sub onere (łac.) – pod ciężarem. [przypis edytorski]
41
desperacja (z łac.) – rozpacz. [przypis edytorski]
42
pogasiwszy pożary – za panowania Jana Kazimierza II (1648–1668) na terenie Rzeczypospolitej wybuchło powstanie Chmielnickiego (1648–1649, 1651–1654), wojna polsko-rosyjska (1654–1667, przerwana w latach 1656–1660) oraz wojna polsko-szwedzka (1655–1660). [przypis redakcyjny]
43
elekcja – sejm elekcyjny odbył się 19 czerwca 1669 r. [przypis redakcyjny]
44
jechali (…) koleśno – jechali kolasami, czyli karetami. [przypis edytorski]
gloria et decus (łac.) – chwała i ozdoba; gloria: sława, chwała; decus: zaszczyt, ozdoba. [przypis redakcyjny]
48
poły – połowy dolnej części ubrania rozpinającego się z przodu. [przypis redakcyjny]
49
żupan – noszony przez szlachtę staropolski ozdobny strój męski, zapinany z tyłu na haftki lub guziki, ze stojącym kołnierzykiem i wąskimi rękawami. [przypis redakcyjny]
wasąg – czterokołowy odkryty powóz z bokami z plecionki wiklinowej. [przypis edytorski]
53
sepet (starop.) – kufer a. skrzynia z szufladami; ozdobny mebel do przechowywania kosztowności. [przypis edytorski]
54
przezpieczeństwo – bezpieczeństwo. W tekście zastosowano liczne archaizmy, używając jednak niekonsekwentnie różnych form, np. obok formy „przezpieczeństwo”, pojawia się „bezpieczność”, a także współcześnie obowiązująca forma. [przypis edytorski]
55
rugi (daw.; z niem. Rüge: nagana, staroniem. rouge: oskarżenie) – procedura służąca kontrolowaniu ważności mandatów poselskich w sejmie. [przypis edytorski]
tumult (daw.; z łac. tumultus: zgiełk, rozruch) – zamieszki (często na tle wyznaniowym); zamieszanie, zamęt; tu forma zdr.: tumulcik. [przypis edytorski]
62
sejm konwokacyjny – zwoływany w okresie bezkrólewia sejm poprzedzający wolną elekcję; ustalano na nim termin i miejsce elekcji, a także kandydatów, spośród których miano wybierać nowego władcę i pacta conventa mające obowiązywać króla. Pierwszy sejm konwokacyjny odbył się w 1573 r. po śmierci Zygmunta Augusta. [przypis edytorski]
63
powołać do laski – w domyśle: marszałkowskiej; wybrać na urząd marszałka sejmu, przewodniczącego obradom. [przypis edytorski]
niewód – sieć służąca do połowu ryb, złożona z dwóch skrzydeł oraz stożkowatego worka po środku, zw. matnią; ryby napędza się do matni, przeciągając niewód za skrzydła wzdłuż akwenu. [przypis edytorski]
66
stawać na wstręcie – stawać na drodze, przeszkadzać. [przypis edytorski]
67
contra me (łac.) – przeciwko mnie. [przypis edytorski]
68
vanitas (łac.) – marność; tu forma B lm: vanitates. [przypis edytorski]
69
oponować się – przeciwstawiać się. [przypis edytorski]
70
permisja (z łac.) – zgoda. [przypis edytorski]
71
carissime frater (łac.) – najdroższy bracie. [przypis edytorski]
72
furtian – odźwierny w klasztorze; zakonnik, którego zadaniem jest obsługiwanie furty klasztornej: pilnowanie kluczy do drzwi prowadzących do klasztoru, otwieranie i zamykanie ich, przyjmowanie gości itp. [przypis edytorski]
73
podwikarz – kobieciarz; od starop. podwika: noszona przez kobiety biała płócienna chusta osłaniająca głowę i szyję a. młoda dziewczyna. [przypis edytorski]
74
laudetur (łac.) – niech będzie pochwalony; formuła powitalna przyjęta w katolicyzmie. [przypis edytorski]
75
memento mori (łac.) – pamiętaj o śmierci. [przypis edytorski]
(łac.) – niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
