жон таслим қилса, Қиёматдаги дод-фарёдидан наф бўлармикин? Бир чойхонада шахмат, нарди, қарта ўйнаб ўтирганларни кўргандим. Уларнинг аксари “ҳожи”лар экан. Беш вақт намозни масжидда ўқиб, орадаги вақтни чойхонада ўтказар эканлар. Ажабки, шахмат ўйнаб туриб “шоҳ!” ёки “мот!” деган сўз билан жонлари чиқиши мумкинлигини ўйлашмаса?! Ана ўшанда… (Аллоҳ сақласин!) шахматда “мот” бўлмайдилар-у, аммо иймон бобида мот бўладилар, охират саодатини бой берадилар…
Ўшанда у биродарларга бир ривоят сўзлаш истаги туғилган эди:
Дейдиларки, жон чиқар вақтида одамнинг ичи олов каби ёниб, қизир экан, ташналикдан азоб чекар экан. Шунда ўлим талвасасидаги одамга шайтон алайҳилаъна қўлида бир коса зилол сув билан кўринар экан. Дер эканки: “Мен сени ташналик азобидан қутқараман, фақат сен “Худо йўқ, пайғамбари ёлғончи” десанг бас”. Иймони заиф кимсалар бу васваса қармоғига илинар эканлар. Тақвода собит мўъмин эса калима келтириб шайтонни ҳайдар экан. Шунда шайтон унинг оёқ томонига ўтиб, зилол сувни кўз-кўз қилиб яна васваса тўрига ўрар экан…
Умри тақво либосида ўтган бир мўъмин ўлимни кутиш тараддудида ётганида биродарлари йўқлаб келишибди. Мўъмин сўнгги нафасларини олаётганида биродарлари “Ла илаҳа иллоллоҳ”, деб калима келтиринг”, деб эслатишибди. Бунга жавобан мўъмин “Мен бу гапни ҳаргиз айтмасман”, деб пичирлабди-ю, жон берибди. Буни эшитган биродарлари кўп маъюс бўлишибди. “Дўстимиз иймонсиз кетди-я!” деган гумонда йиғлашибди.
Орадан кунлар ўтиб улардан бири тушида вафот этган биродарини кўрибди. Оппоқ либос кийиб олган биродари жаннат боғларида юрганмиш. “Биз сизни иймонсиз кетди, деб армонда эдик, Аллоҳ сизни буюк ажр билан сийлабди-ку?” деб савол берибди. “Ажабланманг, дўстим, – дебди вафот топган банда, – сизлар уйга кириб келганингизда мен шайтони алайҳилаъна билан олишиб ётиб эдим. У менга васваса қилиб “Худо йўқ, пайғамбари алдамчи” демоқликни амр этди. Мен сизларга эмас, у лаънати шайтонга қараб “Бу гапни ҳаргиз айтмасман”, деб эдим. Жонимни иймон калимаси билан топширганим эвазига Аллоҳ мени сийлади”…
Умр яхшиликлар билан бирга дўстлардан айрилиш йиллари ҳамдир. Дўстлар бирин-кетин бизларни ҳам, дунёни ҳам ташлаб кетадилар. Яна қанча дўстни сўнгги манзилга узатар эканмиз? Бизни қайси дўстларимиз кузатар эканлар?
Киши ҳаётида дийдор ҳам, айрилиқ ҳам кўп. Зийракроқ разм солсак, ҳаёт учрашув ва ўлимдан иборатга ўхшаб кўринади. Қай бири кўпроқ?.. Учрашган, танишган, кўнгил қўйганларимизни ўлим аёвсиз равишда бизлардан юлиб олади. Бирида қайғурамиз, иккинчисида… Одамлар билан учраша-учраша оқибат ўлим билан ҳам учрашамиз. Бизнинг бу сўнгги учрашувимиз кимнидир қайғуга солар, кимнидир эса…
Фоний дунёдаги ҳар қандай дийдорнинг оқибати –айрилиқдир. Одамлар охир-оқибат айрилиқ майини ичмоқ учун учрашадилар. Бу дунёда ҳар бир нарса омонат бўлгани каби дийдор ҳам омонат. Боқий дийдор фақат жаннатдир. Энг бахтли дийдор ҳам ўша маконда. Узил-кесил айрилмоқлик ҳам Қиёматда содир бўлади. Унга қадар
