan?”
“Jy het dan amper niks geëet nie.”
“Ek is regtig nie honger nie, Ma. Die hitte. Dankie,” onthou sy darem.
“Sit dan jou vleis terug in die bak.”
Sy gehoorsaam, maar nie sonder ’n stekie nie: “Ek hoop nie Ma wou my oorskiet vir die onderwyser stuur nie.”
Toe Nida help opruim het en in die kamer ’n bietjie gaan rus, is sy nog steeds die prooi van die ongekende, vae onvergenoegdheid. Sy probeer dit ontleed, omdat sy weet dat dit nie so hoort nie. Die dinge waarteen sy vanmiddag in opstand kom, is nie so vreeslik erg nie. Net vasgewortel.
Wie is daar per slot van rekening wat nie soms ’n mate van leegheid ervaar in sy omgang met ander mense nie, in besonder die mense wat naaste aan jou behoort te wees? So vermoed sy, wat nie die wye wêreld ken nie.
Sy lê op haar warm bed in die verskemerde kamer en kyk hoe die gordyne na binne bol. Ete is verby, die vlieë kan maar inkom. Mens kan nie alles so toe hou nie. Maar dit sal nie help om die gordyne oop te trek nie, omdat die wind ewe warm is.
Die skoolmeestertjie sal weet dat hy gestap het, het Boel gesê toe hulle alleen wegry. “Daar het gister drie van ou Bella se hoenders doodgebrand. Moenie verbaas wees as jy nog vir braaihoender genooi word nie.”
Sy het geglimlag, effens weemoedig miskien. Sy kom nogal goed klaar met Boel se ma, maar durf nie juis openlik daar kom nie. Haar ma kan die vrou ewe min as vir Boel verdra. Nida het so gewoond daaraan geraak dat dit haar bykans nie meer hinder nie. Behalwe in die laaste tyd, en veral vanmiddag.
Dis asof daar iets onpeilbaars kom staan het tussen haar en haar normale, alledaagse gang. Is dit dalk dat sy besig is om haar te vereenselwig met Hoffman se lot?
