keel. “Moenie vir my sê dis Jay Zietsman wat saam met my ma hier weg is nie?”
“Dis reg! Dis die naam. Jay. Vreemde man.”
Ek sak langs die kombuistafel neer. Ek is dors, maar die tee sal moet wag. Ek sal eers my ekwilibrium moet herwin, eers wag dat my hart weer normaal klop. Van al die mans wat my ma kon nadersleep ... En hier wegsleep ... Was dít nou regtig nodig? Ek sug gelate. Oukei, toegegee, beter kon sy seker nie doen nie. Hierdie keer het sy die eerste prys gewen.
Maar Dora is heel moontlik reg. Van mans soos Jay Zietsman moet ’n vrou ver weg bly. As sy nie haar hart en dalk nog haar reputasie ook in skerwe wil hê nie. Dis ’n kraai daai wat jou oë sal uitpik terwyl jy heeltemal van jou trollie af gemesmeraais na hom sit en staar.
“Ek weet hoe die mansmens lyk,” sê ek bekommerd. “Jay Zietsman is nogal wow! Hy was deel van Ma se entourage nou een aand by die opening van ’n show in die Artscape.”
“Tell me about it. Ek was hier. Ek het gesien. Met hierdie twee oë van my gesien hoe hulle hier weg is. Jou ma is by die huis uit met ’n rok wat ek oor my dooie liggaam nie sal dra nie.”
Een van Ma se rokke sal beslis nie aan Dora se dooie óf lewende liggaam pas nie, maar dit sê ek nie vir haar nie. Ek het Ma se rok gesien, die hele wêreld, dié wat televisie het, het Ma se rok gesien. En die dele van Ma se lyf wat nie deur die rok bedek is nie. Dit was ’n Mariaan Maree-skepping, ’n off-the-shoulder affêre met ’n lyf daarin wat orals bewondering afgedwing het. Ma was seker weer lang ure onder die sonlamp, want daardie skouers waarteen die hele wêreld vasgekyk het, was sag gerond en bruingebrand.
“Ek het hulle op kykNET gesien. Jay het nie direk langs Ma gestaan nie, ook nie langs haar gesit nie, maar die televisiekamera het op hóm bly fokus. Hoe dan nou ook anders? Almal wou natuurlik weet wie hy is en waar hy vandaan kom.”
“Ek weet. Ek het daai ding gesien. Hier in jou ma se sitkamer, hier het ek gesit en die besigheid só sit en kyk op haar flat screen tiewie waar ek alles mooi kon sien, mind you. Vir mý word daar mos ’n gewone tiewietjie in die kamer gesit, klein soos ’n budgiehok. Maar hier staan die yslike groot screen soos ’n wit olifant in die bos. Want g’n niemand het tyd om hier te kom sit en kyk nie. Nou kom sit ek maar hier as ek die dag wil sien wat gaan aan daar buite in die wêreld waar jou ma haar dinge doen. Soos die aand toe hulle oor daardie show gepraat het en die mense gewys het wat daar was.
“Glo ’n klomp Kaapse mense wat sing en dans en elke jaap en sy maat was daar. Al die high society-mense soos jou ma. En jy sien net hoe flash die kameras. ’n Mens sou sê sy’s ’n movie star. Meantime is sy maar net Johanna van der Merwe van Tamboerskloof. Hoog op in die politics, maar dis ook maar al.”
Asof dít glad nie genoeg is om Dora te beïndruk nie.
“Dis ’n visitor, het jou ma gesê toe hulle uitvra oor die mooi man daar by haar. ‘All the way from America.’”
En toe het Ma soos gewoonlik ’n afdraaipaadjie gevat en oor toerisme begin praat, ek onthou. Oor die veiligheid in die land en die openbare vervoerstelsel en ek dink amper sy het ’n draai by bekostigbare vakansieverblyf ook gaan maak. My ma is geprogrammeer om aan Die Saak te werk net waar en wanneer sy in ’n hoek gedruk word. Sommer so met die druk van ’n knoppie rammel sy die gewone goed af wat haar in die parlement se sagte stoele laat sit.
Natuurlik was ek net so nuuskierig soos die res van die land oor die donkerkopman. En anders as die res van die land ís ek darem familie van haar, jy weet? Toe bel ek haar en vra uit. Wat natuurlik ’n helse kans is om te waag. Ma se sake is after all Ma se sake. En haar boeke is duister om te lees, wat in haar slaapkamer gebeur ook. Al wat ek gewoonlik daarvan weet, is wat ek in die tabloids te siene kry. En natuurlik wat Dora my vertel as sy die dag in ’n skinderbui is.
Ma het nie veel te sê gehad nie en die storie wat sy vertel het, klink maar taamlik far-fetched, ek moet sê. Of Dora daarvoor sal val, is ’n ope vraag.
“Jay is my ma se spindokter, Dora,” verduidelik ek. “Dis al.” Ja, sure. “Buitendien, as ek hom so kyk, is hy seker maklik vyftien of selfs twintig jaar jonger as sy. Daar kan regtig niks tussen hulle wees nie. Nie soos jý dink nie.”
“Ek het hom óók so gekyk en ek het gesien hy’s nie jou ma se maat in jare nie. Dis wat ek gedink het.” Dora skud haar kop op en af. “Dat sy hierdie keer vir haar ’n regte toy-boy aangeskaf het.”
“Nee, Dora, man!” probeer ek haar – en sommer myself ook – oortuig. “As Jay saam met my ma hier weg is, is dit in sy professionele hoedanigheid. Daar is niks snaaks aan as hy saam met haar uitgaan of rondry nie. Dis net om te kyk dat alles reg loop, verstaan jy. Dis wat ’n spindokter doen.”
“Ek weet van ’n huisdokter en ’n vrouedokter en ’n voetdokter en ek weet van ’n kopdokter, maar van ’n spindokter het ek nog nooit gehoor nie.”
Ek weet alles van spindokters af, die politici kan mos nie sonder een bestaan nie. Maar tot dusver was dit blykbaar nog nooit vir Ma nodig om een te huur nie. Hoe sy dit regkry, weet sy en die duiwel alleen. Dis nie asof haar verlede so squeaky clean is nie, is dit? Ook nie haar hede nie, nie met die versameling mans wat sy met haar saamsleep en die skinderstories daaroor nie. Maar Ma word alles vergewe, of so wil dit lyk. Hoekom sy nou skielik ’n spindokter “all the way from America” moes nadersleep, verstaan ek nie.
“Jay spit en polish my ma se image. Hy kyk dat sy reg aantrek en reg praat en al sulke dinge. Sodat die koerante nie simpel goed oor haar skryf nie. Sodat die kiesers van haar kan hou en vir haar party kan stem. Hy ... hy hou die blink kant bo.” Ek lag so bietjie. “Hy verdraai die waarheid soms so bietjie as dit nodig is en steek dinge weg wat die mense nie moet weet nie. Dis sy werk.”
Dora haal haar skouers op. “Deesdae het sonde mos allerhande fênsie name. Al wat ek weet, is dat hy ’n man is en ’n man is ’n bok ...”
“Ja, ek weet,” onderbreek ek haar vies. “En ’n bok is ’n bliksem. Ek ken die storie.”
“Net so! En jou ma is hier weg met ’n suitcase vol nuwe panties en bra’s wat in ’n groot parcel hier by die voordeur afgelaai is. Ek weet, want ek moes daarvoor teken. Sommer nog ’n jong mannetjie wat die goed hier aangebring het. Ek skaam my dood. ’n Boks vol unmentionables met die vreeslikste prentjies buite op. Vroue, amper heeltemal kaal. Dra net ’n paar rooi skoene aan die voete en hier en daar ’n flentertjie lap. Nie veel meer as ’n vyeblaar nie.”
Ek bloos, ek voel sowaar hoe ek bloos. En dit oor my ma se dinge. Ek kan net dink hoe daardie versameling unmentionables gelyk het. Wanneer Johanna van der Merwe haar agter ’n kateder bevind tydens ’n parlementsitting lyk sy miskien pure ystervrou, maar onder daardie sobere uitrustings dra sy kant met frilletjies en valletjies. En natuurlik, die oomblik wat daar iets van ’n feestelikheid in die lug is, glip sy in ’n off-the-shoulder-skepping. My ma – ’n vrou van vele fasette.
As Ma se frilletjiesonderklere-bestelling, wat spesiaal vir hierdie trippie afgelewer is, uitgelek het, sou iemand beslis iets daarvan wou maak. Ek kan maar net hoop Ma se PR-personeel – en haar spindokter – weet teen hierdie tyd watter risiko Dora se los mond vir Ma se loopbaan inhou.
“My ma het seker nuwe onderklere nodig gehad en dit online gekoop,” probeer ek Dora koudlei. “Sy’t deesdae nie tyd om winkel toe te gaan nie, sy bestel feitlik alles wat sy wil hê van die internet af.”
Dora is ingelig genoeg om die voordele van die internet te ken. Vroeër jare was dit sý wat al om die ander dag moes gaan shopping doen het. Ek weet, want sy
