Санатыма дуу, ааспыты…. Огдо
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Санатыма дуу, ааспыты… - Огдо страница 15
Тыл этээччи тойоттор, кинилэри хартыына курдук арыаллааччы хотуттар уһуннук да эҕэрдэлээн эккэлэспиттэрэ. Дьүүлүн-дьаабытын арааран өйдүү сатаабыт да киһи бу күүгээҥҥэ, ньамалаһыыга чуо маннык эбит диэн этиини-тыыныыны иилэ хабан өйдүүрүгэр уустук курдуга. Киһи тугу да сатаан долоҕойугар тиэрпэтин хатылаан да биэрдилэр. Тараҕай буолара чугаһаабыт, чолбодуйбут кытаанах харахтаах тамада тулуйбакка тиэтэтиитэ, устунан кыйахана сыһыыта да лаппа итийбит-кутуйбут эҕэрдэлээччилэри тохтоппотоҕо.
Үксэ үөрүү өрөгөйдөөх тыллара, сааһыламматах нууччалыы-сахалыы омуннаах соҕус тойук барыта Ульзанаҕа уонна кини төрөппүттэригэр ананна. Кыыһы хайгыыртан быыс булбатах дьон булгуччу уураһар сокуоннаахтарыттан Толя да салҕа быһыытыйда. Бакаал тутуурдаах ыалдьыттар бэлэхтэрин, баһаам үлүгэр бакыаттаах үптэрин кэлэ-кэлэ, кэтит остуолу нөҥүөлээн, тардыллыбыт аһы тоҕо көтүөхтүү тарбачыһан, кыыс нарын илиитигэр куду анньаллар. Зана-Заночка ону барытын атаҕын анныгар кумааҕы суумкаҕа уга олорор. Ол тухары күннүү сырдык мичээрэ кини сирэйигэр кыра да түгэҥҥэ уостубат. Сотору-сотору кыыс атаҕын иминэн били суумканы бигээн көрөр түбүктээх, онтон эмиэ да сандаарыс гына түһээт, Толяҕа эргиллэн чап-чараастык лыҥкыныыр:
– Толик, свадебнай путешествиебытыгар туттуохтаах долларбыт суумкабытын толороору гынна дии. Өссө биэрдэхтэринэ, эн сиэпкэр угуом, сөп дуо? Онтон кэнники ылыам буоллаҕа дии, – киһи эрэ таптыахтык эйэргээн, араастаан кылап-халап көрөн, минньигэс-минньигэстик мускуллаҥнаан, Заночка барахсан эппитин толортороо ини.
Туораттан көрөөччүлэр таптал уотугар умайан баран билигин да умулла, уоскуйа илик кэрэчээн кыыһы манньыйа одуулууллар. Дьол диэн ити буоллаҕа дии саныыллар. Күтүөт уол чахчы дуоспуруннаах дииллэрэ кырдьык быһыылаах, солуута суох саҥарбыта да иһиллибэт, биирдэ алҕас мүчүк гынан ылбакка, арааһа, саҥа аймахтарын, олор сибээстэрин иһигэр «буһара» олордоҕо диэн дьон быһалыы тойонноон кэбистилэр.
Ити тухары Толя атыны саныы олорбута. Киниэхэ сөбө суох эйгэҕэ күүс өттүнэн буолбакка, бэйэтин көҥүлүнэн киирдэҕэ. Киирдэҕэ да диэн, киирэн биэрдэҕэ эбээт. Ульзананы билбитэ үс сыл буолла бадахтаах. Хаһан эрэ, ханнатын өйдөөбөт, биир быстах хампаанньаҕа билсибиттэрэ. Кини хаһан да бу кыыһы сэҥээрбэтэ ээ. Олус атааҕын, ону ааһан кыратык акаары соҕустук быһыыланарын сонньуйа көрөрө.
Дьэ, быстахха былдьатыы диэн Толя туһугар тоһуйан туран тосхойоохтообута. Сураҕа, уол аҕата Ульзана ийэтиниин урут бырайыактыыр институкка бииргэ үлэлээбиттэрэ үһү. Биирдэ ол өлүү түбэлтэлээх, алҕас биллэн, иһиллэн ааспыттаах.
Былырыын этэ. Розалия Аманатовна, кэм да түбэһиэх быатыгар диэ, тобус-толору суумкалары туппутунан, куттаммыт тугут оҕотун курдук көрбүтүнэн, халтарааҥҥа охтумаары нэһиилэ чирэстэһэн иһэрин көрөн, уол дьиэтигэр тиэрдибитэ.
Ааны Зана аспыта. Куолутунан омуннуран-төлөннүрэн,