speel! Ek sál dit speel,” probeer sy hom oortuig.
“Ek soek nie een wat dit kan speel nie. Ek soek een wat dit ís. En so ene het na my toe aangeloop gekom, kan jy maar sê, die oomblik toe ek hier aanland. Ek wou nog by die dramadepartement van die universiteit gaan rondkyk, maar jy weet die goedjies is so jonk. Ek glo soos ou Van Gogh, jy kan nie ’n gesig gebruik wat nog nie kommer geken het nie. Kyk, as dit ’n soort horse opera was – verskoon die sinspeling – sou ek jou gevat net, maar jy het nie daardie honger, roofvoëlagtige mentaliteit wat Laura Traut moet hê nie. Hierdie Rina Schoon is sowaar reëlreguit na my toe gestuur. Toe ek die plaashek binnekom, ry sy juis so op ’n afstand verby, en toe lyk dit of sy deel van daardie manjifieke perd is: jy weet, die sentour met die mensbolyf en die . . .”
“Waaraan het jy dan vir my gedink?” onderbreek Barbara hom skerp. Schoon, Schoon . . . tog nie Petro Schoon nie, maar familie?
Stacey Vaughan vou sy hand oor hare. Sy vingers was liggies om die whiskyglas geklem, en daarom is sy hand se binnekant onverwags koud . . . vyandig? “Daar’s ’n ander rol, Laura Traut se man se vorige vrou . . . net jy daardie.”
Tweede viool, dink sy vies. Dan was Louis reg toe hy gesê het haar volgende rol sal een wees van die vrou met die plooitjies om die oë. Sy byt liggies op haar tande om haar teleurstelling nie te verraai nie. Bedelaars kan nie kies nie. ’n Wrok teenoor Louis kom opnuut in haar op. Dis omdat sy uit sirkulasie geraak het.
Twee jaar terug het sy gedink ’n huwelik sal goeie reklame wees, juis in die tyd toe die rolprent vrygestel word. Sy sou langer in die nuus bly. Berigte oor haar huislike lewe. Verslaggewers sou kom onderhoude voer om te berig watter tipe huis sy inrig, wat haar geliefkoosde resep, haar skoonheidsroetine is.
Hoe min het daarvan gekom . . . nie eers ’n eie huis nie, toe Louis instem dat hy en sy by die koshuis inwoon. Louis wat ’n tonnelbestaan voer tussen werk, eet, slaap en werk. Sy’s vergeet en begrawe. Liewer dan maar weer begin en vat wat Stacey aan te bied het. Die teleurstelling bly egter in haar pols: Laura Traut, die rustelose gees, die ontstellende mens wat bestaande ordes omverwerp wanneer sy naby kom, wat geluk vernietig en tog almal verslaaf wat met haar in aanraking kom, perde inkluis. O, hoe sou sy die rol geniet, hoe sou sy wegbreek uit haar saai bestaan.
Destyds, met Wilde Jasmyn, het ’n resensent gesê sy het te goed gespeel. Dit was gemeen, en sy het gevoel Stacey kon haar beter daarteen beskerm het. Maar hy het self goed deurgeloop.
Eintlik moet sy bly wees dat hy haar hoegenaamd weer wil gebruik. Sy sal hom wys. Sy sal haar pad na roem oopveg. Die skoolkinders sal saamdrom by die kennisgewingbord, waar die sekretaresse uitknipsels oor haar sukses sal opplak.
Haar man is ’n skoolhoof, en sy bied hom haar volle ondersteuning, daarom wil sy net vryskutaktrise bly, sal daar geskryf staan. Skoolhoof se vrou speel pad oop na harte van mense . . .
“Ek stel belang in die rol waarvan jy praat, Stacey. Ek wil jou nie teleurstel nie.”
“Hartlik dank.” Hy buig half oordrewe en ledig sy glas. “Kom vir die filmtoetse na my ateljee in Johannesburg, dan wys ek jou sommer hoe ons in daardie sogenaamde Sodom gaste kan laat tuis voel.”
Hy lyk sjarmant en smaakvol, suksesvol. Wonderlik hoe hy kon vorder vanaf die “genius of the place”, soos hy homself genoem het, met hare in die wind, slap lippe om ’n sigaret en hande in die verweerde broeksakke, tot hierdie beeld van ’n sakeman wat weet wat hy wil hê, en tog nog kunstenaar bly met die onrus in sy blik. Sy kan trouens die onrus in sy oë nie so helder onthou as wat sy dit vanaand waarneem nie. Dis asof sy blik langs haar, agter haar, bo haar, soek na ’n ander dimensie, ’n ander verskynsel, ’n ander figuur.
Dit ontstem haar vaagweg. Dit lyk of hy ’n spook verwag. Sy beskou hom tersluiks, ten volle daarvan bewus dat sy nie vanaand tot hom kan deurdring nie. Hy het nie meer die lang hare wat ’n paar jaar terug hoogmode was nie, maar ’n modern versorgde, wipperige kapsel en ’n pak klere met ’n oopnekhemp. Hy word nou veel makliker aanvaar in rolprent- en televisiekringe en wil skynbaar sy nuwe beeld regverdig. Destyds was die kritiek teen hom heftig en soms giftig. Iemand het gesê hy kon, vir al wat die moeite en koste om buiteland toe te gaan vir ’n deel van die verfilming werd was, net sowel agtergrondprojeksies of selfs dioramas van Londen gebruik het.
Dit het hom hewig ontstel. O, hy was die ewige orator, ’n advokaat uit die beste balie. Nou is hy veel meer ongestoord, waarskynlik op grond van die sukses wat hy sedertdien behaal het.
Dis duidelik dat hy op ’n harde manier moes leer en taamlik ru aarde toe moes kom. Ewe duidelik is dit dat sy begaafdheid hom deurgedra het. Maar sy voel nog die onrus in hom spoel, vooruitreikend soos brekende branders op ’n verre strand.
Sy kyk hom in die oë, sonder ontwyking. Probeer ’n woordelose boodskap oordra. Sy sal vannag by hom in sy hotelkamer bly as hy maar net sy ooglid roer. Herinneringe word lewend in haar. As Louis Paulter nie tussenbeide gekom het nie, dink sy spytig. Daardie vaal vroutjie van Stacey sou nie die ergste belemmering gewees het nie. Alles sou anders kon gebeur het. Ofskoon hulle nie lank in Londen was nie (weens finansiële oorwegings moes daar onder hoë druk gewerk en klaargekry word), was dit lank genoeg om ’n verstandhouding te bewerkstellig.
Gedurende werktyd was hulle afsydig genoeg, maar tussenin was daar die nagte soos rooiryp granate. Het Louis werklik tussenin gekom? wonder Barbara met die terugkerende ademloosheid van daardie tyd. Of het ek hom aangegryp as ’n teensimbool? ’n Kwessie van natuurlike balans? Wou ek voorkom dat dit vanself uitbrand tussen my en Stacey, en wou ek laasgenoemde die genoegdoening ontsê?
“Weet jy wat dink ek nou?” vra Barbara. “Ons moes drie jaar gelede, daardie dag op die Teems, vir Louis voorgestel het aan jou Winnie.”
“Nee,” weerlê hy sonder aarseling. “Ek sou haar eerder vir myself wou hou. Mense verstaan nie, behalwe dié wat haar van nader geken het. Ek was verslaaf aan haar. Sy was ’n poel van rus, iets en iemand om na huis toe te kom na elke omswerwing van die gees en die vlees. Maar sy wou dit nie so hê nie. Sy wou my hê sonder die omswerwinge, sien?”
Die erkenning van Winnie se belangrikheid in sy bestaan krap Barbara om. Die dwalende blik draal steeds rondom haar, sodat sy met ongemak besef: dis na Winnie wat hy soek. Hy kon vir Winnie nog nie afsweer nie.
Oomblikke lank wou sy haar vanaand verbeel dat sy weer heeltemal deurbreek tot Stacey Vaughan, maar nou twyfel sy. En tog, hy het haar nie weggestuur en ontmoedig nie. Sy moet daarop bou. Hy is haar enigste skakel met ’n soort lewe en toekoms wat andersins, saam met Louis, vir haar volkome ontoeganklik sal bly.
“Dan maak ons dit ’n afspraak. By jou ateljee?” soek sy bevestiging.
“Hoe nou? Ja, o ja. So gou jy kan kom, enige dag, enige tyd. Hier is my kaartjie. Vra net vir die baas, reg? Wat ’n bestiering dat ons paaie weer gekruis het, engel. Ons . . . e . . . sal ek maar sê ons rekening is nog nie afgesluit nie?”
Hy knipoog vir haar, en glimlag met ’n nuwe soort glimlag wat hy het: dit raak net die een helfte van sy gesig, asof die ander helfte tydens skok of ’n ligte aanval buite aksie gestel is.
Hulle drankies is klaar en hy teken die strokie sonder om te vra of sy nog iets wil drink. Hy kon haar ten minste vir ete genooi het, maar hy swyg.
Met gemengde gevoelens ry Barbara Paulter terug koshuis toe. Verydeling en opwinding veg om die botoon. As sy Stacey Vaughan net kon peil, net kon weet presies wat in sy gemoed omgaan.
Die koshuisatmosfeer slaan haar soos ’n ou, halfdroë vadoek in die gesig. Altyd ’n kosreuk, al spuit ’n mens ook ’n hele flessie
