voorlê. Daar is niks mooi of melodieus aan die gekrys van seemeeue nie. Hulle is nare, vraatsugtige goed, kyk jou stip in die oë as jy dit sou waag om ’n happie te eet waar hulle in die omgewing is. Asof dit jou plig is om hulle te voer. Die wraaksugtigste onder hulle kom los ’n blerts hier naby jou. Of op jou. Net om te wys wat hy van jou dink.
Ek jaag hulle weg. “Voertsek!” swets ek en hou my lyf voëlverskrikker.
For better or for worse, koggel hulle my skreeuend. For better or for worse!
Ek skakel die motor aan en trek weg sonder om my seat belt aan te sit – amper voor ’n aankomende motor in! Die ou, wat rakelings verby my skuur, toet in my ore en gooi vir my ’n dik middelvinger. Een wat ek ten volle verdien.
“Sorrie!” prewel ek. “Ek wil net hier wegkom, asseblief! Om ... om my geluk iewers te gaan vier, verstaan jy? Want Gustav gaan my vra om met hom te trou. Whoop-de-doo! En al daai jazz.”
Gelukkig het die verkeer al heelwat afgeneem en sommer gou draai ek in by die herehuis in Tamboerskloof. Ou geld, dis wat oor hierdie buurt geskryf staan. Maar dis nie al wat oud is nie, die meeste van die inwoners is ook. Die huise is oud, die bome in die strate is oud, die telefoonpale, die tuine, die hekke van gegote yster wat na die huise lei, die tuinkabouters met hul getjipte neuse, alles hier om my getuig van ’n tyd toe die Kaap en die Berg nog anders was.
Ek moet deur die hele rigmarole gaan voordat die deur van Leeuwenvoetstraat 45 vir my oopgemaak word. Ek pons die geheime nommer in, antwoord op die interkom-vrae, die volle toetie.
Dis nie Ma wat die deur oopmaak nie, dis Dora. Ek kon dit verwag het, maar tog is ek teleurgesteld. Veral omdat Dora soos gewoonlik maar taamlik bebliksemd lyk omdat ek haar kom steur.
“Dora, wanneer tree jy dan eendag behoorlik af?” vra ek toe sy voor my staan in ’n bont gypsyromp en ’n way-out bloes waarin geen mens gewerk sal kry nie, die hare geperm. To die for.
Sy lyk soos Sneeuwitjie se stiefma gone wrong, die een wat ’n verbete stryd gevoer het om die mooiste in die land te wees. Behoorlik opgedoen, maar alles tevergeefs. Miskien probeer sy ’n statement maak, miskien probeer sy só wys dat sy haar voorskoot finaal opgehang het. Die lady wat hier voor my staan, vryf nie meer Ma se silwer blink nie.
“Lankal afgetree,” verseker sy my dan ook. “Vandat jou ma so high profile is in die politics het sy mos kamma ’n hele bondel staff wat vir haar werk. Almal jongetjies. Hare glad gestryk en geleerd ook nog. Maar as jou ma iemand nodig het om in charge te wees, druk sy op Dora se nommer. Ek hang maar nog hier rond, net om te kyk dat die staff nie droogmaak nie.”
Dora nooi my nie in nie. Dis hoe ek haar ken. As jy iemand soek wat oorloop van hartlikheid, moet jy nie aan Dora se deur kom klop nie.
“Waar’s my ma?” vra ek.
“Nee, jong, hoe sal ek nou weet? Iewers heen, die duiwel weet waar. Weer een of ander fees of ’n ding wat sy moes loop grace met haar beauty. Gaan seker weer toi-toi dat die wêreld vergaan. Lig mos die rok hoog op dat almal haar bene kan sien. Vanaand is sy weer op tiewie.”
Dora is lief vir skinder, veral wanneer dit by my ma kom. Ek hou daarvan, want dan weet ek ook wat in my ma se lewe aangaan. Net jammer ek voel altyd skuldig daaroor om agter my ma se rug van haar te praat. “Wanneer verwag jy haar?” wil ek weet.
“Kom eers môre terug. Het mos weer ’n ding aan hier by die huis môreaand. Oorsese mense ook. En van die ministers, een of twee, ek weet nie. Van die wat sy so hand op die blaas mee is. Sal moet uithaal en wys hier in Tamboerskloof. Mense is mos net die beste gewoond. Die government eet uit goue skinkborde hier in die Kaap. Koningskos.”
’n Mens sou dink teen hierdie tyd behoort ek gewoond te wees aan Dora se geteem wat die background noise vir die grootste deel van my lewe was, maar vandag irriteer sy die dinges uit my uit.
“Ek is lekker dors,” onderbreek ek haar voordat sy behoorlik kan stoom optel oor die government en ons hier op die stoep bly staan tot die son heeltemal onder is. “ ’n Koppie tee sal lekker wees.”
Dora staan effens opsy. “As jy wil tee hê, kan jy vir jou tee maak. Ek werk mos nie meer hier nie. Ek is net hier om te supervise.”
“Dis goed so, Dora. Ek sal die tee maak.” Ek skuur by haar verby. “Vir jou ook.”
Dis grafstil in die huis. “Waar ís die personeel?”
“Off duty, die hele ou lot van hulle. Werk nie ’n minuut later as vyfuur nie. Union rules. In mý tyd was daar nie iets soos union rules nie. Ek moes maar werk solank as wat nodig was.”
Dora is weer in een van haar bitterbek-buie. Ek kan raai wat dit veroorsaak het, maar ek sal eerder nie vra nie. Soos ek haar ken, sal sy in elk geval een of ander tyd die res van haar klaagliedere aanhef.
Die kombuis is silwerskoon, koud en doods. Alles hier is anders as in Gustav se hipermoderne kombuis, die kombuiskaste is nog die oorspronklikes, nou wel opgejazz en geverf iewers langs die pad, maar nogtans oud en outentiek. Classy, dis hoe Ma daaroor voel.
In Ma se kombuis geld daar baie streng reëls. Krummeltjies op die tafel of die vloer word nie verdra nie en vuil skottelgoed is min of meer strafbaar met die dood. Vra my, ek weet. Ek het in hierdie einste Victoriaanse Tamboerskloof-huis grootgeword.
Ek haal die koppies uit die kombuiskas. “Hoe lank bly my ma nou al in hierdie huis, Dora?” Ek vra sommer om te probeer geselsies maak. Ek weet mos eintlik. Maar Dora vertel graag oor die ou dae.
“Vandat jy so drie, vier jaar oud is, mos. Ons het mos eers by jou ouma-hulle gebly toe jy gebore is die slag. Amper hulle tande ingesluk toe hulle hoor jou ma verwag. Maar haar darem nie op straat uitgeskop nie.
“Maar die twee vroumense in een huis het nie uitgewerk nie. Hulle het mekaar oor en weer gecheek, later lelik geraak met tye. Jou oupa skoon bleek, weer begin rook ook. Agter in die tuin waar niemand hom sien nie. Te veel vroue in een huis werk nie uit nie.
“En dan met my ook nog daar om al die werk te doen. Was nie ’n lekker tyd nie en dis ek wat die meeste suffer. Almal loop kruip in hul kamers weg en ek moet kind oppas. Toe sterf jou antie aan moederskant, oujongnooi, geen man naby haar gehad nie. Te befoeterd as jy my vra. Nie kind of kraai gehad nie. Bly vingeralleen. Baie van jou ma gehou. Gedink sy’s oulik toe sy nog klein was. Later seker maar van haar gehou omdat sy ook nie tot trou kon kom nie. Niemand anders gehad om die huis voor te gee nie. Grote ou huis hier op die hoek van die straat. Ander mense het nie huise nie, maar sy bly alleen hier. Toe erf jou ma dié huis en ons drie trek hier in. Ook net betyds voordat daar moord gepleeg is in jou ouma se huis.”
“En hier het ek grootgeword en gebly tot ek weg is universiteit toe.”
“En hier het ek oud gestaan en word.” Dora sug toe sy by die kombuistafel gaan sit. “Kos gekook en jou grootgemaak terwyl my jare verbygaan.”
“Onthou jy hoe ek en jy soms buite op die kombuis se trappies gesit het?” vra ek en skakel die ketel aan. “Many moons ago.”
“Tot watter tyd van die nag, ja. Terwyl jou ma in die strate rondflenter en ons vir haar wag om huis toe te kom.”
“Sy’t darem nie in die strate rondgeflenter nie, Dora.”
“Sy hét. Aan die begin toe sy nog stemme vir die party probeer kry het. Allerhande mooi broodjies gebak, papiere uitgedeel, mooi prentjies van pappies
