Ogniem i mieczem, tom drugi. Генрик Сенкевич

270

znaje (ukr.) – wie. [przypis redakcyjny]

271

Koli! Koli! (ukr. koły!) – bij, zabij! [przypis redakcyjny]

272

towarzyszów – dziś popr. forma D. lm: towarzyszy. [przypis redakcyjny]

273

gamratka (daw.) – panienka lekkich obyczajów. [przypis redakcyjny]

274

krasne barwy – czerwone mundury. [przypis redakcyjny]

275

kulbaka – wysokie siodło. [przypis redakcyjny]

276

Ludy, spasajtes (ukr.) – ludzie, ratujcie się. [przypis redakcyjny]

277

hajdawery – szerokie, bufiaste spodnie, typowy element stroju polskiej szlachty w XVII w.; szarawary. [przypis redakcyjny]

278

bondar (ukr.) – bednarz. [przypis redakcyjny]

279

chutor a. futor – pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]

280

nieruchomie – dziś popr.: nieruchomo. [przypis redakcyjny]

281

splantować – spłaszczyć, wyrównać; tu: przegadać, usadzić. [przypis redakcyjny]

282

fatigatus (łac.) – zmęczony. [przypis redakcyjny]

283

Jarmolińce – miasteczko w zach. części Ukrainy, ok. 100 km na płd. wschód od Zbaraża. [przypis redakcyjny]

284

Krzywonos, Maksym (ukr. Krywonis, zm. 1648) – jeden z przywódców powstania Chmielnickiego, brał udział w bitwach pod Korsuniem i pod Piławcami, zdobył Bar, Krzemieniec i Połonne oraz Wysoki Zamek we Lwowie, gdzie zmarł kilka dni po bitwie. [przypis redakcyjny]

285

mołojec (ukr.) – młody, dzielny mężczyzna, zuch; tu: Kozak. [przypis redakcyjny]

286

oczeret (ukr.) – trzcina; szuwary, podmokłe zarośla. [przypis redakcyjny]

287

Sicz Zaporoska – Zaporoże, kraina zamieszkana przez Kozaków zaporoskich; także: ich wędrowna stolica, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]

288

chutor a. futor – pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]

289

Kamieniec Podolski – miasto i zamek w płd.-zach. części Ukrainy, ok. 140 km na południe od Tarnopola i Zbaraża; naturalna twierdza w zakolu rzeki Smotrycz opierała się oblężeniom tureckim i kozackim aż do 1672 r.; po panowaniu tureckim (1672–1699) pozostał w Kamieńcu muzułmański minaret przy katedrze św. Piotra i Pawła. [przypis redakcyjny]

290

hajdawery – szerokie, bufiaste spodnie, typowy element stroju polskiej szlachty w XVII w.; szarawary. [przypis redakcyjny]

291

watażka – dowódca oddziału kozaków lub bandy rozbójników. [przypis redakcyjny]

292

Perekop – twierdza tatarska, strzegąca wejścia na Półwysep Krymski. [przypis redakcyjny]

293

ułus – osiedle tatarskie; tatarska jednostka administracyjna, ogół ludności podporządkowanej jednemu z chanów. [przypis redakcyjny]

294

Łubnie – miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]

295

drużka (z ukr.) – przyjaciółka. [przypis redakcyjny]

296

Ubij, bat'ku (ukr.) – zabij, ojcze. [przypis redakcyjny]

297

przyhołubić (ukr.) – przygarnąć. [przypis redakcyjny]

298

Jarmolińce – miasteczko w zach. części Ukrainy, ok. 100 km na płd. wschód od Zbaraża. [przypis redakcyjny]

299

liszka – lis. [przypis redakcyjny]

300

postradać (daw.) – stracić. [przypis redakcyjny]

301

de publicis (łac.) – o sprawach publicznych. [przypis redakcyjny]

302

zali (starop.) – czy. [przypis redakcyjny]

303

splantować – spłaszczyć, wyrównać; tu: przegadać, usadzić. [przypis redakcyjny]

304

Bar – miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]

305

czerniec (z ukr.) – mnich, zakonnik. [przypis redakcyjny]

306

boćwina – liście buraczane. [przypis redakcyjny]

307

snadnie (daw.) – łatwo, często. [przypis redakcyjny]

308

Jahorlik – miasteczko i stanica wojskowa u ujścia rzeki Jahorlik do Dniestru, ok. 150 km na płd. od Bracławia, wówczas przy granicy z Mołdawią i Turcją, dziś na terenie Mołdawii. [przypis redakcyjny]

309

sędzie – dziś popr. forma M. lm: sędziowie. [przypis redakcyjny]

310

chutor a. futor – pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]

311

teorban – lutnia basowa, duży strunowy instrument muzyczny, podobny do bandury. [przypis redakcyjny]

312

eksperiencja (z łac.) – doświadczenie. [przypis redakcyjny]

313

przebrać się (daw.) – przeprawić się, przejść. [przypis redakcyjny]

314

frukta (łac. fructa) – owoce. [przypis redakcyjny]

315

przeto (przest.) – więc, zatem. [przypis redakcyjny]

316

contentus (łac.) – zadowolony. [przypis redakcyjny]

317

obrok – karma końska; tu: nakarmienie koni. [przypis redakcyjny]

318

ordynans (z łac.) – rozkaz. [przypis redakcyjny]

319

Zbaraż – miasto w zach. części Ukrainy, ok. 20 km na płn. wschód od Tarnopola. [przypis redakcyjny]

320

kupy swawolne – oddziały nieprzyjacielskie, które odłączyły się od swojej armii. [przypis redakcyjny]

321

Tarnopol – miasto w zach. części Ukrainy,

Скачать книгу