кебек. Түзик әле, атлыйк әле. Менә бит Шурага әллә ни ерак калмаган, вак агачлыкта кар ул кадәр эремәгән дә икән. Куак төпләрендә хәтта эзләр дә аермачык күренә. Бар икән дөньяда бездән башка да җан ияләре. Әнә кош эзе. Зиректән коелган бөреләрне чүпләгән. Ә арырак куян эзе. Якында гына ай-яй зур эз, бүренең үзенеке, ахрысы.
Нишләп шулай сөенә адәм баласы эз күрүгә? Җан җанга тартыла микән? Эзләр генәме? Башны күтәргән идем, каршымда ук янә бер җан иясе – песиле тал. Язның беренче хәбәрчеләре – көмеш песиләр – шундый җылы, шундый мөлаем булып тоелдылар, аларга битне, иреннәрне тидерәсе килеп китте.
Шураның сулышы ерактан ук сизелде. Исәнме, яшьлегем елгасы! Дулкынланып, ярыңда басып торам. Елга инде урыны-урыны белән боздан арчылган. Байтак күтәрелгән дә. Аның гайрәтле көч белән тулыша баруы, тыелгысыз ашкынуы күңелне тибрәтә. Шул ук вакытта аның шушындый эчке, серле халәтенә озак текәлеп тору уңайсыз да кебек. Ташыр минутына да санаулы гына сәгатьләр калган. Шул мәлдә ул тәмам тугарылыр, үзен дә, хис-тойгыларын, холкын да – бөтен барлыгын күрсәтер. Ни тын елгалар да, барыбер ярларына утырасыларын белеп торып, елына бер ташып-шашып ала.
Чыннан да, җан җанга тартыла шул. Елга тирәсенә дә җан ияләре күбрәк елыша. Әнә иске тегермән артында тал агачлары егылган. Барып карасам, кондыз «кухня» сы. Ай-яй тешләре үткен икән, өтерге, балта белән дә болай җыйнак, шома итеп юнып-чабып булмас.
Ул да түгел, тегермән өе янындагы агачлыктан шы-ы-ыр иткән көчле бер тавыш тирә-якны сискәндереп җибәрде. Кемдер иске тегермән өенең түбә тактасын куптарды дип торам. Текәлебрәк карасам – тукран лабаса. Үзенә шулай пар чакыра икән. «Гади тук-тук белән башын әйләндереп булмас» дип, сәер көчле тавыш белән җәлеп итмәкче, күрәсең.
Алай икән, бу табигатьтә без әле, шөкер, ялгыз түгелбез икән, бар икән әле безнең җандашлар, җирдәшләребез.
Кайтыр юлга шундый көр уйлар белән кузгалсам да, тагын бик тиз арылды, чөнки басу юлы тәмам изрәп беткән иде. Читтә түгел, юлның уртасында да чаңгылар бата, аларны чыптыр-чыптыр сөйри-сөйри аяклар лычма чыланды, һәр адым – әҗәл, минут саен туктап ял итмичә булмый. Ничек менеп җитәргә инде?!
Өстәвенә җанны тагын шомлы тынлык буарга тотынды. Ник бер җан иясенә ишарә булсын, ком чүлендә диярсең. Өзеклек дип юкка әйтмиләр инде – юллар өзелә, кешеләр арасы өзелә, табигать белән кеше арасы…
Тукта, чү! Бар бит тавыш. Тургай түгелме! Тыңла, тыңла, ычкындырма, җибәрмә!
Тургай шул! Хәтта икәү. Баш өстендә генә, әллә ни биектә дә түгел үзләре, бер-берсенә бик якыннар. Талпыныпмы-талпыналар, сайрапмы-сайрыйлар. Моң челтери, моң бөркелә. Әмма күңелнең иң нәзек кыллары тоя: бу әле чын сайрау түгел. Бу әле булачак сайрауларның башы гына, канатларны, тамак төпләрен сынап карау гына бугай. Әллә дулкынланудан шулай икеләнебрәк, каушабрак чыгамы тавышлары – туган як басуларына кайтып җитүгә сөенеп дулкынланганнармы? «Ят исләр бар, мондый җирдә бала чыгарып, үстереп булырмы?» дип шикләнәләрме әллә?
Ә күңел, аларны тыңлап, барыбер тантана итә. Быел беренче
