Ogniem i mieczem, tom drugi. Генрик Сенкевич

14

sładko jak detyna (z ukr.) – słodko jak dziecko. [przypis redakcyjny]

15

szczoby wy jej nie rozbudyły. Misiac jej prosto w łyczko zahladaje, serdeńku mojemu (z ukr.) – żebyście jej nie obudzili. Księżyc jej prosto w twarzyczkę zagląda, kochanej mojej. [przypis redakcyjny]

16

Tycho śwityt, ne rozbudyt (z ukr.) – cicho świeci, nie obudzi. [przypis redakcyjny]

17

mołojec (ukr.) – młody, dzielny mężczyzna, zuch; tu: Kozak. [przypis redakcyjny]

18

Raszków – miasteczko nad Dniestrem, dziś na terenie płn. Mołdawii. [przypis redakcyjny]

19

siromacha (daw. ukr.) – wilk. [przypis redakcyjny]

20

esauł – oficer kozacki. [przypis redakcyjny]

21

Hospody pomyłuj (ukr.) – Boże, bądź miłościw. [przypis redakcyjny]

22

wid'ma (ukr.) – wiedźma. [przypis redakcyjny]

23

i did'ka ne boitsia (z ukr.) – nawet diabła się nie boi. [przypis redakcyjny]

24

mołodycia (daw. ukr.) – dziewczyna. [przypis redakcyjny]

25

Hulajpole – dziś miasto w obwodzie zaporoskim w płd.-wsch. części Ukrainy. [przypis redakcyjny]

26

baczu (ukr.) – widzę. [przypis redakcyjny]

27

kulbaka – wysokie siodło. [przypis redakcyjny]

28

jasyr – niewola tatarska. [przypis redakcyjny]

29

Wołosz a. Wołoszczyzna – państwo na terenach dzisiejszej płd. Rumunii, rządzone przez hospodara i zależne od Imperium Osmańskiego. [przypis redakcyjny]

30

gindżał a. kindżał – długi nóż, często zakrzywiony. [przypis redakcyjny]

31

zazula (ukr.) – kukułeczka. [przypis redakcyjny]

32

bat'ko (ukr.) – ojciec. [przypis redakcyjny]

33

Bar – miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]

34

Zołotaja Laszka (z daw. ukr.) – złota (tj. piękna) Polka. [przypis redakcyjny]

35

Ubij, każe, ne huby, każe, neszczastływoj (ukr.) – zabij, mówi, nie gub, mówi, nieszczęśliwej. [przypis redakcyjny]

36

chutor a. futor – pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]

37

krynica – źródełko, strumyczek. [przypis redakcyjny]

38

worożycha (ukr.) – wróżka. [przypis redakcyjny]

39

Myłeńka moja, zazula moja (ukr.) – mileńka moja, kukułeczka moja. [przypis redakcyjny]

40

Bar – miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]

41

opona (daw.) – tkanina, zasłona. [przypis redakcyjny]

42

tok – podłoga, klepisko. [przypis redakcyjny]

43

Bar – miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]

44

teorban – lutnia basowa, duży strunowy instrument muzyczny, podobny do bandury. [przypis redakcyjny]

45

Oj, cei lubosti… Po wik ne zabudu (z ukr.) – Oj, ta miłość Gorsza od słabości! Słabość przetrzymam, Wyzdrowieję, A wiernej miłości Na wieki nie zapomnę. [przypis redakcyjny]

46

watażka – dowódca oddziału kozaków lub bandy rozbójników. [przypis redakcyjny]

47

mołojec (ukr.) – młody, dzielny mężczyzna; zuch. [przypis redakcyjny]

48

rab (daw.) – niewolnik, sługa. [przypis redakcyjny]

49

Łubnie – miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]

50

ordyniec – członek ordy tatarskiej. [przypis redakcyjny]

51

zali (starop.) – czy. [przypis redakcyjny]

52

Konaszewicz-Sahajdaczny, Petro herbu Pobóg (1570–1622) – hetman i wybitny wódz kozacki, walczył po stronie Rzeczypospolitej w wojnie polsko-rosyjskiej 1609–1618, organizował kozackie wyprawy łupieżcze do Stambułu, dowodził Kozakami w bitwie pod Chocimiem. [przypis redakcyjny]

53

wola (z ukr.) – wolność, swoboda. [przypis redakcyjny]

54

mołodycia (daw. ukr.) – dziewczyna. [przypis redakcyjny]

55

braty (ukr.) – bracia. [przypis redakcyjny]

56

cheruwym bożyj (ukr.: cherubin boży) – anioł. [przypis redakcyjny]

57

hołubka (ukr.) – gołąbeczka. [przypis redakcyjny]

58

Krzywonos, Maksym (ukr. Krywonis, zm. 1648) – jeden z przywódców powstania Chmielnickiego, brał udział w bitwach pod Korsuniem i pod Piławcami, zdobył Bar, Krzemieniec i Połonne oraz Wysoki Zamek we Lwowie, gdzie zmarł kilka dni po bitwie. [przypis redakcyjny]

59

buńczuczny – dumny, sławny; od słowa buńczuk – symbol władzy wojskowej, drzewce, ozdobione końskim włosiem. [przypis redakcyjny]

60

Raszków – miasteczko nad Dniestrem, dziś na terenie płn. Mołdawii. [przypis redakcyjny]

61

bojary (ros., ukr.) – rycerz, szlachcic ruski. [przypis redakcyjny]

62

hołubka (z ukr.) – gołąbka, ukochanego. [przypis redakcyjny]

63

wraży (z ukr.) – wrogi, nienawistny. [przypis redakcyjny]

64

kinę (z ukr.) – rzucę. [przypis redakcyjny]

65

Wże po nej (z ukr.) – już po niej. [przypis redakcyjny]

66

Szczo

Скачать книгу