i zmienności organizmów żywych.
2
Ewa jest ostatnim wspólnym przodkiem współczesnego człowieka w linii żeńskiej.
3
Bliski Wschód – rejon geograficzny na styku Afryki, Europy i Azji.
4
Ślimaki z gatunku
5
Pasat – stały wiatr wiejący w strefie międzyzwrotnikowej, wykorzystywany przez żeglarzy pokonujących w obu kierunkach Atlantyk.
6
Inskrypcja – napis wyryty w twardym materiale.
7
Erozja – proces niszczenia powierzchni przez czynniki naturalne – słońce, wiatr i wodę.
8
Brąz – stop miedzi i cyny, w czasach tak zwanej epoki brązu 3400-700 p.n.e. wytwarzano z niego broń, pancerze i narzędzia.
9
Meander wpada do Morza Egejskiego w pobliżu ruin Miletu – starożytnej kolonii greckiej na wybrzeżu Azji Mniejszej.
10
Pływy morskie – zjawisko cyklicznego podnoszenia się i opadania wody w oceanie spowodowane siłami grawitacyjnymi Księżyca i Słońca.
11
12
13
Teutoni – germański lub celtycki lud w czasach Pyteasza zamieszkujący tereny położone nad Łabą.
14
Dryf – zjawisko znoszenia statku z obranego kursu za sprawą niekorzystnego wiatru.
15
Gejzer – gorące źródło, które co pewien czas wyrzuca w powietrze słup wrzącej wody i obłoki pary.
16
Banita – człowiek skazany prawomocnym wyrokiem na wygnanie z rodzinnych stron, czyli na banicję.
17
Jarl – tytuł nadawany w Skandynawii królewskim wodzom lub zarządcom prowincji.
18
Saga – opowieść o legendarnych lub historycznych bohaterach ludów skandynawskich. Początkowo przekazywane ustnie, z czasem spisane przez chrześcijańskich mnichów.
19
Tundra – zbiorowisko roślinności bezleśnej, typowe dla klimatu arktycznego.
20
Językiem staronordyckim posługiwali się mieszkańcy Skandynawii, zanim wykształciły się języki duński, szwedzki i norweski.
21
Lądolód – wielokilometrowa warstwa śniegu i lodu pokrywająca północny i południowy kraniec Ziemi. Lądolód grenlandzki pokrywa 80% powierzchni tej wyspy.
22
Pierwsze osady – Osiedle Wschodnie i Osiedle Zachodnie – przetrwały do początków XV wieku, w szczytowym momencie ich rozwoju zamieszkiwało je około pięciu tysięcy potomków wikingów.
23
Halsowanie – płynięcie zakosami w stronę, z której wieje wiatr, umożliwia trójkątny żagiel łaciński. Wikingowie potrafili dokonać tej sztuki przy użyciu zwyczajnego żagla prostokątnego.
24
Kamień słoneczny (
25
Szkutnictwo – sztuka budowania statków.
26
Rusowie zamieszkiwali krainę zwaną Roslagen, położoną na wybrzeżu Szwecji w okolicach dzisiejszego Sztokholmu. Jednym z nich był wiking o imieniu Ruryk, który objął władzę w Nowogrodzie Wielkim, dając początek Rusi.
27
Skraelingowie – prawdopodobnie Indianie z plemienia Beothuk, którzy mieli zwyczaj pokrywania ciała czerwoną glinką, z tego powodu do wszystkich Indian przylgnęła nazwa „Czerwonoskórzy”.
28
Martín de Argüelles urodzony w roku 1566 w hiszpańskiej osadzie Saint Augustine na Florydzie.
29
Karakorum – stolica Imperium Mongolskiego założona w roku 1234 przez Ugedeja, syna Czyngis-chana, w środkowej Mongolii nad rzeką Orchon.
30
Funt – jednostka masy, około pół kilograma.
31
Wiara w istnienie Psiogłowców była w średniowieczu powszechna, a kościelne autorytety zastanawiały się, czy można ich chrzcić. Cynocefalem miał być między innymi święty Krzysztof przedstawiany na wizerunkach jako olbrzym z głową psa.
32
Krucjata – wyprawa zbrojna przeciwko innowiercom lub heretykom, organizowana w średniowieczu przez europejskie rycerstwo, często z inspiracji Kościoła katolickiego.
33
Jan di Piano Carpini (wł. Jan z Doliny Grabów) – zanim udał się w podróż do Karakorum, mieszkał przez wiele lat w Polsce, a także Hiszpanii i Afryce Północnej. W młodości był jednym z pierwszych towarzyszy świętego Franciszka.
34
Złota Orda – potężne państwo mongolskie założone przez Batu-chana. Złota Orda rozciągała się na stepach wschodniej Europy i środkowej Azji, od Morza Czarnego po rzekę Irtysz.
