manier in die blad adverteer, maar ek wou dit interessanter maak as net: Koop by Brown & Kie. Jy verstaan?”
“Ja, meneer. Ek sal kyk.”
Sy is al by die deur met die lysie toe hy byvoeg: “Ek wil darem net dit sê, juffrou Schoon. Dis gaaf om iets in jou hande te los. Jy is ’n jong onderwyseres, maar jy staan jou plek vol.”
Sy lyk beskeie verras. “Dankie, meneer.” Sy sê niks meer daaroor nie. Hoe sal sy hom tog te kenne kan gee dat sy die aanmoediging bitter nodig het? Die werk is ’n berg, veral die nasienwerk, en sy voel dat sy figuurlik daaronder steier. En die atmosfeer in die personeelkamer is nie altyd van die beste nie. Daar is ’n onderlinge gees van naywer en kritiek. Uitslae word te koorsagtig benader. Vir die jongeres in die personeel is daar dikwels ’n koue rug in plaas van ’n warm aangesig.
Louis Paulter is voortreflik in sy werk, besef Petro. Maar hy meng te min met die personeel. Hy, wat immers ’n ruim gees het, behoort die kleinlikhede te kan aanvoel en uitskakel. Of is dit omdat hy persoonlike probleme het, soos hy netnou bykans bely het, dat hy nie ’n groter kalmte kan laat deurwerk na die res van die personeel nie? Hy behoort tog die leier, die toonaangewer te wees.
Pyn, het hy gesê. Die arbeid heel die pyn. Later sal hy spyt wees omdat hy dit gesê het. Ook dat hy haar op die naam genoem het. Dalk is hy reeds spyt oor sy onprofessionele optrede. Want daar bly maar ’n harde neut van ongemak tussen hulle, wat nie deur woorde oopgekraak kan word om die pit bloot te lê nie. Selfs sy lofprysing was nie warm en onvoorwaardelik nie. Sy voel nietemin dat sy iets moet doen of sê om dit te beantwoord. “Geluk ook met mevrou, ek hoor sy gaan speel in die TV-prent wat hulle hier kom skiet.”
“Luister,” sê hy, asof hy juis koorsig gewag het op ’n geleentheid om dit te bespreek, “ek is bevrees die skooldogters hardloop daarmee weg. Laat tog asseblief die wete versprei dat dit nog nie seker is nie. Sy en die regisseur ken mekaar, en ons dink maar . . . Sy wou buitendien lankal leer perdry, dis nie juis net daaroor . . .”
Sy verduideliking strand, en sy wens sy kon dit vir hom makliker maak. Want hy weet net so goed soos sy dat Barbara self die opwindende praatjies versprei. Dis asof Barbara ’n breë, veilige voorbrand rondom haar aan die maak is. Sy, Petro, is beslis nie van plan om die wete te versprei dat alles nog gissings is nie. Sy wil by die doen en late van die Paulters, sover dit hul private lewe aangaan, liefs nie betrokke raak nie. Sy moet saam met die man werk, en sy wil nie vir haar onnodige stremming op die hals haal nie.
Paulter is duidelik nie in sy skik met sy vrou se planne nie. Waarom tog nie? Dis duidelik dat sy in die huidige opset baie moeilik inpas. Sy leef in ’n verbeeldingswêreld, met ’n spul skooldogters wat vir haar erewag staan. Tog behoort Paulter bly te wees as Barbara iets vind wat haar stimuleer. Dis tog op sigself ’n skeppende kuns. As vry-skut-aktrise sal sy nog ’n goeie vrou vir hom kan wees; beter selfs, omdat sy minder gefrustreerd sal wees.
“Wel, die perdry bied intussen vir haar gesonde ontspanning,” beklink Petro die gesprek so neutraal moontlik.
“Ja,” sê hy. Net dit: ja. ’n Klein, digte dekseltjie op ’n ronde, swart loergaatjie.
Dit is soos ek gevrees het, dink Petro toe sy van hom af weggaan. Hy is klaar spyt omdat hy my insae in sy gemoed gegee het.
In die dae wat volg, vind sy bevestiging daarvoor. Hy vermy haar sterker as voorheen. Wanneer hy haastig die personeelkamer binnekom om afkondigings te doen, kyk hy na almal buiten na haar. Slegs een keer sê hy, nadat hy ’n nuwe werkindeling verduidelik het: “Nou dink ek nie een van u kan nog kla nie. Net juffrou Schoon trek op die oomblik ’n bietjie swaar, maar sy bly nog voor.”
“Voorbly is nie die woord nie,” kla Petro by Danie toe sy hom daarvan vertel. “Ek hardloop dat my hakskene teen my agterkop klap. Al die nasienwerk, die reuseklasse. En daarby het ek nog die grootste registerklas van almal.”
“Dis baie goed vir ’n warmbloedige jong dingetjie soos jy,” verseker Danie haar ongevoelig terwyl hulle in winkelvensters loop en kyk. Selfs nou voel sy dat sy dit nie kan bekostig nie. Sy het die vragte werk skoon op haar brein. Sy ys om dit vir Danie te sê, maar sy kan nie nou meer ’n paar aande per week uitgaan nie.
“Dit hou jou uit die versoeking,” onderrig Danie haar verder. “Bly besig. Dis mos die raad wat die traantantes altyd in die rubrieke gee.”
“En wat doen ons altemit met jou, leeglêer?”
“Laat dit aan my ma oor. Sy het weer ’n hele paar krane gesaboteer om vir my werk te maak.”
“Van jou ma gepraat, ons was lank laas daar.”
“Ja wat. Sy krap jou net om. As ons daar was, raak jy heeltemal abstrak.”
“Ek was nie bewus daarvan nie,” verdedig sy.
“Ek was. Jy moet seker dink ek het geen aanvoeling meer vir jou, net omdat ek aan jou gewoond is nie.”
“Nee, ek het nie so gedink nie. Dis net dat ons aanvoeling vir mekaar eintlik al instinktief is, reken ek. Maar, Danie, jy weet ek en jou ma het nog nooit moeilikheid gehad nie.”
“Het ek gesê julle het moeilikheid gehad?”
“Nee, maar ek moet weet as ek in my optrede teenoor haar aanstoot gegee het.”
“Jy het nie. Sy is maar net behep met seks, en ek reken ons moet haar vergewe.”
“Danie, dis werklik nie mooi om dit van jou moeder te sê nie.”
“Dankie, tietser. In elk geval: ek sien nie meer kans om so aan te karring nie. Hoeveel jare dien ek nou al as uitlaatklep vir haar. Danie dit, Danie dat, Danie blikskottel. Ek gaan ander blyplek soek. Soos sake nou staan, het ek en jy wragtie nie eers vryplek nie, soos Rina sal sê.”
“Jy kan nie nou ’n eie blyplek bekostig nie, jong. Ons kan die geld beter gebruik. Ons moet meubels kry. Ons is ten slotte nie grotbewoners wat op stompe en klippe en olifantskedels kan sit nie. Hoekom hou jy nie nog uit nie? Ons weet nie waar ons volgende jaar sal wees nie.”
“Ons sal volgende jaar net hier wees, liewe kind. Ek gaan my meestersgraad voltyds doen. Die deeltydse storie werk nie vir my nie, ek wil dit binne tien maande klaarmaak.”
Sy dink eers dat hy ’n grappie maak, maar een blik na sy gesig oortuig haar van sy erns. “En wat moet dit beteken?” vra sy ontnugter. Sy sien reeds weer hulle toekomsplanne wankel. “Dink jy ek sal alleen die pot aan die kook kan hou? Onthou, ek betaal nog af aan ’n studielening. Die meeste studente doen hulle nagraads deeltyds.” Soos Paulter, dink sy, maar sê dit wyslik nie.
“Toe maar, ek sal dit binne een jaar kafdraf.”
“Teen die tempo wat jy met jou honneurs aankarring?”
“Honneurs is tog ’n kommapunt, ek moet aangaan.”
“So het ek ook gedink, ja, maar nie voltyds nie. Jy sal ’n betalende werk moet kry.”
“Vat dit of los dit,” merk hy sonder wrewel op.
“Nee dankie, Daantjie. Dit lyk my jy probeer wegbly uit die strop, dis wat dit is. Ek weier om te trou as daar nie ’n vaste en voldoende inkomste is nie. Ek weet nie of hulle my dalk op tydelike personeel gaan plaas nie, dan moet ek padgee as daar ’n beurshouerstudent vir my pos aansoek doen.”
“Dan
