Ogniem i mieczem, tom drugi. Генрик Сенкевич

69

doniu (ukr.) – córeczko. [przypis redakcyjny]

70

chutor a. futor – pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]

71

terem (z ros. tierem: poddasze) – część dworu lub pałacu, w której mieszkały kobiety; tu: elegancki pokoik, buduar damy. [przypis redakcyjny]

72

worożycha (ukr.) – wróżka. [przypis redakcyjny]

73

Bar – miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]

74

Krzywonos, Maksym (ukr. Krywonis, zm. 1648) – jeden z przywódców powstania Chmielnickiego, brał udział w bitwach pod Korsuniem i pod Piławcami, zdobył Bar, Krzemieniec i Połonne oraz Wysoki Zamek we Lwowie, gdzie zmarł kilka dni po bitwie. [przypis redakcyjny]

75

Ne znaju (ukr.) – nie wiem. [przypis redakcyjny]

76

zazula (ukr.) – kukułeczka. [przypis redakcyjny]

77

raz maty rodyła (ukr.) – raz matka rodziła; pierwsza część powiedzenia ”Raz matka rodziła i raz się umiera”. [przypis redakcyjny]

78

watażka – dowódca oddziału kozaków lub bandy rozbójników. [przypis redakcyjny]

79

prostyła (ukr.) – przebaczyła. [przypis redakcyjny]

80

newdiaczna (z ukr.) – niewdzięczna. [przypis redakcyjny]

81

tużyła (ukr.) – tęskniła. [przypis redakcyjny]

82

Ne choczu, ne mohu, ne smiju (z ukr.) – nie chcę, nie mogę, nie śmiem. [przypis redakcyjny]

83

bodiak (ukr.) – oset. [przypis redakcyjny]

84

buńczuk – symbol władzy wojskowej, drzewce, ozdobione końskim włosiem. [przypis redakcyjny]

85

kołyby buw Lach, to by buw oreł (z ukr.) – gdyby był Polak, to by był orzeł. [przypis redakcyjny]

86

żinku (ukr.) – żonę. [przypis redakcyjny]

87

Jaże ne hirszy (z ukr.) – przecież nie jestem gorszy. [przypis redakcyjny]

88

teorban – lutnia basowa, duży strunowy instrument muzyczny, podobny do bandury. [przypis redakcyjny]

89

siczowi – Kozacy z Siczy, z Zaporoża. [przypis redakcyjny]

90

lacki (daw. ukr.) – polski. [przypis redakcyjny]

91

mołojec (ukr.) – młody, dzielny mężczyzna, zuch; Kozak. [przypis redakcyjny]

92

kulbaka – wysokie siodło. [przypis redakcyjny]

93

ne znaju (ukr.) – nie wiem. [przypis redakcyjny]

94

czambuł (z tur. czapuł: zagon) – oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika, w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych. [przypis redakcyjny]

95

ne mohu (z daw. ukr.) – nie mogę. [przypis redakcyjny]

96

detyna (ukr.) – dziecko. [przypis redakcyjny]

97

Bude sława… Do kińca wika (z ukr.) – Będzie sława sławna Między Kozakami, Między przyjaciółmi, Na długie lata, Do końca wieków. [przypis redakcyjny]

98

sobaczy (z ukr.) – psi. [przypis redakcyjny]

99

język – jeniec, zmuszony do zeznań. [przypis redakcyjny]

100

Krzywonos, Maksym (ukr. Krywonis, zm. 1648) – jeden z przywódców powstania Chmielnickiego, brał udział w bitwach pod Korsuniem i pod Piławcami, zdobył Bar, Krzemieniec i Połonne oraz Wysoki Zamek we Lwowie, gdzie zmarł kilka dni po bitwie. [przypis redakcyjny]

101

sprawić (daw.) – zarżnąć i oprawić; torturować. [przypis redakcyjny]

102

Bar – miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]

103

salwować (z łac.) – uratować. [przypis redakcyjny]

104

desperacja (z łac.) – rozpacz. [przypis redakcyjny]

105

maciora (starop.) – matka, kobieta rodząca dzieci. [przypis redakcyjny]

106

zjałowieć – stać się bezpłodnym. [przypis redakcyjny]

107

hadko (z białorus.) – przykro, obrzydliwie. [przypis redakcyjny]

108

zali (starop.) – czy. [przypis redakcyjny]

109

teorban – lutnia basowa, duży strunowy instrument muzyczny, podobny do bandury. [przypis redakcyjny]

110

abominacja (z łac.) – wstręt, odraza. [przypis redakcyjny]

111

siła (starop.) – dużo, wiele. [przypis redakcyjny]

112

Zasławski-Ostrogski, Władysław Dominik (1618–1656) – książę, koniuszy wielki koronny i starosta łucki, jeden z najbogatszych magnatów Korony. [przypis redakcyjny]

113

mens (z łac.) – umysł, myśli. [przypis redakcyjny]

114

robić jak wino – fermentować, psuć się. [przypis redakcyjny]

115

eksperiencja (z łac.) – doświadczenie. [przypis redakcyjny]

116

popsować (daw.) – popsuć. [przypis redakcyjny]

117

nemine excepto (łac.) – bez wyjątku, niekogo nie wyłączając. [przypis redakcyjny]

118

towarzysz – rycerz, szlachcic, służący w wojsku. [przypis redakcyjny]

119

permisja (z łac.) – pozwolenie. [przypis redakcyjny]

120

podczaszy koronny – Ostroróg, Mikołaj herbu Nałęcz (1593–1651), poseł sejmowy, marszałek sejmu koronacyjnego 1633, podczaszy wielki koronny od 1638, jeden z trzech regimentarzy wojsk koronnych 1648–1649. [przypis redakcyjny]

121

wykować

Скачать книгу