полициядан қўрқадиган давлат деганими? Ёки фуқаролари полицияга ишонадиган давлатми? Грузияда полицияга ишониш даражаси ҳаддан ташқари юқори бўлиб, 70 фоиздан ортади12. 2005–2010 йиллар давомида ўтказилган кўплаб сўровларда полиция фуқароларнинг энг ишонадиган институтлари қаторидан доимий равишда жой олиб келмоқда ва черков ҳамда қуролли кучлардан кейинги ўринни эгаллаган.13 Кўплаб бошқа мамлакатларнинг, шунингдек, Россиянинг ҳам ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари бундай эътироф ҳақида фақат орзу қилишлари мумкин, холос.
Энг аввало, шахсий таркибнинг ҳалоллиги ва виждонлилиги, жиноятларни рўйхатга олиш тартибининг ўзгаргани (жиноят содир этилганлик факти ҳақидаги ҳар қандай маълумот дастлабки тергов бошлаш учун асос бўлади) ва жиноятчилик даражасининг кескин камайиши каби кўплаб омиллар полицияга бўлган юқори даражадаги ишончнинг асосини ташкил этган. Масалан, шахсга қаратилган оғир жиноятлар (қотиллик, қасддан соғлиққа оғир даражада зиён етказиш, зўрлаш, талон-торож қилиш) сони охирги 5 йил ичида илгари орзу қилинмаган даражада – уч баравар(!) камайди.
Албатта, мазкур баёнотда субъектив баҳолаш элементлари мавжуд бўлса-да, шунга қарамай, “грузин полицияси мўъжизаси” муаллифларидан бири саналадиган Ички ишлар вазири Вано Мерабишвилининг ҳис-туйғуларини тушуниш мумкин: “Агарда бу полиция давлати деб аталса, у ҳолда мен Грузиянинг полиция давлати эканлигидан фахрланаман!”14
Шахсга қаратилган оғир жиноятлар сони, ҳар 100 минг аҳолига нисбатан. Манба: Грузия статистика хизмати (www. geostat.ge/index.php?action=page&p_id=602&lang=eng) маълумотлари бўйича ҳисобланган.
13. Саакашвилини Грузияда барча ёмон кўради.
Демократик жамиятда фуқароларнинг ҳокимиятга муносабати сайловлар деб аталадиган восита ёрда мида аниқланади.15
Атиргуллар инқилоби тугаган заҳоти Михаил Саакашвилининг юқори даражада қўллаб-қувватланиши сабабини Шеварднадзе режимининг қулаши оқибатида фуқароларни қамраб олган эйфория ҳолати билан тушунтириш мумкиндир. Лекин тўрт йил давом этган ислоҳотлардан сўнг 2008 йил январидаги иккинчи президентлик сайловлари вақтида Саакашвилининг қўллаб-қувватланишини у ва жамоаси амалга оширган ўзгаришларнинг сифатига ҳам, услубларига ҳам, натижаларига ҳам берилган баҳо, деб қабул қилиш тўғри бўлади.
Грузиядаги президент ва парламент сайловларида овоз бериш натижалари, 2004–2008 йиллар (фоиз ҳисобида).
Манба: Грузия Марказий сайлов комиссияси.
Бундан ташқари, 2008 йилда ҳукмрон партия Президентдан ҳам кўпроқ овоз олди, бу эса фуқароларнинг алоҳида бир шахсдан кўра мамлакатнинг умумий ривожланиш векторини қўллаб-қувватлаётганини кўрсатади. Сайловчилар танлаган йўлларидан афсус чекмаганини 2010 йил майда маҳаллий ўзини ўзи бошқариш органларига бўлган сайловлар натижалари исботлади. Мазкур сайловларда 65,8 фоиз овоз олган Саакашвилининг “Умуммиллий
IRI, USAID, Baltic Surveys // The Gallup Organization, IPM Georgian National Study, September 27 – October 7, 2010Б www.iri.org.
Ibid.
Виноградов Д. “Грузинский опыт реформы МВД: обыватели довольны, оппозиция – наоборот” //
Айтгандек, сайловлар натижалари жамиятга нафақат натижавий рақамлар кўринишида тақдим этилади, МСК сайтида барча участка сайлов комиссияларининг сканерланган протоколларини кўриш мумкин (Грузия Марказий сайлов комиссияси сайти www. results.cec.gov.ge).
