Шигырьләр / Стихи. Кул Шариф

Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Шигырьләр / Стихи - Кул Шариф страница 8

Шигырьләр / Стихи - Кул Шариф

Скачать книгу

белән күп сөйләдем, яздым, түздем,

      килдем моңа.

      Кирәк икән – үз ишегеңнән ку син (безне)

      читкә,

      Кирәк икән – Аллаһның Үзе, каршы алып,

      Безгә изгелеген кыйлсын иде.

      «Кешеләр арасыннан хәерле бер өммәт[29]

      чыгардым» аятеннән

      Өметем бар булсын иде ул Ходаның

      рәхмәтеннән.

      Безне Мөхәммәд пәйгамбәр өммәтеннән

      яратты ул,

      Мөхәммәд пәйгамбәрне дәлил итеп безгә

      җибәрде ул.

      «Ул кемсә[30] безгә шәфәгатьче (мәгънәви хуҗа)

      булды» аятеннән

      Кем котыла алсын ярдәмчесез,

      Мөхәммәд пәйгамбәр ярдәменнән башка?

      Аның[31] күңеле эзләр булса арадашчысыз

      изгеләрне, –

      Без бөтенебез җиде тәмуг-зиндан эчендә

      калырбыз бит.

      «Үзе эшләмәгән гамәлләрдән ничек халыкка

      нәсыйхәт бирер» аятендә

      Аңлатып бирде Ул: «кыямәт» дип

      аталган көндә,

      Үзе әйтеп тә, шул гамәлләрне үзе тотмаган

      галимгә,

      Әйтеп торыр өч йөз алтмыш бәла безгә.

      «Аллаһ теләгәнен эшләр: Ул алыр,

      Ул эшләр», – дигән сүздән,

      Ахыргы урын җәһәннәм булуыннан –

      газап чигүдән куркам.

      Без укыдык-белдек, әмма тотмадык

      Аллаһ нәсыйхәтеннән, –

      «Ни үкенеч! Әй, булса иде!» сүзләре генә

      юаныч безгә.

      Үзең бел дә ян инде, и Кол Шәриф,

      «Белем алам» дип, бөтен гомереңне үткәреп

      бетердең.

      Егет чакта тәүбә итү – Аллаһның

      ярдәме (ризыгы) кебек ул,

      Гөнаһларны ярлыка инде, Аллаһ, безнең.

      Кыйсса

      Кыйссаи Хөбби Хуҗа[32]

      Бисмиллаһ дип башлайын, атың берлән,

      йа Аллаһ[33],

      Мөселманлык башыдыр: ля илаһә иллаллаһ.

      Хәбиб тотып йаратдың Мөхәммәдиең

      нурыны[34],

      Андин алып йаратдың бу галәмнең барыны[35].

      Унсәкез мең галәмне – барчасыни йаратдуң,

      Айны-көнне йаратуб, аның берлән йар итдең[36].

      Гарше көрси, ләүх-каләм, хур гыйльмани

      йаратдың[37],

      Оҗмах-тәмуг барчасын Адәм өчүн йаратдың.

      Андин соңра йаратдың әүвәл Адәм сафины,

      Андин тугыруб таратдуң бу адәмнең

      барыны[38].

      Бу дөньядан күп үтде әнбийа һәм әүлийа,

      Барчасының рәһбәри Мөхәммәд Мостафа.

      Олугъ Сырның буенда[39] туксан тукыз

      һәм дәхи[40],

      Мең мәшаих сөрүри – Хуҗа Әхмәд Ясәви[41].

      Бу дастанни белсәңез: ир Хөббинең

      дастаны[42],

      Ихлас берлән тыңлаңыз – гашыйкларның

      бостаны.

      Хуҗа Әхмәднең наибе – Хәким ата

      Сөләйман[43],

      Әрвахына аларның Морадымны теләймән

Скачать книгу


<p>29</p>

Хәерле бер өммәт – Мөхәммәд пәйгамбәр өммәте (өммәт – бер пәйгамбәрнең дингә өндәгән халкы).

<p>30</p>

Ул кемсә – Мөхәммәд пәйгамбәр.

<p>31</p>

Аның – Мөхәммәд пәйгамбәрнең.

<p>32</p>

Искәрмәләр әсәрнең ахырында бирелә (ред.).

<p>33</p>

Китап нөсхәсендә: йа Илаһ! (йа Тәңре!).

<p>34</p>

Китапта: Хәбибүңне йаратдуң Мөхәммәдиең нурындан.

<p>35</p>

Китапта: Андин алуп барины аның илә йаратдуң.

<p>36</p>

Китапта: бар итдүң.

<p>37</p>

Китапта: хур косур Гыйльманны.

<p>38</p>

Бу ике юл кулъязмада болай бирелгән: Андин бина әйдәдең бу адәмнең барыни, Андин соң(ра) йаратдың әүвәл Адәм сафины.

<p>39</p>

Олугь Сыр – Сыр-Дәрья елгасы булырга кирәк.

<p>40</p>

Китапта: Олугъ Сирның буенда туксан дәхи һәм тукыз.

<p>41</p>

Хуҗа Әхмәд Ясәви – XII гасырда яшәгән атаклы төрки шагыйре, хикмәтләр авторы (1066 елда вафат). Ул Урта Азия халыклары арасында ислам динен тарату өлкәсендә зур эшчәнлек алып барган һәм шуның өчен соңыннан «изге» дип аталган шәхес. Аның әсәрләре Идел буенда безнең бабаларыбыз тарафыннан бик яратып укылганнар һәм Урта гасырлар татар поэзиясенә гаять зур йогынты ясаганнар. Кол Шәрифнең бу поэмасында да Хуҗа Әхмәд Ясәвинең һәм аның укучысы, шагыйрь Сөләйман Бакырганиның көчле тәэсире сизелә.

<p>42</p>

Ир Хөбби – Хәким ата Сөләйманның, ягъни XII гасырда яшәп иҗат иткән танылган суфи шагыйрь Сөләйман Бакырганиның улы.

<p>43</p>

Хәким ата Сөләйман – XII гасырның танылган шагыйре Сөләйман Бакыргани (1088 елда вафат).