ouer kollegas vlugtig na mekaar, maar Paul van Drüten sê kalm: “Seker, matrone. Ek is nou by julle, kêrels. Ons kry mekaar by die spreekkamers.”
Anmar neem agter haar lessenaar plaas en wys met haar hand. “Sit, dokter.”
“Dankie. Ek sal liewer staan. Is daar iets waarmee ek kan help, matrone?”
Anmar knel die pen in haar hand styf vas. Sy wens die man wil sit. Hy staan so lank en groot voor haar dat sy haar kop agteroor moet buig om hom in die oë te kyk. “Ja, dokter, daar is. Ek sal dit waardeer as u sal help dat die roetine van my hospitaal nie omvergegooi word nie.”
Die groen oë bly kalm, lyk selfs ietwat verbaas, maar die wenkbroue trek tog liggies saam. “Die roetine van u hospitaal, matrone?”
Sy kners onhoorbaar op haar tande. Hy weet baie goed waarna sy verwys. Haar gesig kry ’n nog meer stoïsynse uitdrukking. “Ja, dokter. U is gewoond aan ’n stadshospitaal en ek kan verstaan dat u nie vertroud is met die probleme van ’n plattelandse hospitaaltjie nie. Ons werk met ’n groot tekort aan personeel, en daarom het ek dit op my geneem om die teaterwerk te doen, verál in die ernstiger gevalle. Almal weet dat ek te eniger tyd op roep is vir teater, selfs al is dit op ’n Sondagaand. Ek gaan selde weg, maar al is ek weg, weet almal altyd waar om my te vind en ek sorg dat ek hier is om my deel te doen. Ek sal dit waardeer as u nie my saalsusters in die toekoms lastig val met teaterwerk nie.”
Hy sê niks nie, staan haar net met daardie groen blik en aankyk. Hy lyk amper peinsend, asof sy die een of ander vreemde kiem is wat hom skielik interesseer, dink sy, en die ergernis stoot al hoër in haar op.
Baie formeel vervolg sy: “Indien u verkies dat die operasietye verander word, verwag ek dat u my daaroor sal raadpleeg en nie weer ’n suster uit haar saal sal wegneem nie. Beslis nie weer sonder my medewete en toestemming nie.”
“En as ek verkies om soggens om halfagt te begin opereer?”
“Dan sal ek halfagt in die teater wees, dokter. Ek is nie bang vir werk nie.”
“En die tee?”
“Tee?”
“Is dít ook deel van die roetine van u hospitaal waarby ek moet inval?”
Die grys oë verloor hul koudheid en flits nou openlik vererg. “Ek verwag nie dat u moet tee drink as u nie daarna voel nie, dokter. Dit was maar net deel van die gemoedelikheid in . . .”
“Ek het bra min gemoedelikheid in u hospitaal opgemerk sedert ek hier aangekom het, matrone. Inteendeel. Ek was onmiddellik bewus van ’n strak atmosfeer en ek het gewonder wat aangaan. Nou wonder ek nie meer nie. Nou weet ek waar die fout lê.”
“So?” Haar stem waarsku hom om liewer nie te borduur nie, maar hy leun nou gemaklik met sy hande op die lessenaar en buk ietwat vooroor sodat hy haar waterpas in die oë kan kyk.
“Ja. Ek het gevind dat die fout by die matrone lê. Die roetine van jou hospitaal, Anmar Cloete, is bedenklik.”
Anmar staan stadig uit haar stoel op en kyk vas in die groen oë wat so uitdagend in hare kyk. “Dokter Van Drüten, as u nie tevrede is met my en my werk nie, kan u altyd u klagtes by die hospitaalraad indien. Daar is ongelukkig op die oomblik nog nie ’n superintendent in u pa se plek aangestel nie, anders kon u sommer dadelik met u klagtes na hóm gegaan het. Maar intussen . . .”
“Jy is weer verkeerd, matrone. Daar ís reeds ’n superintendent in my pa se plek aangestel. Ék is die nuwe superintendent van hierdie hospitaal en dis nou eweveel mý hospitaal as joune. Miskien sal dit dus verstandiger wees om jou onverklaarbare antipatie teenoor my te laat vaar, of dit ten minste te probeer beheer en met my saam te werk. En wat jou roetine betref, matrone, ek is nie van plan om dit te handhaaf nie, want ek stem nie daarmee saam nie. Wees dus gewaarsku.”
Hy kyk byna goedig op haar verslae gesig af. “Ek is heeltemal bereid om met jou saam te werk, matrone Cloete, maar dan moet jy ook bereid wees om met mý saam te werk. Ek is bereid om na jou klagtes te luister, maar dan moet dit redelike klagtes wees. Ek sal jou opinies in ag neem solank hulle nie eiesinnig is en net om jouself draai nie.” Tot haar algehele verstomming is daar nou selfs ’n glimlaggie om sy een mondhoek. “Ek gaan dinge hier regruk, matrone. Ek gaan jou én die hospitaal uit die groef ruk waarin dit met die jare verval het.”
“Dokter Van Drüten . . .”
“Ek is nog nie klaar nie, matrone. Hierdie hospitaaltjie het baie groot moontlikhede en ek wil dit graag ontgin. Ek was aanvanklik nie heeltemal seker hoe nie, maar nou weet ek. Ek gaan hierdie hospitaal uitbou en uitbrei tot dié hospitaal in die Karoo. En jy, matrone Cloete, het nog meer moontlikhede as die hospitaal en ek gaan dit as deel van my taak beskou om ook jóú moontlikhede te ontgin. Kruisrivier se hospitaal en sy matrone het lank genoeg geslaap en van dag tot dag op die ou manier aangeluier. Dis tyd dat julle wakker geskud word, en dis presies wat ek gaan doen. As jy my nou sal verskoon, matrone, my spreekkamer wag. Ons praat later weer.”
Eers toe sy hoor hoe sy motor se dreuning opklink en wegtrek, sak Anmar in haar stoel neer. In die vyf jaar dat sy matrone van Kruisrivier se hospitaal is, het geen mens haar nog so beledigend en sonder respek behandel nie. Dit was ook net Oudokter wat haar in private gesprekke op die voornaam aangespreek het. Alles wat hierdie verwaande, vermetele mansmens kwytgeraak het, het vreemd op haar ore geval. Selfs haar voornaam het onbekend geklink.
Dis of die wêreldjie wat sy in vyf jaar so pynlik vir haarself opgebou het onder haar begin wankel. Dis of die stukkie vastigheid wat sy herwin het meteens onder haar voete meegegee het. Dieselfde benoude gevoel van paniek wat haar destyds wou oorweldig, is meteens weer terug.
Kruisrivier se hospitaal en haar pos as matrone het haar die afgelope jare ’n veilige hawe gebied. In hierdie gange en in haar woonstel het sy ’n vesting gevind. En nou het hierdie man gekom, Oudokter se seun – so anders as sy pa wat altyd dierbaar teenoor haar was en in wie se oë sy nooit iets verkeerd kon doen nie – en in die bestek van enkele ure ruk hy die fondamente onder haar uit en vertel haar dat sy hopeloos is, dat sy nie eintlik hier nodig is nie.
Dis ’n hele ruk later dat sy eindelik genoeg moed bymekaarskraap om alleen, vandag vir die eerste keer in baie jare, haar rondtes te doen. Sy stap van bed tot bed met die saalsuster ’n tree agter haar, intens bewus van die nuuskierige, ongemaklike oë van die suster én die pasiënte, wat vanselfsprekend gis oor die veranderde prosedure.
Sy het skielik geen vrymoedigheid om die lang gange af te stap nie. Dis asof sy ’n vreemdeling geword het in die enigste wêreld wat vir haar bekend is. By die vroueafdeling kos dit haar werklik moed om in te stap en Elsa Dreyer in die oë te kyk. Die blonde suster kyk kalm terug, beantwoord haar vrae oor die pasiënte duidelik en sonder aarseling, maar Anmar is bewus van die tikkie uitdaging in die skraal skouers, die verskuilde oorwinning in die blou oë.
Toe hulle tant Liefie se bed nader, vra Anmar gedemp: “Hoe gaan dit hier?”
“O, heeltemal goed. Dokter Van Drüten het haar deeglik ondersoek en ’n ander behandeling voorgeskryf waarop sy wonderlik reageer.”
Anmar se oë vlieg op na die bloues en Elsa Dreyer knik, glimlag. “Ja, sy het haar laat ondersoek – sonder slag of stoot. Paul . . . ek bedoel dokter Van Drüten het sy pa se gawe geërf om met die senior burgers te werk.” Sy lag saggies en vir die eerste keer merk Anmar op dat suster Dreyer inderdaad mooi is. “Hulle noem hom almal Dokkie! Dit pas nie juis by sy groot gestalte nie, maar nou ja, Dokkie sal hy nou tot sy sterfdag bly, soos sy pa Oudokter is. Dis tant Liefie wat daarmee begin het.”
