die bloedjie se slaaptyd.”
“En Marius is dikmond omdat daardie ou met die muissnorretjie vir Rina werk toe opgelaai het.”
“Wat wil hy anders hê, hy het self dan nie ’n ryding nie.”
“Jy erken dus dat my broer nie so onskuldig is in die vervreemding nie. Hy wil voorregte opeis, maar nie aan sy pligte herinner word nie.”
“Natuurlik is hy ’n slapkous. Maar sy is ’n geitjie, en ek kies ’n slapkous bo ’n geitjie.”
“Danie, ek kan my soms in haar plek indink. Sy was haar ouers se liefling, nou is sy van hulle ook vervreem. Hulle wou mos die kind hou sodat sy nie met Marius hoef te trou nie. Toe weet sy van beter . . . dalk ook maar uit koppigheid.”
“As ek na hulle twee kyk, verstaan ek jou beter, Petrus. Hulle is ’n baie sprekende les van te veel te vroeg, voor hulle gereed was daarvoor. Bly maar kophou, hoor. As jy dit enduit regkry, gee ek jou ’n vierplaatstoof as trougeskenk.”
“Dis duidelik hulle vertrou mekaar net sover hulle mekaar met die oog kan sien.”
“En met rede, dink ek.”
“Ek weet darem nie of Marius . . .”
“Ou dier, ek wil eers jou broer se vlerkies sien voor ek glo hy is ’n engeltjie. Maar toe maar, sy vrou se horinkies hoef ek nie te sien voor ek glo sy is ’n duiwel nie.”
Nietemin voel Petro dat sy Rina nie as ’n verantwoordelikheid durf afskryf nie. Die waarheid is die waarheid: ter wille van Marius Schoon het Rina van haar eie, welvarende familie vervreem geraak, en ’n mens kan haar nie bloot aan haar lot oorlaat en lekker kry omdat sy maai wat sy gesaai het nie. Dat sy ’n trotse, koppige geaardheid het, is gewis. Maar Petro is self ’n vrou en voel ’n soort weerloosheid diep onder die oppervlakte by haar skoonsuster aan, ’n hunkering na begrip.
Ons sou so baie vir mekaar kon beteken het, dink Petro meermale. My eie mense is ver, net soos hare. Sy het sekerlik probleme waaraan sy graag lug sou wou gee. Sy ly ’n lewe van meet en pas waaraan sy nooit gewoond was nie. Sy voel verbitterd en veronreg. As sy tog maar wou uitpraat, sou dit help. ’n Mens moet dit in elk geval bewonder dat sy nie los en vas kla en bieg, nie sover Petro kan agterkom nie. Daardie hooghou van die kop is skynbaar ingebore.
Ek sou haar ook as ’n vriendin verwelkom, dink Petro. As sy my net wou vertrou. Ek soek ook raad.
Want raadop is sy deesdae, verterend ongelukkig omdat sy en Danie nie meer by mekaar kan wees sonder om van mekaar te verskil en vies uiteen te gaan nie. Dis net asof hy nie werklik wil verstaan dat sy nie meer ’n sorgvrye student is nie, dat sy nuwe sorge en laste het en dat sy simpatie nodig het.
En daar is die ontwakende vermoede in haar hart dat hy hom doelbewus daarvan afsluit, dat hy die bestaan daarvan wil ontken omdat hy nie gemoeid wil wees met onbehaaglikhede en ongerief nie. Dis nie dat sy met hom fout wil vind nie; dis net dat ’n minder bekende kant van sy persoonlikheid finaal tot haar begin deurdring. Sy sal eendag maar alle onaangenaamhede self probeer hanteer, dit van hom af weghou. Dis mos sy leuse om nie te wharrie nie.
Die gedagte wat sy oor Rina en Marius koester, dring hom ook nou op wat haar eie verhouding betref: daar is geen eenvoudige weg tussen man en vrou nie. Spanning en pyn sal daar altyd wees, maar die kuns is om dit te kan verwerk. Slaag iemand ooit volkome daarin?
As iemand opgewasse kan wees om spanning te verwerk, moet dit immers Louis Paulter wees, hy wat ’n gevorderde student in sielkunde is. Dikwels egter merk sy ’n kommerkeep tussen sy oë, sien sy hoe hy aan tafel kos in sy mond sit sonder dat hy behae daarin het of die smaak laat registreer.
Sy wens sy kon dinge vir hom ligter maak. Sy is nie blind vir die feit dat daar veel meer op sy skouers neerkom as wat enige mens in staat is om alleen te dra nie. En daarby het sy die indruk dat sy vrou nie by hom staan nie.
Hierdie gevoelens hou Petro egter vir haarself. Dis vir haar ontstellend dat Danie na al die jare jaloers begin raak. En daarvoor kies hy vir Paulter uit. Waarom? Daar is immers ander, jonger onderwysers op die personeel wat hy as ’n bedreiging kan beskou as hy ’n sondaar soek. Sy bid dat Paulter nooit moet uitvind van hierdie aanklag nie. Sy sal hom nooit weer in die oë kan kyk nie.
Sy probeer dan ook uit die pad van hom en sy vrou bly waar dit nie om skoolwerk of toesigdiens gaan nie. Om die waarheid te sê, sy gebruik die aangebode badkamer so min moontlik. Sy deel maar met die dogters, ondanks die aardige reuk van karbolseep of wat ook al. Sy trotseer dit liewer as dat sy so intiem met die Paulters moet deel. Daardie eerste keer wat sy haar buite die badkamerdeur in Paulter vasgeloop het, bly haar op ’n hinderlike manier by, so asof iets in verband daarmee nie afgehandel is nie. Iets bly nog nawerk, in die lug hang, roepend om opklaring. Was dit ’n aanspraak, ’n atmosfeer, ’n aanvoeling, en van wie het dit uitgegaan?
As jy eendag terugdink, moenie sê dat ou Danie heeltemal onnosel was nie, het Danie tydens hulle jongste meningsverskil gesê. Dit ontstel haar. Daar was so ’n donker ondertoon in sy voorspelling. Sy kry dit nie uit haar gemoed verban nie.
Ondanks oplaaiende werk voor die kort herfsvakansie, knyp Petro ’n tydjie af om na Rina toe te gaan. Dis nie te ver om te stap nie, en sy beplan om terug te wees voor aandete . . . en Danie.
Die vinnige stappie in die bros aandlug van vroegherfs doen haar goed. In hierdie tyd is alles suiwerder, konkreter. Dis nie soos die kortstondige bloeityd van herfs nie. Die swaar, goudryp voldraenheid van die natuur is selfs tussen beton en teer voelbaar. Blare kraak uiteen onder haar vinnige voetsole. ’n Weemoed wat buite beskrywing lê, omvou haar. Sy ondervind die sonderlinge drang om te huil en te huil, nie van verdriet nie, maar wel vanweë ’n besef van die onomstootlikheid van dinge. Elkeen spook en spartel, jaag sy eie heil na; maar op die ou end besef jy dat jy heeltyd besig was om uit ’n bestemde baan te beur.
Rina is al tuis met klein Hennie wanneer Petro daar aankom. Tot laasgenoemde se verbasing is haar skoonsuster sonderling vriendelik en opgeruimd, wat weer Petro se vermoede bevestig dat ’n mens die vrou net beter moet leer ken om haar te verstaan.
Sy versoek Petro om vir Hennie te bad solank sy vir hom aandkossies maak. Die atmosfeer raak heel huislik. Petro moet erken dat Rina weet hoe om ’n woonplek interessant te maak. Sy het ’n moderne, kleurvolle aanslag in haar tuisteskepping. Jy kan sien dat sy ’n bietjie anders as die doodgewone grootgeword het. ’n Bossie naeltjieblomme in ’n vasie sprei ’n hemelse geur deur die beknopte woonplekkie, terwyl droë roosblare, in ’n piouterbak gemeng, bydra tot die geur wat eie is aan Rina.
Marius moet haar behou, dink Petro met pyn in die keel. Daar kan vir hulle ’n wonderlike lewe wag. As hulle net eers die gedwonge skeiding agter die rug kan kry en padgee uit hierdie benouende woonstelkompleks waar jy die bure se kleintjies kan hoor skree, ’n reuk van kookkos in jou neusgate kry en skril vrouestemme hoor.
“Het jy goeie nuus gehad?” vra Petro toe sy begin besef dat Rina se goeie bui ’n stootjie van buite moes gehad het.
“Of ek goeie nuus gehad het?” eggo Rina met ’n lag. Sy het ’n skerp profiel, wye mond, honger, soekende oë. Hande wat lyk of dit iets wil aangryp wat haar ontwyk. “Ek gaan vir ons naam maak, jong,” vervolg sy. “Een van die dae sal julle dalk trots kan wees op my; dan sal ek nie net meer die feeks wees wat skande oor julle huis gebring het nie.”
“Jy weet dis nie waar nie, Rina. Dis nie hoe ons jou sien nie. As dit die rol is wat jy vir jou uitgesoek het, kan jy nie sê dat óns jou so sien nie.”
“Jy’s
