ağlayırsan? Boyun ucadır, ucaboy xoşuma gəlir, uzun barmaqlarınızı istədiyiniz kimi hərəkət etdirirsiniz, niyə bunlara sevinmirsiniz? Sənə bir məsləhətim var, həmişə qollarına qara manjetlər tax… Yox… mən səni tərifləyirəm, sənsə yenə ağlayırsan? Axı, sən həyatın ağırlığını daşımağı bacaran adamsan.
Bax, biz əslində lazımsız olan müharibə maşınları düzəldirik, qüllələr, divarlar inşa edirik, ipək pərdələr hazırlayırıq. Vaxtımız olsaydı, bunların hamısına təəccüblənərdik. Və özümüzü boşluqda saxlaya bilirik, yıxılmırıq, yarasalardan çirkin olsaq da, uçmağa çalışırıq. Və gözəl bir gün heç kəs: “İlahi, bu gün nə gözəl bir gündür” deməyimizə mane ola bilməyəcək; çünki yer üzünə yerləşdikdən sonra, öz razılığımızla burada yaşamağa davam edirik.
Biz qardakı ağac kötükləri kimiyik. Onlar torpağın üzərinə qoyulmuş kimi görünür və adama elə gəlir ki, yüngül bir təkanla bu kötükləri yerindən tərpətmək olar. Amma yox, bu mümkün deyil, çünki onlar torpağa möhkəm bağlıdırlar. Amma hətta bu da yalnız zahirən belə görünür.
Düşüncələr ağlamağıma mane olurdu: “İndi gecədir, heç kəs bu an deyəcəyim sözlərə görə sabah məni qınaya bilməz, çünki bunları yuxuda da danışa bilərəm”.
Sonra dedim:
– Bəli, hamısı doğrudur, amma biz nədən danışırdıq? Göy üzündəki işıqlardan danışa bilməzdik axı, çünki binanın giriş qapısından içəri keçib dayanmışdıq. Yox… bu barədə də danışa bilərdik, əgər azad danışa biliriksə, heç bir hədəfə və həqiqətə can atmasaq da, bunu sadəcə zarafat və əylənmək üçün edirik. Siz bağçadakı qadının hekayətini mənə bir dəfə də danışa bilərsizmi? Nə füsunkar, nə ağıllı bir qadındır bu! Özümüzü onun kimi aparmalıyıq. O mənim çox xoşuma gəlir! Sizi görüb güdməyim də xoş bir təsadüfdür. Sizinlə söhbət etməkdən böyük zövq aldım. Bəlkə də indiyə qədər qəsdən öyrənmədiyim bəzi şeyləri sizdən eşitdim.
Razı görünürdü. İnsan bədəninə toxunduqda özümü həmişə pis hiss etsəm də, onu qucaqlamalı idim.
Sonra binanın giriş qapısından açıq havaya çıxdıq. Dostum bir neçə bulud parçasını üfləyib kənara itələdiyi üçün qarşımızda ulduzlu ənginlik açılmışdı. Dostum zorla yeriyirdi.
e) Gombulun ölümü
Hər şey birdən-birə hərəkətə gəlib, sürətlə uzaqlara çəkildi. Çayın suları yarğandan aşağı yönəldi, amma axıb getməməyə çalışdı, uçurumun çatlaq və çopur kənarında bir müddət ləpələndikdən sonra dumanlı damcı topası kimi dalğa-dalğa aşağı yuvarlandı.
Gombul daha danışa bilmirdi; suyun içində bilaixtiyar dövrə vuraraq, sürətlə axan uğultulu şəlalədə yoxa çıxdı.
Ömrümdə çox əyləncələr görmüş mən sahildə dayanıb buna baxırdım.
– Ağciyərlərimiz nə edə bilər ki! – deyə qışqırdım, – Tez-tez nəfəs alsanız, özünüz, öz içinizdəki zəhərdən boğulacaqsınız, yavaş nəfəs alsanız, tənəffüs üçün yararsız havadan, təlatümə gəlmiş nəsnələrdən boğulacaqsınız. Uyğun tempi axtarmağa başlasanız, elə bu axtarış üzündən həlak olacaqsınız.
Bu zaman çayın sahili hədsiz dərəcədə genişləndi, bununla belə, ovcumun içi ilə uzaqdan çox kiçik görünən yol işarəsinin dəmir lövhəsinə toxundum. Bunu anlaya bilmədim. Axı, boyum qısa idi və sanki həmişəkindən daha qısa görünürdü, buna görə də möhkəm silkələnən ağ giləmeyvəli kol məndən xeyli hündür idi. Gözümdən qaçmamışdı bu, çünki elə indicə kolun yanından keçmişdim.
Bununla belə yanılmışdım; çünki əllərim o qədər nəhəng idi ki, geniş bir ərazinin üstünə çökmüş yağış buludlarına bənzəyirdi; amma onlardan daha tələskən idi. Bilmirəm, onlar mənim zavallı başımı nə üçün əzmək istəyirdilər.
Axı, mənim başım qarışqa yumurtası boyda ancaq olardı, amma bir az zədələndiyi üçün tam yumru deyildi. Onu yazıq-yazıq fırlatmağa başladım, çünki gözlərimdəki ifadəni ayırd etmək mümkün deyildi; bu qədər kiçik idi gözlərim.
Amma ayaqlarım, bu əcaib ayaqlarım meşəli dağların üzərində dincəlir və kənd ovalıqlarına kölgə salırdı. Onlar böyüyürdülər, dayanmadan böyüyürdülər! Və heç bir ərazinin olmadığı boşluğa doğru uzanmağa başlamışdılar, uzunluqları isə mənim görmə həddimi çoxdan aşmışdı.
Amma yox, elə deyil… mən balacayam, hələlik boyum qısadır… və yuvarlanıram… yuvarlanıram… dağlarda qar uçqunuyam! Ey yoldan keçənlər, xahiş edirəm deyin, mənim boyum nə qədərdir; bu qollarımı, ayaqlarımı ölçün, nə olar…
III
– Axı, bu necə olur? – mənimlə qonaqlıqdan çıxıb, Laurenziberq dağına gedən cığırların birində sakitcə yanımda yeriyən tanışım dedi. – Bir dəqiqə ayaq saxlayın ki, bunu dərk edə bilim… Bilirsizmi, mən bir işi başa çatdırmalıyam. O qədər çətindir ki… doğrudur, aydın gecədir, amma hava soyuqdur, üstəlik bəzən adama elə gəlir ki, qəzəbli külək bu akasiya ağaclarının yerini dəyişdirir.
Bir az qarla bəzənmiş bağban evinin Ay işığındakı kölgəsi maili yola düşmüşdü. Qapının yanındakı skamyanı gördükdə əlimi qaldırıb göstərdim; çünki cəsarətim yox idi və məzəmmət ediləcəyimi gözləyirdim, buna görə də sol əlimi sinəmin üstünə qoydum.
Tanışım qəşəng geyiminə heyfi gəlmədən qəmgin halda skamyada oturdu, dirsəklərini budlarının üstünə qoyub, alnını barmaqlarının uclarına dayayaraq məni təəccübləndirdi.
– Bəli, indi bunları söyləyəcəyəm. Bilirsinizmi, mən nizamlı həyat sürürəm, həyatımda heç bir şeyə irad tutmaq mümkün deyil, hər şey öz qaydasında gedir. İçində olduğum mühitin çoxdan alışdığı bədbəxtlik, ətrafımın və özümün də məmnuniyyətlə baxıb gördüyümüz kimi, məndən də yan keçmədi və sonra bu ümumi xoşbəxtlik özünü çox gözlətmədi, bəzən mən özüm də dar çevrədə bu xoşbəxtlik haqqında danışdım. Bəli, indiyə qədər əsl məhəbbətlə heç kəsi sevməmişdim. Bəzən buna təəssüf edir, amma çətin vəziyyətə düşdükdə sevdiyimi söyləyərdim. Amma indi bunu deməyə məcburam: bəli, mən aşiq olmuşam və yəqin ki, eşqin həyəcanı içindəyəm. Mən ehtiraslı aşiqəm, əlbəttə, qızlar beləsini arzulayırlar. Amma əvvəldən məndə olan bu çatızmazlığın əlaqələrimə tamamilə şən və əyləncəli bir istiqamət verdiyini unuda bilərdimmi?
– Sakit olun, – yalnız özüm haqqında düşünərək sakitcə dedim. – Axı, eşitdiyimə görə, sizin sevgiliniz gözəldir.
– Bəli, gözəldir. Onunla yanaşı oturduqda həmişə bunu düşünürəm:
