На якога ні зірне, той дрыжыць; на якога руку ні пакладзе – той з ног валіцца…
Не мог выбраць Іван-царэвіч каня па розуме. Ідзе павесіўшы буяную галаву. Насустрач яму бабулька, што на падворку царскім жыве.
– Дзень добры, дзіцятка, Іван-царэвіч! Чаго ходзіш журботны-засмучаны?
– Як жа ж мне, бабулька, не журыцца – не магу знайсці каня па розуме.
– А ты б у мяне папытаў. Добры конь даўно стаіць закаваны ў склепе, на ланцугу жалезным. Зможаш яго ўзяць – будзе табе конь па розуме.
Прыходзіць Іван-царэвіч да склепа, пхнуў пліту жалезную, звярнулася пліта са склепа. Заскочыў ён да добрага каня, стаў яму конь сваімі пярэднімі нагамі на плечы.
Стаіць Іван-царэвіч – не зварухнецца. Парваў конь жалезны ланцуг, выскачыў са склепа і Івана-царэвіча выцягнуў. І тут яго Іван-царэвіч зацугляў аброццю няцугленаю, асядлаў сядзельцам няезджаным, паклаў дванаццаць папруг з папругаю – не дзеля прыгажосці, дзеля славы маладзецкай.
Выправіўся Іван-царэвіч у дарогу. Бачылі, што ён сядаў, а не бачылі, у які бок паскакаў… Даехаў ён да ростані і падумаў:
«Направа ехаць – каня загубіць, куды мне без каня? Наперад ехаць – жанатым быць – не дзеля таго я ў шлях выправіўся. Налева ехаць – каня выратаваць – гэтая дарога самая лепшая для мяне».
І збочыў Іван на тую дарогу, дзе каня выратаваць – сябе загубіць. Ехаў ён ці доўга, ці каротка, ці нізка, ці высока, па зялёных паплавах, па каменных гарах, ехаў дзень да вечара – да сонейка захаду, – і прыехаў да нейкай хаткі.
Стаіць хатка на курынай ножцы, з адным акенцам.
– Хатка, хатка, павярніся да лесу задам, да мяне перадам! Як мне ў цябе зайсці, так і выйсці.
Хатка павярнулася да лесу задам, да Івана-царэвіча перадам! Зайшоў той у яе, а там сядзіць Баба Яга, старая. Шаўковую кудзелю прадзе, а ніткі праз грады кідае.
– Цьфу, цьфу! – кажа. – То рускага духу не чуваць, не відаць, а сёння рускі дух сам прыйшоў.
А Іван-царэвіч ёй:
– Ах ты, Баба Яга, касцяная нага, не злавіўшы птушку – скубеш, не пазнаўшы малайца – няславіш. Ты б цяпер выбегла да мяне, добрага малайца, падарожнага чалавека, накарміла, напаіла і на ноч пасцель падрыхтавала. Я б лёг, ты б села ў галавах, пачала б распытваць, а я б распавёў – чый ды адкуль.
Вось Баба Яга гэта ўсё зрабіла – Івана-царэвіча накарміла, напаіла і да ложка падвяла. Села ў галавах і пачала распытваць:
– Чый ты, падарожны чалавек, добры малойца, ды адкуль? Якіх ты земляў? Якіх бацькі, маці сын?
– Я, бабуля, з такога царства, з такога гаспадарства. Я цароў сын – Іван-царэвіч. Еду за трыдзевяць зямель, за трыдзевяць азёр, у трыдзясятае царства па жывую ваду і маладзільныя яблыкі.
– Ну, дзіцятка маё мілае, далёка ж табе ехаць: жывая вада і маладзільныя яблыкі – у магутнай волаткі, дзяўчынкі Сінявочкі, яна мне родная пляменніца. Не ведаю, ці атрымаеш ты згоду…
– А ты, бабуля, дай сваю галаву маім магутным плячам, падзяліся розумам.
– Шмат малойцаў праязджала, ды не шмат ветліва размаўляла. Вазьмі, дзіцятка,
