ды ўрэшце пагадзіліся ехаць на суд да пана.
Прыехалі, а пана дома няма.
– Рассудзі хоць ты нас, – папрасілі дзядзькі прыёмную панаву дачку.
Высветліла дзяўчынка, што ў іх за справа, і прыняла рашэнне:
– Няхай той з вас, чыя кабыла, выпража яе з калёс і вядзе ў адзін бок, а той, чые калёсы, няхай цягне іх на сабе ў іншы бок. За кім жарабя пабяжыць, той і гаспадар яго.
Мужыкі так і зрабілі. Жарабя за кабылаю пабегла – на гэтым і спрэчка скончылася.
Вярнуўся пан з-за мяжы і пачуў, што разумная дзяўчынка без яго суд праводзіла. Разгневаўся ён, пачаў крычаць:
– Чаму не паслухалася мяне?! Ты мне больш не дачка! Бяры, што пажадаеш, сабе з маёнтка і вяртайся туды, адкуль прыйшла, каб я цябе тут ужо не бачыў!
– Добра, – згадзілася дзяўчынка. – Але мне хочацца на адыход цябе віном пачаставаць.
– Частуй, – буркнуў пан, – толькі хутчэй.
Напаіла яго дзяўчынка віном, пан і заснуў без памяці. Загадала яна тады слугам запрэгчы каня, пакласці пана ў карэту, і павезла яго ў бацькоўскую хату. А там яго знялі з карэты і перанеслі ў сенцы на салому:
– Вось табе пасцель замест пярын. Ачухвайся тут!
Прачнуўся назаўтра пан, агледзеўся: дзе ж гэта ён? Потым убачыў прыёмную дачку, якую прагнаў, і пытаецца:
– Чаму я ляжу тут, у бруднай мужыцкай хаце?
– Сам так захацеў, – смяецца дзяўчынка. – Ты ж мне сказаў: «Бяры, што пажадаеш, сабе з маёнтка і вяртайся туды, адкуль прыйшла». Вось я і ўзяла цябе. Так што ўставай, ідзі замест майго бацькі паншчыну адбываць. Ты мужчына дужы, работнік з цябе можа атрымацца нядрэнны.
Пачуўшы гэта, пан усхапіўся і так драпануў назад у свой маёнтак, што толькі яго і бачылі. Нават ад коней з карэтаю адрокся.
Рускія
Каша з сякеры
Стары салдат ішоў на пабыўку. Стаміўся ў дарозе, есці хочацца. Дайшоў ён да вёскі, пастукаўся ў першую хату:
– Пусціце адпачыць падарожнага чалавека!
Дзверы адчыніла старая.
– Заходзь, салдат.
– А ці няма ў цябе, гаспадынька, паесці чаго?
У старой усяго ўдосталь, а салдату пашкадавала, прыкінулася ўбогаю.
– Вой, добры чалавек, і сама сёння нічога не ела: няма.
– Ну, няма дык няма, – кажа салдат.
Ды тут ён заўважае сякеру пад лаваю.
– Калі няма нічога іншага, то можна зварыць кашу і з сякеры.
Гаспадыня ажно рот разявіла.
– Як гэта з сякеры кашу зварыць?
– А вось так, давай чыгунок.
Старая прынесла чыгунок, салдат сякеру памыў, паклаў у чыгунок, наліў вады і паставіў на агонь.
Баба на салдата глядзіць, вачэй не зводзіць.
Узяў салдат лыжку, памешвае варыва, каштуе.
– Ну, як? – цікавіцца старая.
– Хутка будзе гатова, – адказвае салдат, – шкада толькі, няма чым пасаліць.
