— powiazac; tu: skuc.
3
wojewodztwo braclawskie — w XVII w. wojewodztwo nalezace do Malopolski, sasiadujace z woj. kijowskim i podolskim; Braclaw — miasto na srodkowej Ukrainie.
4
run — tu: roslinnosc, trawy.
5
rozlog — dolina nieckowata o lagodnych zboczach.
6
roj — rodzina pszczol.
7
Rus — wschodnia Slowianszczyzna; tu: Ukraina.
8
Czehryn a. Czehryn (ukr. Czyhyryn) — miasto na srodkowej Ukrainie, polozone nad Tasmina, doplywem srodkowego Dniepru, jedna z najdalej wysunietych twierdz Rzeczypospolitej.
9
Human — miasto na srodkowej Ukrainie, w XVII w. rezydencja magnatow Kalinowskich, twierdza polska.
10
liman — zatoka u ujscia doliny rzecznej do morza.
11
Niz a. Zaporoze — kraina ponizej porohow Dniepru, zamieszkana przez spolecznosc Kozakow zaporoskich.
12
poroh (ukr.: prog) — naturalna zapora skalna na rzece, uniemozliwiajaca swobodna zegluge; kraina ponizej porohow Dniepru nazywala sie Nizem albo Zaporozem i byla zamieszkana przez spolecznosc Kozakow zaporoskich.
13
polanka — oboz kozacki.
14
de nomine (lac.) — z nazwy.
15
suhak — ssak kretorogi, spokrewniony z gazelami, dzis zyje tylko w Azji Srodkowej, w XVII w. mozna go bylo spotkac na terenie calej dzisiejszej Ukrainy.
16
wataha — tu: zbieranina uzbrojonych, groznych ludzi.
17
czambul (z tur. czapul: zagon) — oddzial tatarski, dokonujacy najazdow w glebi terytorium przeciwnika, w celu odwrocenia jego uwagi od dzialan sil glownych.
18
woloski — z Woloszczyzny; Woloszczyzna — panstwo na terenach dzisiejszej pld. Rumunii, rzadzone przez hospodara i zalezne od Imperium Osmanskiego.
19
Buczacki Jazlowiecki, Teodoryk (zm. 1456) — kasztelan halicki i kamieniecki, starosta podolski, obronca Podola przed Tatarami.
20
klangor — krzyk zurawia.
21
bodiak (ukr.) — oset.
22
bodiak (ukr.) — oset.
23
samopal — prymitywna bron palna, uzywana przez Kozakow w XVI i XVII w.
24
jezdzce — dzis popr. forma M. lm: jezdzcy.
25
rozegrywala — dzis popr.: rozgrywala.
26
oczeret (ukr.) — trzcina.
27
Dzikie Pola — stepowa kraina nad dolnym Dnieprem, w XVII w. prawie niezamieszkana, schronienie dla Kozakow, zbiegow i koczownikow, pas ziemi niczyjej miedzy Rzeczapospolita a tatarskim Chanatem Krymskim.
28
barwa — umundurowanie lub element stroju, swiadczacy o przynaleznosci noszacego.
29
kapuza (z lac. caput: glowa) — futrzana czapka-uszanka.
30
arkan — bicz, sznur, uzywany przez Tatarow do walki; lasso.
31
chan — wladca tatarski.
32
rozkulbaczyc — rozsiodlac, przygotowac do odpoczynku; kulbaka — rodzaj siodla.
33
oczeret (ukr.) — trzcina; tu: suche liscie na podpalke.
34
zadzierzystosc — sklonnosc do zaczepki, do szukania zwady, zadziornosc.
35
drop — najciezszy latajacy ptak na swiecie, gatunek ginacy, w Polsce objety scisla ochrona.
36
pardwa — ptak z rodziny kurowatych, podobny do kuropatwy lub bazanta, obecnie w Polsce wlasciwie nie wystepuje.
37
suhak — ssak kretorogi, spokrewniony z gazelami, dzis zyje tylko w Azji Srodkowej, w XVII w. mozna go bylo spotkac na terenie calej dzisiejszej Ukrainy.
