үөрэхтэнэрин сөбүлүө суохтаах. Итиэннэ кыыһын коммунист, комсомол уйата куоракка ыытарын даҕаны кэрэйиэҕэ. “Онон дьэ, быраһаай, Якутскай! Быраһаай, техникум! Быраһаайдарыҥ, ыарыһахтарым! Доҕотторум…” Ити эрээри бу балтараа сыл устатыгар кини соччо-бачча доҕоттордоммокко эрэ арахта дуу, тугуй? Кини соторутааҕыга диэри биир курска үөрэнэр оҕолорун доҕотторум диирэ. Тоҕо да оннук саныа суох этэй? Бииргэ үөрэнэрэ, бииргэ оонньуура, үөрэрэ, бииргэ үлэлиирэ ээ. Онтуката сыыһа эбит. Ону комсомольскай мунньах үчүгэйдик өйдөттө. Ол да буоллар, төһө да бэйэлэрин кэккэлэриттэн үүрбүттэрин иһин, Кыыча кинилэргэ өстүйбэт. Дьиҥинэн кинилэр сөпкө гыннахтара дии. Баай дьадаҥыга, дьадаҥы баайга атас, доҕор буолуон сатаммат. Били этэллэригэр дылы, аҥаара күрдьэх маһа, аҥаара таҥара маһа. Кинилэри иллэһиннэрэн холбооттуур күүс бу күн сиригэр суох. Кыыча – баай кыыһа. Өстөөх кыыһа. Ону кинилэр тоҕо итэҕэйиэхтээхтэрий? Тоҕо эрэллээх доҕорунан ааҕыахтаахтарый? Сөпкө үүрбүккүт, оҕолоор…
Оо, ол эрээри, оҕолоор, эһиги сыыһаҕыт ээ: Кыыча баай Аргыылаптан төрөөбүт, киниэхэ иитиллибит эрэ буруйдаах. Эһиги тоҕо кини сүрэҕэ тугу сөбүлүүрүн, санаата ханна салалларын билиэххитин баҕарбаккытый? Балтараа сыл эһиги ортоҕутугар, эһигини кытта биир олоҕунан олорон, эһиги үөрэтэргитин үөрэтэн, эһиги идеалгытыгар уһуйуллан сылдьыбыта барыта киниэхэ суола суох ааспыта буолуо диигит дуо? Балтараа сыл кыһыл Дьокуускай көҥүл салгынынан тыыммыта, кини революционнай тыалларыгар эрчиллибитэ барыта суолтата суоҕа эбитэ буолуо дуо? Бастаан көннөрү интэриэһиргээн, өйдөөбөккө ыарырҕата-ыарырҕата, кэлин улам умсугуйан, таттаран ааҕыталаабыт үгүс кинигэлэрэ – политграмота учебниктара, “Коммунистическай манифест”, Плеханов, Ленин, Крупская – сымыйанан хаҕыра үүммэтэх, кырдьыкка аһаҕас сүрэххэ ол барыта хайдах тиийиэхтэрэ суоҕай? “Оттон Томмот… Кини баай аймахха кыр өһө, коммунизм идеятыгар муҥура суох бэриниитэ, пролетариат кыайыытыгар үрдүк итэҕэлэ… Кини ол өһүн, ол бэриниитин, ол итэҕэлин миэхэ эмиэ биэрбитэ. Ону мин, аатыгар эрэ буолбакка, ис сүрэхпинэн ылыммыппын билэрэ. Ол иһин миэхэ эрэнэрэ. Ити иһин этэбин ээ мин, оҕолоор, эһиги сыыстыгыт диэн. Мин эһиги комсомольскай мунньахтан холдьохпут Аргыылабаҕыт буолбатахпын. Мин атыммын. Мин Томмот мэктиэлээбит Кыычатабын. Эһигини кытта бииргэ саҥа олоххо, үлэһит дьон бары дьоллонор олохторугар дьулуһар Кыычабын. Ону эһиги киэр астыгыт. Сыыстардыгыт да, эһиги буруйгут суох. Эһиги ити курдук этиэхтээх этигит. Оччоҕо ким буруйдааҕый? Ким?..
Бүгүн мин үөрэхпэр тиийбэтим. Сарсын эмиэ суох буолуом. Өйүүн эмиэ. Сүппүт аатырыам. Онтон илин тахсыбытым иһиллиэ. Ону эһиги, бука, дьиктиргиэххит суоҕа. Баай кыыһа, барыах киһи, бардаҕа диэххит. Өссө “барбыт” диэххит суоҕа, “баай дьонугар күрээбит” диэххит. Сөпкө үүрбүппүт диэн революционнай сэргэххитин хайҕаныаххыт. Томмокко туһуланар тылгыт өссө ордук кырыктанара, киниэхэ сүктэрэр буруйгут өссө ордук ыарыыра чахчы…”
Кыыча, саҥа таһаара сатаан ыҥырана-ыҥырана,
